Ürək Ağrısı Niyə Olur? Ürək Ağrısı Risklidir?

Ürək ağrısı tez-tez sinə bölgəsində narahatlıq və ya sıxılma kimi təsvir edilir və çox vaxt ciddi sağlamlıq probleminin əlaməti olur. Bu ağrı ürək əzələsinin kifayət qədər oksigen almaması nəticəsində yaranır və müxtəlif intensivliklərdə, müddətlərdə və bölgələrdə hiss edilir. Stres, narahatlıq, əzələ-skelet sistemi problemləri və ya həzm pozğunluqları müxtəlif simptomlara səbəb olur. Bu tip ağrılar infarkt və ya stenokardiya pektorisi kimi ciddi xəstəliklərin əlamətidir. Sözügedən hal baş verdikdə dərhal həkimə müraciət etmək və lazımi müayinələrdən keçmək həyati əhəmiyyət daşıyır. Erkən diaqnoz və müalicə mümkün ciddi fəsadların qarşısını ala və insanın həyat keyfiyyətini yaxşılaşdıra bilər. Ürək sağlamlığına diqqət yetirmək, mütəmadi olaraq müayinədən keçmək və sağlam həyat tərzinə yiyələnmək ürək ağrılarının qarşısının alınmasında mühüm rol oynayır.
 

Ürək ağrısının səbəbləri nələrdir?

Ürək ağrısının səbəbləri çox fərqlidir, hər biri müxtəlif dərəcədə şiddətə malikdir. Ən çox görülən səbəblər arasında koronar arteriya xəstəliyi, infarkt, stenokardiya, qapaq xəstəliyi, perikardit və aorta diseksiyası var.
Koronar Arteriya Xəstəliyi: Koronar arteriya xəstəliyi ürək əzələsinə oksigen daşıyan koronar arteriyaların daralması və ya tıxanması nəticəsində yaranır. Bu vəziyyət ürək əzələsinin kifayət qədər oksigen almamasına və nəticədə ağrıya səbəb olur. Adətən gərginlik zamanı hiss olunur.
İnfarkt: Ürək əzələsinə qan axını birdən kəsildikdə infarkt meydana gəlir. Bu, ürək əzələsinin bir hissəsinin oksigensiz qalmasına və zədələnməsinə səbəb olur. İnfarkt zamanı hiss edilən ağrı adətən şiddətlidir və sıxma, təzyiq və ya yanma kimi təsvir edilir.
Stenokardiya: Stenokardiya ürək əzələsinin kifayət qədər oksigen qəbul etməməsi nəticəsində yaranan sinə ağrısıdır. Adətən gərginlik, stres və ya yeməkdən sonra hiss olunur və istirahətlə keçir. Stenokardiya müvəqqəti bir vəziyyət olsa da və qalıcı zərər verməsə də, koronar arteriya xəstəliyinin əlaməti ola bilər.
Ürəyin Qapaq Xəstəlikləri: Ürəyin qapaq xəstəlikləri ürək qapaqlarının daralması (stenoz) və ya natamam bağlanması (çatışmazlığı) nəticəsində yaranır. Bu vəziyyət ürəyin normal işləməsinə mane olur və ağrıya yol açır.
Perikardit: Perikardit ürəyi əhatə edən membranın iltihabıdır. Bu vəziyyət tez-tez infeksiyalar və ya outoimmün xəstəliklər səbəbindən baş verir və kəskin ağrıya səbəb olur.
Aorta diseksiyası: Aorta divarının daxili təbəqəsi yırtıldıqda və divar təbəqələri arasında qan axdıqda aorta diseksiyası baş verir. Bu vəziyyət ciddi, həyati təhlükəsi olan təcili vəziyyətdir və qəfil, şiddətli sinə ağrısına səbəb olur.
Bunlardan başqa ürək ağrılarının psixoloji səbəbləri də ola bilər. Stres, narahatlıq və panik ataklar sözügedən vəziyyətə bənzər simptomlara yol açır. Bundan əlavə mədə və yemək borusu xəstəlikləri, dayaq-hərəkət sistemi problemləri və ağciyər xəstəlikləri də döş qəfəsi nahiyəsində ağrılara səbəb olur. 
 

Ürək ağrısının əlamətləri hansılardır?

Simptomları insandan insana dəyişir və bəzən yanıldıcı olur. Ən çox görülən simptomlar bunlardır:
Sinə Ağrısı: Bu halın ən çox görülən simptomu sinənin ortasında və ya sol tərəfində hiss edilən sıxılma, təzyiq, dolğunluq və ya yanma hissidir. Bu ağrı adətən bir neçə dəqiqə davam edir və istirahətlə aradan qaldırılır, lakin infarkt kimi ağır hallarda bu durum daha uzun davam edə bilər.
Sol qol və çiyin ağrısı: Ürək ağrısı tez-tez sol qola və çiyinə yayılır. Bu ağrı bəzən çənə, boyun və kürək nahiyəsində olur.Belə ağrılar daha çox hərəkət və stress zamanı müşahidə olunur.
Nəfəs darlığı: Ürək ağrısı yaşayan insanlar tez-tez nəfəs darlığı yaşayırlar. Bu vəziyyət ürək kifayət qədər qan pompalaya bilmədikdə və ağciyərləri oksigenlə təmin etməkdə problemlər olduqda baş verir.
Baş gicəllənməsi və huşunu itirmə: Ürək ağrısı zamanı başgicəllənmə və huşunu itirmə kimi əlamətlər də yaşanır. Bu vəziyyət ürək kifayət qədər qan pompalaya bilmədikdə və kifayət qədər oksigen beyinə çatmadıqda baş verir.
Tərləmə və ürəkbulanma: Bu durum, həddindən artıq soyuq tərləmə ilə müşayiət olunur. Bundan əlavə, ürəkbulanma və qusma kimi həzm sistemi simptomları da baş verir.
Sürətli ürək döyüntüsü: Ürək ağrısı olan çarpıntı, sürətlənmiş ürək döyüntüləri və ya nizamsız ürək döyüntüləri ilə qarşılaşırlar. Bu vəziyyət ürək kifayət qədər qan pompalamaq üçün daha çox işləməli olduqda baş verir.
Yorğunluq və zəiflik: Ürək ağrısı yaşayan insanlarda ümumi yorğunluq və zəiflik hissi də olur. Bu vəziyyət ürək bədənin ehtiyac duyduğu oksigeni təmin edə bilmədikdə baş verir.
Bu simptomlar ürək ağrısının yalnız bir neçə nümunəsidir və hər biri fərqli ürək probleminin əlaməti ola bilər. Bu əlamətlər ilə qarşılaşdıqda, xüsusən də simptomlar qəfil və şiddətli şəkildə baş verdikdə dərhal tibbi yardım axtarmaq çox vacibdir. 
 

Ürək Ağrısı üçün Hansı Testlər Edilir?

Ürək ağrısı ciddi sağlamlıq problemlərinin əlaməti ola biləcəyi üçün düzgün diaqnoz və müalicə vacibdir. Ağrının səbəbini müəyyən etmək üçün müxtəlif testlər aparılır. Bu durum üçün istifadə olunan testlər bunlardır:
Elektrokardioqramma (EKQ): EKQ ürəyin elektrik fəaliyyətini qeyd edən bir testdir. Ürək ritmində və elektrik keçiriciliyindəki anormallıqlar bu testlə aşkar edilir. İnfarkt, aritmiya və ya digər ürək xəstəliklərinin diaqnozunda mühüm rol oynayır.
Exokardiaqrafiya: Exokardioqram ultrasəsdən istifadə edərək ürəyin görüntülənməsinə imkan verən bir testdir. Ürək qapaqlarının quruluşu, ürək əzələsinin hərəkəti və ürək boşluqlarının ölçüsü haqqında məlumat verir. Bu test ürək çatışmazlığı, ürək qapaq xəstəlikləri və anadangəlmə ürək xəstəliklərinin diaqnostikasında istifadə olunur.
Stres Testi: Məşq zamanı ürəyin necə işlədiyini qiymətləndirmək üçün stres testindən istifadə edilir. Xəstə treadmilldə və ya velosipeddə gəzərkən EKQ, qan təzyiqi və ürək ritmi izlənilir. Bu test məşq zamanı baş verən koronar arteriya xəstəliyi və ürək problemlərini aşkar etmək üçün edilir.
Koronar Angioqrafiya: Koronar angioqrafiya koronar arteriyalarda tıxanma və ya daralmaların müəyyən edilməsi üçün istifadə edilən görüntüləmə testidir. Bu müayinə zamanı kateter köməyi ilə tac damarlarına kontrast maddə yeridilir və rentgen şəkilləri çəkilir. Bu sayədə ürək-damar sistemindəki problemlər açıq şəkildə görünür.
Qan testləri: Ürək ağrısının səbəbini müəyyən etmək üçün müxtəlif qan testləri aparılır. Xüsusilə, troponin və kreatin kinaz-MB (CK-MB) kimi ürəyin zədələnməsini göstərən fermentlər ölçülür. Bu fermentlərin yüksək səviyyələri infarkt və ya ürək əzələlərinin zədələnməsini göstərir.
Döş qəfəsinin rentgenoqrafiyası: Döş qəfəsinin rentgenoqrafiyası ürəyin və ağciyərlərin quruluşunu qiymətləndirmək üçün istifadə olunur. Genişlənmiş ürək, ağciyər problemləri və ya digər intratorasik problemlər bu testlə aşkar edilir.
Kompüterli Tomoqrafiya (CT) və Maqnetik Rezonans Tomoqrafiya (MRT): CT və MRT ürək və koronar arteriyaların ətraflı təsvirlərini təmin edən qabaqcıl görüntüləmə testləridir. Bu testlər ürək damarlarında tıxanmaları, ürəyin strukturunda olan anomaliyaları və digər ətraflı müayinələri aşkar etmək üçün istifadə olunur.

Ürək ağrısını aradan qaldırmaq üçün nə etmək olar?

Sözügedən halı aradan qaldırmaq üçün addımlar ağrının mənbəyinə görə dəyişir. Ancaq ümumiyyətlə tətbiq oluna bilən bəzi üsullar və həyat tərzi dəyişiklikləri var. Ağrını aradan qaldırmaq üçün edilə biləcək bəzi tövsiyələr:
İstirahət və Rahatlıq: Ürək ağrısı hiss etdikdə ilk addım dincəlmək və rahat bir vəziyyətdə oturmaq və ya uzanmaqdır. Stres və fiziki gərginlik sözügedən ağrını artırdığı üçün sakitləşmək və istirahət etmək ağrıları aradan qaldırmağa kömək edir.
Dərin Nəfəs Alma Texnikaları: Dərin və yavaş nəfəs alma üsulları bədənin rahatlamasına və ürəyə düşən yükü azaltmağa kömək edir. Bu üsullar ürək dərəcəsini və qan təzyiqini azaltmaqla ağrıları aradan qaldırır.
Maye İstifadəsi: Kifayət qədər su içmək qan dövranını tənzimləyir və ürək sağlamlığını dəstəkləyir. Susuzlaşdırma ürəyə əlavə yük verir, buna görə də gündəlik su istehlakına diqqət yetirilməlidir.
Qidalanma: Ürək sağlamlığını qorumaq üçün sağlam bir pəhriz qəbul etmək vacibdir. Doymuş yağlar, trans yağlar və xolesterin ilə zəngin qidalardan qaçınmaq lazımdır; Tərəvəzlər, meyvələr, tam taxıllar və yağsız zülallar istehlak edilməlidir. Tərkibində omeqa-3 yağ turşuları olan balıq ürək sağlamlığı üçün də faydalıdır.
Məşq: Daimi məşq ürək sağlamlığını dəstəkləyir və bu durumun qarşısını almağa kömək edir. Yüngül və orta səviyyəli məşqlər ürək əzələsini gücləndirir və qan dövranını artırır. Ancaq məşq proqramına başlamazdan əvvəl həkimlə danışmaq vacibdir.
Siqaret və Alkoqol: Siqaret çəkmək və həddindən artıq spirt istehlakı ürək sağlamlığına mənfi təsir göstərir. Siqaret çəkmək ürək damarlarını daraldır, qan axını azaldır və ürək ağrısını artırır. Alkoqol qan təzyiqini artıraraq ürəyə zərər verir. Bu vərdişlərdən qaçmaq ürək sağlamlığını qorumağa kömək edir.
Stresin idarə edilməsi: Stres sözügedən durumu ən çox yaradan səbəblərdəndir. Yoqa, meditasiya, dərin nəfəs məşqləri kimi stres idarə üsulları ürək sağlamlığını yaxşılaşdırır və ağrıları aradan qaldırır.
Bu hal ilə qarşılaşdıqda bu üsullar müvəqqəti rahatlama təmin edə bilər, lakin əsas səbəbi və müvafiq müalicəni təyin etmək üçün həkimə müraciət edilməlidir. Erkən diaqnoz və müalicə ciddi fəsadların qarşısını almaq üçün çox vacibdir.