Körpələrdə gözyaşı kanalının tutulması
Gözyaşı kanalı və ya nazolakrimal kanallar, göz yaşlarını burun boşluğuna axıtmaqla gözlərin nəmliyini və sağlamlığını qorumaqda mühüm rol oynayır. Yenidoğulmuşlarda bu kanallar zəif inkişaf edə bilər ki, bu da gözyaşı kanalın tutulmasına səbəb olur. Bu tutulma göz yaşlarının ehtiyat nüsxəsi ilə nəticələnir və həddindən artıq göz yaşı, gözdən axıntı və bəzən qızartı kimi nəzərə çarpan simptomlara səbəb olur. Tez-tez rast gəlinən Nazolakrimal kanal tutulmasına vəziyyəti doğuşdan qısa müddət sonra özünü göstərir.
Körpələrdə gözyaşı kanalın tutulmasına səbəb olan amilləri başa düşmək vəziyyəti aydınlaşdırmaq üçün açardır. Bu səbəblər içərisində gözyaşı kanalının təbii inkişafını əhatə edən anadangəlmə amillər əsas səbəblərdir. Çünki bəzi hallarda doğuş zamanı kanallar tam açıq olmaya bilər ki, bu da körpələrdə göz yaşı kanalının müvəqqəti tıxanmasına səbəb olur. İnfeksiyalar və ya qıcıqlandırıcılar kimi digər amillər də bu tıxanmaya səbəb ola bilər.
Gəlin körpələrdə göz yaşı kanalının tutulmasının səbəbləri, potensial riskləri və tutulmanı açma üsulları ilə ətraflı tanış olaq.
Körpələrdə gözyaşı kanalının tutulmasının səbəbləri
Körpələrdə b bir neçə səbəbi var. Onlara aşağıdakıları aid edə bilərik:
- Anadangəlmə faktorlaru halın yaranmasının
Körpələrdə yaranan bu halın ən çox görülən səbəbi anadangəlmədir, yəni doğum zamanı artıq tutulan kanaldır. Əksər hallarda nazolakrimal kanallar tam inkişaf etməmiş və ya açılmamış ola bilər ki, bu da göz yaşlarının normal axmasına mane olur. Bu zəif inkişaf adətən körpə böyüdükcə aradan qalxır və maneənin təbii korreksiyasına gətirib çıxarır.
- Dar və ya inkişaf etməmiş kanallar
Yenidoğulmuşların gözyaşı kanalı böyük uşaqlara və böyüklərə nisbətən daha dar olur. Bu darlıq gözyaşının axmasına mane ola və onların gözlərdə yığılmasına səbəb ola bilir.
- İnfeksiyalar və iltihablar
Konyunktivit kimi gözlərin və ya ətrafdakı strukturların infeksiyaları iltihaba və şişməyə səbəb olur. Bu şişkinlik nazolakrimal kanal tutulmasına səbəb olur və gözyaşının normal axını pozur.
- Xarici qıcıqlandırıcılar
Xarici qıcıqlandırıcılara və ya allergenlərə məruz qalma da nazolakrimal kanalının tutulmasına səbəb ola bilir.
Bunun səbəbi qıcıqlandırıcıların iltihaba səbəb olub və gözyaşı kanalının düzgün işləməsinə mane olmasıdır.
- Travma və ya zədə
Körpənin gözü ətrafındakı nahiyənin zədələnməsi bəzi hallarda onun gözyaşı kanalının tutulması ilə nəticələnir. Buna xüsusilə doğuş və ya körpəlik zamanı təsadüfən zədələnmiş hallarda rastlaşmaq mümkündür.
- Kanal strukturunda anomaliyalar
Körpələrdə nazolakrimal kanallarda struktur anomaliyaları ola bilər ki, bu da onları tıxanmaya daha meyilli edir. Bu anomaliyalar adətən doğuşdan mövcud olur.
Körpələrdə yaşanan bu hal keçici olsa da, davamlı simptomlar və ya ağırlaşmalar yarandıqda, həkimdən məsləhət almaq və tıxanmanı açmaq mütləqdir.
Körpələrdə gözyaşı kanalının tutulmasının simptomları
Valideynlərin körpələrdə göz yaşı kanalının tutulması simptomlarını anlamaq ona vaxtında müdaxilə etmələri üçün vacibdir.
Gözyaşı kanal tutulmasının ilkin göstəricilərindən biri həddindən artıq göz yaşıdır. Körpənizin gözlərinin davamlı olaraq sulandığını görsəniz, xüsusən də ağlamadıqda, körpənin gözləri yaşararsa, bu göz kanalının tutulmasının əlamətidir.
- Göz axıntısı
- Göz ətrafında qızartı və ya şişlik
Körpələrdə yaranan bu xəstəlik göz ətrafında lokal qızartı və ya şişkinliyə səbəb ola bilər. Bu, gözyaşının yığılması nəticəsində yaranan qıcıqlanma və ya ikincil iltihab nəticəsində baş verir.
- Xırtıldayan göz qapaqları
Yuxudan sonra körpədə qabıqlı və ya yapışqan göz qapaqları onun gözyaşı kanalının tutulmasının göstəricisidir. Çünki yığılmış göz yaşları quruya bilər, bu da kirpiklərdə və qapaqlarda qabıqların meydana gəlməsinə səbəb olur.
- Təkrarlanan konjonktivit
Gözyaşı kanalının tutulması gözləri infeksiyalara daha həssas edir. Körpəniz təkrarlanan konjonktivit epizodları ilə qarşılaşırsa (çəhrayı göz), bu, tıxanmış gözyaşı kanalının göstəricisidir.
- Narahatlıq
Bir çox hallarda körpələrdə gözyaşı kanal tutulması kanallar yetişdikcə öz-özünə yox olur. Bununla belə, diqqətli valideynlər bu simptomlardan xəbərdar olmalı və narahatlıq yaranarsa, həkimə müraciət etməlidirlər.
Körpələrdə gözyaşı kanalının tutulmasının riskləri
Nazolakrimal gözyaşı kanalının tutulmasının bir neçə riskləri var, o cümlədən:- İkinci dərəcəli infeksiyalar
- Buynuz qişanın zədələnməsi (nadir)
Gözyaşı kanalında tutma ağır olarsa və uzun müddət davam edərsə, bu hal obstruksiyası buynuz qişanın zədələnməsinə səbəb olur. Daimi qıcıqlanma və göz yaşlarının kifayət qədər drenajı olmadığı təqdirdə gözün aydın ön hissəsi olan buynuz qişa təsirlənir.
Bu cür ağırlaşmaların qarşısını almaq üçün təcili həkim müayinəsi vacibdir.
- Görmə inkişafına təsiri
Körpələrdə göz yaşı kanalının tutulması müalicə olunmazsa, həmçinin gözyaşı kanalının davamlı obstruksiyası görmə inkişafına potensial təsir göstərəcək. Gözyaşı kanalı obstruksiyası körpələrin görmə qabiliyyətinə qalıcı təsir göstərmir.
Bu risklərin aradan qaldırılması üçün valideynlərin həkimlə açıq ünsiyyət saxlaması və hər hansı narahatlığı dərhal həll etməsi vacibdir. Nazolakrimal gözyaşı kanalının tutulması hallarının əksəriyyəti xoş xasiyyətlidir və zamanla və sadə müdaxilələrlə həll olunur.
Körpələrdə gözyaşı kanalının tutulmasının diaqnozu
Körpələrdə yaranan bu halın diaqnostika prosesi klinik qiymətləndirmənin və bəzi hallarda xüsusi testlərin birləşməsini əhatə edən bir addımdan ibarətdir.
- Klinik müayinə
Körpələrdə gözyaşı kanal tutulmasının diaqnostikasında ilkin addımda körpə həkim tərəfindən hərtərəfli klinik müayinədən keçir. Həkim körpənin gözlərini müayinə edir, həddindən artıq göz yaşı, gözdən axıdılması, qızartı və ya şişkinlik kimi simptomları qiymətləndirir.
- Tibbi tarixçə
Körpənin hərtərəfli tibbi tarixçəsinin toplanması simptomların kontekstini başa düşmək üçün vacibdir. Həkim simptomların başlanğıcı, müddəti və onları şiddətləndirən və ya yüngülləşdirən hər hansı bir faktor haqqında detallı məlumat alır.
- Xarici təftiş
Gözlərin xarici strukturu və ətrafdakı toxumalar hər hansı anormallıq və ya infeksiya əlamətləri üçün yoxlanılır. Göz qapaqlarında qızartı, şişlik və ya qabıqlanma haqqında məlumat toplanır.
- Suvama testi
Bu, gözyaşlarının burun boşluğuna sərbəst axdığını qiymətləndirmək üçün gözyaşı kanalından şoran məhlulunun yuyulmasını əhatə edir. Bu test zamanı gözyaşının olmaması və ya azalması tıxanma əlaməti olaraq qiymətləndirilir.
- Tamponlar
- Təsvir tədqiqatları (az hallarda)
Körpələrdə göz yaşı kanalının tutulmasının ağır hallarında, gözyaşı kanalının anatomiyasını vizuallaşdırmaq və maneənin yerini və xarakterini müəyyən etmək üçün dakriosistoqrafiya və ya ultrasəs kimi görüntüləmə üsulundan istifadə edilir.
Körpələrdə gözyaşı kanalının tutumasının diaqnostik vasitələrinin seçimi simptomların şiddətindən və ilkin müalicələrə cavabdan asılı olaraq dəyişir. Diaqnoz qoyulduqdan sonra növbəti addım isə konservativ müalicədən tibbi müdaxilələrə və ya cərrahi prosedurlara qədər dəyişir.
Körpələrdə gözyaşı kanalının tutulmasının müalicəsi
Nazolakrimal gözyaşı kanalının tutulmasının müalicəsi simptomların şiddətinə və əsas səbəblərə uyğunlaşdırılır. Bir çox hallar tutulma kortəbii şəkildə həll olsa da, bəzi hallarda müdaxilə tələb olunur.
Bu xəstəliyin müalicəsi aşağdakı kimi aparılır:
- Mühafizəkar idarəetmə
Gözyaşı kanal sahəsinin yumşaq masajı, isti kompreslərin tətbiqi ilə birlikdə kanalın açılmasına və gözyaşı drenajın inkişafına kömək edir.
- Genişləndirmə və zondlama (davamlı hallar üçün)
Konservativ tədbirlər yaxşılaşmaya səbəb olmazsa, həkim dilatasiya və zondlama adlanan proseduru həyata keçirir. Bu, tıxanmanı aradan qaldırmaq üçün gözyaşı kanalın açılışını nazik bir alətlə genişləndirməyi nəzərdə tutur. Bu adətən lokal anesteziya altında edilən kiçik prosedurdur.
- Stentlər və ya borular (az hallarda)
Şiddətli və davamlı gözyaşı kanalının tutulması hallarında gözyaşı kanalını açıq saxlamaq üçün müvəqqəti olaraq stentlər və ya borular taxılır. Bu hal əvvəlki müdaxilələrin uğurlu olmadığı vəziyyətlər üçün nəzərdə tutulub.
- Cərrahi müdaxilə (az hallarda)
- Monitorinq və təqib
Seçilmiş müalicə yolundan asılı olmayaraq, müntəzəm monitorinq və təqib görüşləri körpənin sağlamlığı üçün vacibdir. Həkim bu müayinələrdə körpənin irəliləyişini qiymətləndirir, lazım olduqda müalicə planını tənzimləyir və hər hansı əsas problemlərin müvafiq şəkildə həll olunmasını təmin edir.
İnteqrativ Təbabət üsulu ilə müalicə zamanı, gözyaşı kanalının tutulması allergenə , hər hansı qıcıqlandırıcıya məxsus olursa, onların orqanizmdən xaric edilməsi (kənarlaşdırılması) ən vacib şərtdir. Allergenin orqanizmdə selikli qişaya vurduğu zərəri neytrallaşdırmaq , gözdə qıcıqlanma, qaşınma hissiyatlarını aradan götürmək üçün mikrobioloji terapiyadan Pro-Symbioflor-dan istifadə olunur. Pro-Symbioflor allergik fona təsir edir, qıcıqlanma, qaşınma hissiyatını aradan götürür. Eyni zamanda bağırsaqda sorulma proseslərini artırdığına görə orqanizmin ümumi müqaviməti də yüksəlir, orqanizmdə vitamin , mineral balansı normallaşır.
