Qanın Ümumi Analizi Nədir? Qanın Ümumi Analizində Nələr Yoxlanır?
Hemoqramma olaraq da bilinən qanın ümumi analizi qanın keyfiyyət və kəmiyyət xüsusiyyətlərini göstərən bir müayinədir. Qanın ümumi (kliniki) analizi, leykositar formula ve EÇS-lə birlikdə tibbi praktikada ən çox istifadə olunan analizlərdən biridir. Sağlamlıq problemlərini aşkar etmək üçün istifadə edilən bu analiz həm də anemiya, infeksiyalar və bir çox başqa xəstəliklərin diaqnozuna kömək edir. Hemoqramma qanda 7 hüceyrə növünü (qırmızı qan hüceyrəsi, neytrofil, eozinofil, bazofil, limfosit, monosit və trombosit) hesablayan və infeksiya, anemiya, immun sistemi kimi müxtəlif xəstəliklərin aşkarlanması üçün istifadə edilən qan testidir.Qanın Ümumi Analizi hansı xəstəliklər üçün aparılır?
Bu analiz bir çox xəstənin ümumi sağlamlığını təyin etmək üçün yoxlanılır. Əgər insanda yorğunluq və zəiflik kimi əlamətlər aşkar edilərsə və ya infeksiya, iltihab və ya qanaxma varsa, həkim səbəbi sorğulamaq üçün Qanın Ümumi Analizini tələb edə bilər. Analiz zamanı aşağıdakı xəstəliklər aşkar edilir:- Əgər ağ qan hüceyrələrinin (leykositlərin) sayında artım varsa, bu, infeksiyanın mövcudluğunu təsdiq etməyə kömək edəcək.
- Qırmızı qan hüceyrələrinin (eritrositlərin) sayının azalması, itkisinin artması və ya eritrositlərin məhvinin artması kimi səbəblərdən ola bilər.
- Aşağı və ya həddindən artıq yüksək trombosit sayı, həddindən artıq qanaxmanın və ya laxtalanmanın səbəbini təsdiqləyə bilər.
Qanın Ümumi Analizində (Hemoqramma) Hansı Dəyərlər Tədqiq olunur?
Testdən keçdikdən sonra sizə təqdim olunan nəticələr sənədində bir sıra alt parametrlər var. Bu alt parametrlərin hər biri bioloji sisteminizin qiymətləndirilməsində böyük əhəmiyyət kəsb edir və həkiminizə ətraflı sorğu və qiymətləndirmə aparmaq imkanı verir. Bu alt parametrlər aşağıdakı kimi paylanır:Ağ qan hüceyrələrinin (WBC / ağ qan hüceyrəsi) sayı qan vahid həcmində ağ qan hüceyrələrinin sayıdır. Həm artım, həm də azalma əhəmiyyətli ola bilər.
Ağ qan hüceyrələrinin alt qrupları mövcud ağ qan hüceyrələrinin növlərinə baxır. Beş fərqli ağ qan hüceyrəsi növü var;
- neytrofillər (həmçinin seqmentli, seqmentli, PMN (polimorfonükleer), qranulositlər kimi tanınır),
- limfositlər
- monositlər
- eozinofillər
- bazofillər
Qanın Ümumi Analizi Test Dəyərləri necə olmalıdır?
Hər bir qan testi nəticəsində hər bir parametr fərqli məna daşıyır. Bu parametrlər aşağı və ya yüksək ola bilər. İstinad diapazonu həmişə hər testdə müəyyən edilir. Testi qiymətləndirərkən yaş və cins kimi faktorlar da nəzərə alınır. Qan litr başına hüceyrələrlə (hüceyrə/L) və ya desilitr üçün qramla (qram/dL) ölçülür. Yetkinlər üçün gözlənilən tam qan sayımı nəticələri aşağıdakı kimi sıralana bilər:Qırmızı qan hüceyrələrinin dəyər aralığı
- Kişi: 4,35 trilyon - 5,65 trilyon hüceyrə/L
- Qadın: 3,92 trilyon - 5,13 trilyon hüceyrə/L
- Kişi: 13,2 - 16,6 qram/dL
- Qadın: 11,6 - 15 qram/dL
- Kişi: 38,3% - 48,6%
- Qadın: 35,5% - 44,9%
- 3,4 milyarddan 9,6 milyard hüceyrə/L
- Kişi: 135-317 milyard/L
- Qadın: 157 milyard - 371 milyard/L
Qanın Ümumi Analizi (hemoqramma) necə aparılır?
Həkim-terapevtin göstərişinə əsasən qolunuzdakı venadan, barmaq ucundan, əldəki damardan və ya yeni doğulmuş körpələr üçün daban nahiyəsindən xüsusi boruya qan nümunəsi götürülür və Klinikamızın Laboratoriyasında tamavtomatlaşdırılmışdır, insan müdaxiləsi olmadan cihazlarla test aparılır. Hemoqramma testinin aparılması mərhələləri aşağıdakı kimi sadalanır:- Qan nümunəsi götürülərkən Pasiyent (analizi verəcək şəxs) oturur və ya uzanır.
- Qanın alınacağı yer bərk yerə qoyulur.
- Qoldan qan alınacaqsa, dirsək əyilməsindən 10-15 sm yuxarı xüsusi manjetlə bərkidilir.
- Qanın alınacağı yer xüsusi məhlulla silinir. Bu məhlulun qurumasına icazə verilir və silinmiş sahəyə toxunulmur.
- Müvafiq vena hazırlanmış, steril, quru və birdəfəlik şprislə daxil edilir.
- Görünən venalarda vena damardan 5-6 mm uzaqdan daxil edilir.
- Şpris və qol arasındakı piston yavaş-yavaş çəkilir. Qan boruya doldurulur.
- İynəni xəstədən çıxarmazdan əvvəl qolun üzərindəki xüsusi manjet açılır, iynə çıxarılır və sonra quru pambıq köməyi ilə qanın alındığı yerə sıxılır.
- Pambıqla sıxılmasının səbəbi qanı dayandırmaq və qan alınan yerdə göyərmələrin qarşısını almaqdır. Xəstəyə məlumat verilməlidir ki, qan alındığı yerə pambıq sıxılı saxlanılmalıdır.
Qanın Ümumi Analizi niyə lazımdır?
Bu, bədənimizin ümumi sağlamlıq vəziyyətinin müəyyən edilməsində bizə çox dəyərli məlumatlar verir. Digər tərəfdən, bu test anemiya kimi müxtəlif xəstəlikləri yoxlamaq və izləmək üçün də həyata keçirilir.Qanın Ümumi Analizi nə vaxt aparılmalıdır?
Biz ondan müntəzəm ümumi qiymətləndirmə zamanı tibbi testin bir hissəsi kimi istifadə edirik.Qanın Ümumi Analizindən əvvəl hansı hazırlıqlar lazımdır?
Testin nəticəsi testin aparıldığı cihazın iş prinsipi, insanın gündəlik su qəbulu, uzanma və ya ayaq üstə durma vəziyyəti və müddəti kimi müxtəlif amillərdən təsirlənə bilər. Gün ərzində qan götürən insanlar daha aktiv olduqları üçün analizlərin nəticələri fərqli ola bilər. Yüksək hündürlükdə yaşayan insanlarda bəzi dəyərlərdə fərqlər də yarana bilir. Bundan əlavə, hamiləlik kimi ciddi fizioloji dəyişikliklər də nəticələrdə fərq yaradır. Bu səbəblərə görə ümumi qan analizindən (hemoqramma) əvvəl həkiminizə bu hallar barədə məlumat vermənizi tövsiyə edirik.Qanın Ümumi Analizi necə bildirilir?
Qanın Ümumi Analizi testi nəticəsində əldə edilən dəyərlərin izahı belədir:- WBC: Ağ qan hüceyrələrinin sayını şərh edir.
- RBC: Qırmızı qan hüceyrələrinin sayını şərh edir.
- HGB: Hemoqlobin sayını şərh edir.
- HCT: Qanda Qırmızı Qan Hüceyrələrinin ümumi həcminin faizini verir.
- MCV: Qırmızı qan hüceyrəsinin orta ölçüsü deməkdir.
- MCH: Hər qırmızı qan hüceyrəsindəki hemoglobinin miqdarını təyin edir.
- MCHC: Hər qırmızı qan hüceyrəsindəki hemoglobinin çəkisidir.
- PLT: Qanın laxtalanmasını təmin edən trombositlərin sayını göstərir.
- RDW: Xəstənin müxtəlif qırmızı qan hüceyrə ölçülərindəki fərqləri göstərir.
- PDW: Trombositlərin paylanma genişliyini təsvir edir.
- MPV: Trombosit ölçüsünü göstərir.
Qanın Ümumi Analizi necə şərh olunur?
Məsələn, HGB aşağı olarsa, anemiya, qan itkisi, lösemi, lenfoma və hemoliz kimi vəziyyətlər diaqnoz edilə bilər. Yüksək HGB siqareti və həddindən artıq maye itkisini göstərir. WBC yüksəkliyi lösemi növlərini və infeksiyalarını müəyyən etməyə kömək edir. Yüksək PLT bəzi xərçəng növləri, dəmir çatışmazlığı anemiyası və ya dalaq əməliyyatından sonra ola bilər. Aşağı PLT, diopatik trombositopenik purpura, yayılmış intravaskulyar laxtalanma (həddindən artıq istifadədən sonra trombositlərin tükənməsi) dalağa təsir edən xəstəlikləri müəyyən edə bilər.Uşaqlara Qanın Ümumi Analizi lazımdırmı?
Bəli lazımdır. Bu sayədə infeksiya, qan azlığı və qanaxma pozğunluqları müəyyən edilə bilər. Bundan əlavə, uşaqlıq xərçəngi diaqnozu qoyulmalı və izlənilməlidir. Bundan əlavə, heç bir problem olmasa belə, rutin nəzarət üçün uşaqlarda tam qan testi aparılmalıdır.Soruşduğunuz Suallar:
Qan analizi cavabları necə şərh olunur?
Qan analizi cavabları hər parametrin klinik dəyərlərinə görə şərh olunur. Məsələn, qanda hemoqlobin norması yaş və cinsə görə dəyişir, aşağı düşməsi anemiya, yüksəlməsi isə susuzluq və ya siqaret istifadəsi ilə bağlı ola bilər. Qan analizi nəticələri mütləq həkim tərəfindən ümumi simptomlarla birlikdə qiymətləndirilməlidir.
Qanda eritrosit çoxluğu nəyi göstərir?
Qanda eritrosit çoxluğu (polisitemiya) bədənin oksigen daşıma ehtiyacının artması, yüksək dağlıq şəraitdə yaşamaq və ya bəzi xəstəliklər zamanı müşahidə oluna bilər. Bu hal qanı qatılaşdıraraq damar tıxanıqlığı riskini artıra bilər və qanın laxtalanma analizləri ilə birlikdə qiymətləndirilməlidir.
Normal qan faizi neçə olmalıdır?
Normal qan faizi, yəni hematokrit dəyəri, kişilərdə 38–48%, qadınlarda 35–45% arasında olmalıdır. Qadınlarda normal qan faizi hamiləlik və menstruasiya dövrlərinə görə dəyişə bilər. Aşağı hematokrit anemiyaya, yüksək hematokrit isə susuzluğa və ya polisitemiyaya işarə edə bilər.
Qanda neytrofil çoxluğu nə deməkdir?
Qanda neytrofil çoxluğu, orqanizmdə bakterial infeksiya, stres, travma və ya bəzi iltihabi xəstəliklərin olduğunu göstərə bilər. Neytrofillərin yüksək olması qanda infeksiya analizi nəticələrinin müsbət olmasına işarədir və digər ağ qan hüceyrələri ilə birlikdə təhlil olunmalıdır.
Qanda limfosit azalması hansı hallarda baş verir?
Qanda limfosit azalması (limfopeniya) virus infeksiyalarından sonra, bəzi immun sistem xəstəliklərində və ya uzunmüddətli dərman istifadəsindən sonra meydana gələ bilər. Bu hal immun sistemin zəifləməsinə işarə edə bilər və qanda monosit və bazofil dəyərləri ilə birlikdə araşdırılmalıdır.
Qanda hemoqlobin nə qədər olmalıdır?
Qanda hemoqlobin norması kişilər üçün 13.2–16.6 qram/dL, qadınlar üçün isə 11.6–15 qram/dL aralığında olmalıdır. Hemoqlobin nə qədər olmalıdır sualı yaş, cins və fizioloji vəziyyətə görə dəyişə bilər və bu göstərici oksigen daşıma qabiliyyətini təyin edən əsas parametrlərdən biridir.
Qanda hemoqlobin çox olması nə deməkdir?
Qanda hemoqlobin çox olması susuz qalma, siqaret istifadəsi və ya yüksək irtifada yaşamaq kimi fizioloji hallarda ola bilər. Patoloji hallarda isə xroniki ağciyər xəstəlikləri və polisitemiya kimi pozuntuların göstəricisi ola bilər.
Qanda bazofil nədir və nəyi göstərir?
Qanda bazofil allergik reaksiyalar və bəzi xroniki xəstəliklər zamanı aktivləşən bir ağ qan hüceyrəsidir. Bazofil yüksəkliyi parazit infeksiyaları və ya qan xəstəlikləri ilə bağlı ola bilər və umumi qan analizi nələr daxildir sualına cavab olaraq əsas parametrlərdən biridir.
Laxtalanma analizi necə verilir?
Laxtalanma analizi üçün qan nümunəsi adətən aç qarına verilir. Bu analizdə protrombin zamanı (PT), aktivləşdirilmiş qismən tromboplastin zamanı (aPTT) və trombokrit kimi göstəricilər araşdırılır. Laxtalanma problemləri olan pasiyentlərdə bu test həyati əhəmiyyət daşıyır.
Qanda limfosit yüksəkliyi hansı hallarda müşahidə olunur?
Qanda limfosit yüksəkliyi viral infeksiyalar, xroniki iltihablar və bəzi hematoloji xəstəliklər zamanı müşahidə olunur. Limfosit artımı ilə yanaşı monosit və neytrofil səviyyələri də araşdırılaraq vəziyyətin səbəbi müəyyənləşdirilir.
Əlaqəli məqalələr:
