Vaginal Quruluq Nədir? Vaginal Quruluq Niyə Olur?

Vaginal quruluq qadınların həyatlarının müxtəlif dövrlərində rastlaşa biləcəyi ümumi bir problemdir. Bu vəziyyət vaginal toxuma nəmini itirdikdə və kifayət qədər islaqlıq təmin edə bilmədiyi zaman meydana gəlir. Vaginal quruluq cinsi əlaqə zamanı ağrı, qıcıqlanma və ümumi narahatlığa səbəb olur. Qadının həyat keyfiyyətinə mənfi təsir göstərə bilən bu vəziyyət bəzən hormonal dəyişikliklərlə, bəzən də ətraf mühit və həyat tərzi faktorları ilə əlaqədar ola bilir. Bu yazıda vaginal quruluğun nə olduğunu, səbəbləri, simptomları, diaqnoz və müalicə üsullarını ətraflı müzakirə edəcəyik.

Vaginal quruluq nədir?

Normal şəraitdə vagina sürüşkən və nəmli bir quruluşa malikdir. Bu nəm vaginal divarları qoruyur, cinsi əlaqə zamanı rahatlığı təmin edir və vaginanın sağlam qalmasına kömək edir. Vaginal quruluq vaginanın kifayət qədər nəm ola bilmədiyi bir vəziyyətdir. Bu, cinsi əlaqə zamanı ağrı, yanma, qaşınma və qıcıqlanma kimi simptomlara səbəb olur. Vaginal quruluq hər yaşda baş verə bilər, lakin adətən menopauza zamanı daha çox olur. Menopauza zamanı estrogen səviyyəsinin düşməsi vaginanın nəm olmasına mənfi təsir göstərir və vaginal quruluğa səbəb olur.

Vaginal quruluğun səbəbləri nələrdir?

Vaginal quruluğun bir çox səbəbi ola bilər. Bu səbəblərə hormonal dəyişikliklər, müəyyən dərmanlar, həyat tərzi faktorları və müəyyən tibbi şərtlər daxildir. 

• Hormonal Dəyişikliklər
• Bəzi Dərmanlar
• Stres və Narahatlıq
• Həyat tərzi faktorları
• Digər tibbi vəziyyətlər

Hormonal Dəyişikliklər. Hormonal dəyişikliklər vaginal quruluğun ən çox görülən səbəblərindən biridir. Xüsusilə estrogen hormonunun azalması vaginanın nəmli qalmasını çətinləşdirir. Menopauza, doğum və ana südü kimi dövrlərdə estrogen səviyyələrində əhəmiyyətli azalmalar olur. Bu azalmalar vaginal toxumanın incəlməsinə, elastikliyin itirilməsinə və nəm istehsalının azalması ilə nəticələnir. Menopauza zamanı yaranan vaginal quruluq vaginal atrofiya kimi tanınan bir vəziyyətin əlaməti də ola bilər. Vaginal atrofiya vaginal toxumaların incəlməsi və quruması nəticəsində meydana gələn və menopauza sonrası qadınlarda tez-tez rast gəlinən bir vəziyyətdir.

Bəzi Dərmanlar. Bəzi dərmanlar vaginal quruluğa səbəb ola biləcək yan təsirlərə malikdir. Antihistaminiklər, dekonjestanlar, antidepresanlar və doğuşa nəzarət həbləri kimi dərmanlar vaginal toxumaların nəmini azaldır. Antihistaminiklər və dekonjestanlar bədənin ümumi nəm istehsalını azalda bilər ki, bu da vaginal quruluğa səbəb olur. Antidepresanlar isə serotonin səviyyəsinə təsir edərək cinsi istəyin azalmasına və vaginal quruluğa səbəb ola bilər. Doğuşa nəzarət həbləri hormon səviyyələrini tənzimləyərək vaginal toxumalarda quruluğu ilə nəticələnir. Bu cür dərmanlardan istifadə edirsinizsə və vaginal quruluq yaşayırsınızsa, bu barədə həkiminizə məlumat vermək vacibdir.

Stres və Narahatlıq. Stres və narahatlıq bədənin bir çox funksiyasına təsir edə və həmçinin vaginal sağlamlığa mənfi təsir göstərə bilər. Yüksək stres səviyyələri bədənin hormon balansını pozur və vaginal nəm istehsalını azaldır. Bundan əlavə, stres və narahatlıq cinsi istəyi azalda bilər ki, bununla da cinsi əlaqə zamanı vaginal quruluq yaranır. Stresin təsirlərini azaltmaq üçün müntəzəm məşq etmək, meditasiya kimi istirahət üsullarını tətbiq etmək və kifayət qədər yuxu almaq faydalı olacaqdır.

Həyat tərzi faktorları. Vaginal quruluğun digər səbəbləri arasında müəyyən həyat tərzi faktorları var. Siqaret çəkmək vaginal qan axını azaltmaqla toxumaların nəm istehsalına mənfi təsir göstərir. Bundan əlavə, siqaret estrogen səviyyəsini aşağı sala bilər ki, bu da vaginal quruluqla nəticələnir. Kifayət qədər maye qəbul etməmək də bədənin ümumi nəm balansını poza və vaginal quruluğa səbəb ola bilər. Həmçinin həddindən artıq spirt qəbulu da vaginal toxumalarda quruluğa səbəb olur.

Digər tibbi vəziyyətlər. Bəzi tibbi şərtlər də vaginal quruluğa səbəb olur. Sjögren sindromu kimi atoimmün xəstəliklər bədənin nəm istehsalını azalda və vaginal quruluğa səbəb ola bilər. Bu xəstəlik bədənin bütün selikli qişalarının, xüsusən də vaginanın, gözlərin və ağızın qurumasına səbəb olur. Bundan əlavə, diabet və hipotiroidizm kimi hormonal pozğunluqlar da vaginal quruluq riskini artırır.

Vaginal quruluğun simptomları nələrdir?

Vaginal quruluğun simptomları adətən cinsi əlaqə zamanı və sonrasında narahatlıq hissi ilə özünü göstərir. Bu simptomlara aşağıdakılar daxildir:

• Cinsi əlaqə zamanı ağrı (disparuniya)
• Qaşınma və yanma hissi
• Qıcıqlanma və qızartı
• Tez-tez sidiyə getmə

Cinsi əlaqə zamanı ağrı (disparuniya). Vaginal quruluq cinsi əlaqə zamanı sürüşkənliyin kifayət qədər olmaması səbəbindən ağrıya səbəb olur.

Qaşınma və yanma hissi. Vaginal toxumaların quruması qaşınma və yanma hissi yaradır. Bu, gündəlik həyatda narahatlığa səbəb olur.

Qıcıqlanma və qızartı. Vaginal quruluq vaginal sahədə qıcıqlanma və qızartıya səbəb olur. Bu, dərinin həssaslığını artıraraq infeksiya riskini artırır.

Tez-tez sidiyə getmə. Vaginal quruluq sidik kisəsinə də təzyiq göstərə bilər ki, bu da tez-tez sidiyə getmə ehtiyacına səbəb olur.

Bu simptomlar gündəlik həyatda ciddi pozuntulara səbəb ola bilər və bütün bunlar həkim tərəfindən qiymətləndirilməlidir. Vaginal quruluq yaşayan qadınlar bu simptomlarla mübarizə aparmaq üçün müvafiq müalicə üsullarını axtarmalı və bir mütəxəssislə məsləhətləşməlidirlər.

Vaginal Quruluğun Diaqnozu necə qoyulur?

Vaginal quruluğun diaqnozu adətən xəstənin anemnezi və simptomları əsasında qoyulur. Həkim xəstənin yaşadığı simptomlar, qəbul etdiyi dərmanlar və menopauza vəziyyəti kimi amilləri qiymətləndirir. Bundan əlavə, vaginal müayinəsi aparılır. Bu müayinə zamanı həkim vaginal toxumaların vəziyyətini və quruluq səviyyəsini qiymətləndirir. Vagina müayinəsi zamanı həkim infeksiya əlamətlərini də yoxlayır. Bəzi hallarda hormonal səviyyələri qiymətləndirmək üçün qan testləri aparıla bilər.

Diaqnoz ümumi olaraq vaginal quruluğun əsas səbəbindən asılı olaraq dəyişir. Menopauza, hormon balanssızlıqları və ya digər tibbi vəziyyətlər kimi faktorlar nəzərə alınaraq müvafiq müalicə planı müəyyən edilir.

Vaginal quruluq necə müalicə olunur?

Vaginal quruluğun müalicəsi əsas səbəbdən asılı olaraq dəyişir. Müalicə seçimlərinə hormon müalicəsi, nəmləndirici, yağlar və həyat tərzi dəyişiklikləri daxildir. Vaginal quruluğun müalicəsində istifadə olunan üsullarla bağlı daha ətraflı tanış olaq.

Hormon terapiyası.Hormon terapiyası vaginal quruluğu müalicə etmək üçün çox istifadə edilən üsuldur. Xüsusilə postmenopozal qadınlarda estrogen səviyyəsinin azalması vaginal quruluğa səbəb ola bilər. Hormon terapiyası estrogen səviyyələrini artıraraq vaginal toxumaları nəm saxlamağa kömək edir. Hormon terapiyası müxtəlif formalarda aparılır:

• Vaginal estrogen kremi. Bu krem birbaşa vaginaya tətbiq olunur, estrogen səviyyəsini artırır və vaginal quruluğu aradan qaldırır.
• Vaginal estrogen halqası. Bu üzük vaginanın içərisinə yerləşdirilir və yavaş-yavaş estrogen buraxır. Bu üsul vaginal toxumaların nəm qalmasını təmin edir.
• Vaginal estrogen tabletləri. Bu tabletlər vagina içərisinə yerləşdirilir və estrogen ifrazını artıraraq vaginal quruluğu müalicə edir.

Hormon terapiyası vaginal quruluğun müalicəsində təsirli ola bilər, lakin hər qadına uyğun olmur. Buna görə hormon terapiyasından əvvəl həkiminizlə məsləhətləşmək vacibdir.

Nəmləndiricilər və gellər. Nəmləndirici gellər və yağlar da vaginal quruluğun müalicəsində təsirlidir. Vaginal nəmləndiricilər vaginanın təbii nəmini qoruyaraq gündəlik narahatlığı aradan qaldırır. Bu nəmləndiricilər vaginal toxumaları nəmli saxlamağa kömək edir və uzunmüddətli rahatlama təmin edir. Cinsi əlaqə zamanı yağlardan istifadə vaginal quruluğun səbəb olduğu ağrıları da aradan qaldıra bilər. Su əsaslı yağlar vaginal toxumaları qıcıqlandırmadan yağlama təmin edir və cinsi əlaqə zamanı rahatlıq verir.

Həyat tərzi dəyişiklikləri.Vaginal quruluğun müalicəsində həyat tərzi dəyişiklikləri də böyük əhəmiyyət kəsb edir. Aşağıdakı həyat tərzi dəyişiklikləri vaginal quruluğun qarşısını almağa və müalicə etməyə kömək edəcəkdir:

• Bol su içmək
• Siqaret çəkməmək
• Balanslaşdırılmış qidalanma
• Stresin idarə etmək

Bu həyat tərzi dəyişiklikləri vaginal quruluğun qarşısının alınmasına və müalicəsinə kömək edəcəkdir. Vaginal quruluq yaşayan qadınlar bu dəyişiklikləri gündəlik rejiminə daxil etməklə simptomları yüngülləşdirə bilərlər.

Tibbi müdaxilə və alternativ müalicə üsulları. Bəzi hallarda vaginal quruluq ciddi problemə çevrilə bilər və bu durumda tibbi yardım qaçılmaz olur. Həkimlər vaginal quruluğun səbəbindən asılı olaraq daha spesifik müalicə üsullarını tövsiyə edə bilərlər. Məsələn, vaginal quruluq hormonal balanssızlıqdan qaynaqlanırsa, hormon terapiyası və ya digər dərmanlar təyin edilə bilər. Alternativ müalicə üsullarına vaginal lazer müalicəsi kimi innovativ yanaşmalar daxildir. Bu üsul vaginal toxumaları yeniləyərək quruluğu aradan qaldırmaq məqsədi daşıyır.