Tam Kan Sayımı Nedir? Tam Kan Sayımında Neler Kontrol Edilir?
Hemogram olarak da bilinen genel kan testi, kanın kalite ve kantite özelliklerini gösteren bir muayenedir. Tam (klinik) kan sayımı, lökosit formülü ve ESR ile birlikte tıbbi pratikte en çok kullanılan testlerden biridir. Sağlık problemlerini saptamak için kullanılan bu analiz, aynı zamanda anemi, enfeksiyonlar ve birçok başka hastalığın tanısında yardımcı olur. Hemogram, kanın içerisinde 7 hücre türünü (kırmızı kan hücreleri, nötrofil, eozinofil, bazofil, lenfosit, monosit ve trombosit) sayan ve enfeksiyon, anemi, bağışıklık sistemi gibi çeşitli hastalıkların tespitinde kullanılan bir kan testidir.Tam Kan Sayımı Hangi Hastalıklar İçin Yapılır?
Bu analiz, birçok hastanın genel sağlık durumunu belirlemek için yapılmaktadır. Eğer bir kişide yorgunluk ve zayıflık gibi belirtiler varsa veya enfeksiyon, iltihap veya kanama varsa, doktor sebebi araştırmak için genel kan tahlili talep edebilir. Analiz sırasında aşağıdaki hastalıklar tespit edilir:- Eğer beyaz kan hücrelerinin (lökositlerin) sayısında artış varsa, bu enfeksiyonun varlığını doğrulamaya yardımcı olabilir.
- Kırmızı kan hücrelerinin (eritrositlerin) sayısının azalması, kaybının artması veya eritrositlerin yıkımının artması gibi sebeplerden olabilir.
- Düşük veya aşırı yüksek trombosit sayısı, aşırı kanamanın veya pıhtılaşmanın nedenini doğrulayabilir.
Tam Kan Sayımında (Hemogram) Hangi Değerler Araştırılır?
Testi geçtikten sonra tarafınıza sunulan sonuç belgesinde bir takım alt parametreler yer almaktadır. Bu alt parametrelerin her biri biyolojik sisteminizin değerlendirilmesinde büyük önem taşır ve doktorunuzun detaylı bir araştırma ve değerlendirme yapmasına olanak sağlar. Bu alt parametreler aşağıdaki gibi dağıtılır:Beyaz kan hücresi sayımı (WBC / beyaz kan hücresi), birim kan hacmindeki beyaz kan hücrelerinin sayısıdır. Hem artışlar hem de düşüşler önemli olabilir.
Beyaz kan hücresi alt grupları, mevcut beyaz kan hücrelerinin türlerini ifade eder. Beş farklı türde beyaz kan hücresi vardır;
- nötrofiller (aynı zamanda bölümlenmiş, bölümlenmiş, PMN (polimorfonükleer), granülositler olarak da bilinir),
- lenfositler
- monositler
- eozinofiller
- bazofiller
Tam Kan Sayımında Kan Değerleri Kaç Olmalı?
Her kan testi sonucunda her parametrenin farklı bir anlamı vardır. Bu ayarlar düşük veya yüksek olabilir. Referans aralığı her zaman her testte tanımlanır. Test değerlendirilirken yaş, cinsiyet gibi faktörler de dikkate alınır. Kan, litre başına hücre (hücre/L) veya desilitre başına gram (gram/dL) cinsinden ölçülür. Yetişkinler için beklenen genel kan testi sonuçları aşağıdaki gibi olabilir:Kırmızı kan hücresi değer aralığı
Erkek: 4,35 trilyon ila 5,65 trilyon hücre/L
Kadın: 3,92 trilyon ila 5,13 trilyon hücre/L
Hemoglobin değer aralığı
Erkek: 13,2 ila 16,6 gram/dL
Kadın: 11,6 - 15 gram/dL
Hematokrit
Erkek: %38,3 - %48,6
Kadın: %35,5 - %44,9
Beyaz kan hücresi sayımı
3,4 milyar ila 9,6 milyar hücre/L
Trombosit sayımı
Erkek: 135-317 milyar/L
Kadın: 157 milyar - 371 milyar/L
Tam Kan Sayımı Analizi (hemogram) nasıl yapılır?
Doktor-terapistin talimatı doğrultusunda kolunuzdaki bir damardan, parmak ucundan, eldeki damardan veya yeni doğan bebeklerde topuk bölgesinden özel bir tüp içerisinde kan örneği alınarak test gerçekleştirilir. Kliniğimizin Laboratuvarındaki otomatik cihazlar, insan müdahalesi olmadan. Hemogram testinin yapılma aşamaları şu şekilde sıralanmaktadır:- Kan örneği alınırken Hasta (testi yapacak kişi) oturur veya yatar.
- Kanın alınacağı yer sert bir yere konulur.
- Koldan kan alınacaksa dirsek kıvrımının 10-15 cm yukarısına özel manşetle sabitlenir.
- Kanın alınacağı yer özel bir solüsyonla silinir. Bu solüsyonun kurumasına izin verilir ve çıkarılan bölgeye dokunulmaz.
- Hazırlanmış, steril, kuru ve tek kullanımlık bir şırınga ile uygun damara girilir.
- Görünür damarlarda damar, damardan 5-6 mm uzağa yerleştirilir.
- Şırınga ile manşon arasındaki piston yavaşça çekilir. Kan tüpe doldurulur.
- İğne hastadan çıkarılmadan önce koldaki özel bir manşet açılarak iğne çıkarılır ve ardından kuru pamuk yardımıyla kanın alındığı yere bastırılır.
- Pamukla kompres yapılmasının nedeni kanamayı durdurmak ve kanama yerinde morarmayı önlemektir. Kanın alındığı yerin pamuklu ped ile saklanması gerektiği hastaya anlatılmalıdır.
Tam Kan Sayımı neden gereklidir?
Bu bize vücudumuzun genel sağlığını belirlemede çok değerli bilgiler verir. Öte yandan bu test kansızlık gibi çeşitli hastalıkların kontrol ve takibi amacıyla da yapılmaktadır.Tam Kan Sayımı ne zaman yapılmalıdır?
Rutin genel değerlendirme sırasında tıbbi testin bir parçası olarak kullanıyoruz.Tam Kan Sayımı öncesinde hangi hazırlıklar gereklidir?
Test sonucu, test cihazının çalışma prensibi, kişinin günlük su alımı, yatış veya ayakta durma pozisyonu ve süresi gibi çeşitli faktörlerden etkilenebilmektedir. Gün içinde kan alan kişiler daha aktif oldukları için analiz sonuçları farklı olabilir. Yüksek rakımda yaşayan kişilerde bazı değerlerde farklılıklar meydana gelebilmektedir. Ayrıca hamilelik gibi ciddi fizyolojik değişiklikler de sonuçlarda fark yaratmaktadır. Bu nedenlerden dolayı genel kan tahlili (hemogram) öncesinde doktorunuza bu durumları bildirmenizi öneririz.Tam kan sayımı nasıl raporlanır?
Genel Kan Tahlili testi sonucunda elde edilen değerlerin açıklaması şu şekildedir:WBC: Beyaz kan hücresi sayısını yorumlar.
RBC: Kırmızı kan hücrelerinin sayısını yorumlar.
HGB: Hemoglobin sayısını yorumlar.
HCT: Kandaki kırmızı kan hücrelerinin toplam hacminin yüzdesini verir.
MCV: Ortalama kırmızı kan hücresi boyutu.
MCH: Her kırmızı kan hücresindeki hemoglobin miktarını belirler.
MCHC: Her kırmızı kan hücresindeki hemoglobin ağırlığı.
PLT: Kanın pıhtılaşmasına yardımcı olan trombosit sayısını gösterir.
RDW: Bir hastanın farklı kırmızı kan hücresi boyutlarındaki farklılıkları gösterir.
PDW: Trombosit dağılım genişliğini açıklar.
MPV: Trombosit boyutunu gösterir.
Tam Kan Sayımı Nasıl Yorumlanır?
Örneğin HGB düşükse anemi, kan kaybı, lösemi, lenfoma, hemoliz gibi durumların tanısı konulabilir. Yüksek HGB sigara içmeyi ve aşırı sıvı kaybını gösterir. WBC'nin yükselmesi lösemi ve enfeksiyon türlerinin tanımlanmasına yardımcı olur. Yüksek PLT, belirli kanser türlerinden, demir eksikliği anemisinden veya dalak ameliyatından sonra ortaya çıkabilir. Düşük PLT, diyopatik trombositopenik purpura, yaygın damar içi pıhtılaşma (aşırı kullanımdan sonra trombositlerin tükenmesi) dalağı etkileyen hastalıkları tanımlayabilir.Çocukların Tam Kan Sayımına ihtiyacı var mı?
Evet, gerekli. Bu sayede enfeksiyon, anemi ve kanama bozuklukları tespit edilebilmektedir. Ayrıca çocukluk çağı kanserlerinin tanısının konulması ve takip edilmesi gerekmektedir. Ayrıca çocuklarda herhangi bir sorun olmasa bile rutin kontrol için tam kan testi yaptırılmalıdır.
