Diş Telləri Qoydurmaq Effektlidir? Breket Nə Vaxt Ağrıdır?
Ortodontiya çənə, üz və dişlərdə struktur pozğunluqlarının diaqnozu və müalicəsi ilə məşğul olan elm sahəsidir. Ortodontik müalicə uşaqlıq dövründə dişlərin və çənənin inkişafına kömək edir və dişlərin düzgün formada olmasını təmin edir. Böyüklərdə isə mövcud struktur pozğunluqları, çənənin bağlanma pozğunluğunu, dişlərin bir-birinə düzgün dəyməməsini və əyriliyi düzəldir.Ortodontiya kimi də tanınan diş tellərinin müalicəsi stomatologiyanın bir ixtisasıdır. Bu müalicəni tətbiq edən diş həkimlərinə ortodontoloqlar deyilir. Ortodontik müalicə dişlərin və ətraf toxumaların səbəb olduğu ağız və üz anomaliyalarının və pozuntularının diaqnostikası və müalicəsi zamanı tətbiq edilir. Onun müalicəsinin məqsədi sağlam dişlərə və gözəl gülüşə sahib olmaq arzusudur. Daha əvvəl estetik görünüş üçün tətbiq edilən bu müalicə son illərdə insanların məlumatlı olması ilə daha çox diş sağlamlığı üçün tətbiq olunmağa başladı. Bu müalicə üsulu artıq sizə arzuladığınız sağlam dişlərə çatma fürsəti verəcək və müasir texnologiyanın təklif etdiyi üsulla həyat keyfiyyətiniz yüksələcək.
Aramızda kim əlimizi ağzımıza qoymadan çox gülərkən fotolar çəkmək istəməz ki? Sağlam gülüşə sahib olmaq istəyirsinizsə, vaxt itirmədən mütləq mütəxəssis diş həkiminə müraciət etməlisiniz. Unutmayın ki, bu prosesin sonunda həyata xoşbəxtliklə gülümsəyəcəksiniz.
Diş telləri hansı hallarda tətbiq edilməlidir?
Çənəmizin anadangəlmə struktur xüsusiyyətləri və xarakterik quruluşu müalicəni məcburi edir. Estetik cəhətdən gözəl gülüşə, mirvari kimi diş quruluşuna sahib olmaq hamımızın arzusudur. Bundan əlavə, təkcə görünüşdə deyil, sağlamlıq baxımından da düzgün olmayan diş quruluşu gündəlik həyatda problemlər yarada bilər. Məsələn, alt və üst dişlərimizin bir-birinə dəyməsi və yüngül aşınması bu sağlamlıq probleminə səbəb olur. Əyri dişlərə sahib olmaq yemək, içmək və ya danışmağımızı çətinləşdirir. Ağzımızdan çıxan sözlərin düzgün tələffüzü və çətinlik çəkmədən danışa bilməsi də bu müalicənin tətbiqini tələb edir.Diş tellərinin taxılması prosesi necədir?
Dişlərinizdə çürük varsa, ilk növbədə dişlər təmizlənir. Daha sonra diş həkiminin tövsiyə etdiyi kimi çəkilməsi lazım olan diş və ya plomb edilməsi lazım olan bir diş varsa, edilir və breket müalicəsinə başlanır. Bu məqsədlə dişlərə yapışan və naqillərin keçə biləcəyi dəlikləri olan cihazlardan istifadə edilir. Bu cihazlara breketlər də deyilir. Bu cihaza bərkidilmiş tellər dişlər düz olana qədər sıxılır. Burada məqsəd dişlərin zamanla istənilən vəziyyətə gəlməsidir. Ortodontik müalicənin məqsədi dişləri zamanla sümük içərisində istənilən nöqtəyə daşımaqdır. Qısa və az-az olan həkim müayinələri ilə sonda istənilən nəticə əldə olunur. Bundan başqa xəstələrin tələblərinə uyğun olaraq metal, şüşə və keramika breketlər kimi müalicə variantları da mövcuddur.Diş tellərinin müalicəsi nə vaxt aparılır?
Bu müalicə uşaqlara daimi dişləri çıxmağa başladığı andan tətbiq oluna bilər. Daimi dişlər uşaqlarda 6-7 yaşında başlayır və 12 yaşa qədər davam edir. Bu dövrlər ağız və çənə quruluşunun inkişaf potensialının başladığı və davam etdiyi yaşlardır. Bu səbəbdən də əgər varsa, struktur pozğunluqlarının diaqnozu və müalicəsi üçün mütəxəssis diş həkiminə müraciət etmək vacibdir. Yetkin xəstələrdə müalicə istənilən yaşda mümkündür. Lakin nəzərə alınmamalıdır ki, böyüklərin müalicəyə tolerantlığı yaş artdıqca azala bilər.Ümumiyyətlə, 10-12 yaşdan əvvəl müalicəyə başlanılmır. Müayinə zamanı təyin olunan müalicə hələ başlamamış olsa belə, inkişaf pozuntularını izləmək üçün müayinələr və rentgenoqrafiya vacibdir. Uşaqların inkişafı 7 yaş və yuxarıda üz nahiyəsində davam etdiyi üçün ilk müayinənin bu yaşda aparılması vacibdir. Böyüklərdə isə ortodontik müalicə istənilən yaşda tətbiq oluna bilər. Dişlərin çəkilməsinə görə dişlərin yerdəyişməsi və nizamsızlıqları hər yaşda baş verə bilər. Gözəl bir gülüşə sahib olmaq hər yaşda mümkündür.
Ortodontik müalicə necə aparılır?
Ortodontik müalicə xəstənin diş səthlərinə və ya çənə sümüklərinə bərkidilmiş aparatların köməyi ilə həyata keçirilir. Bu cihazlar xəstənin müalicə vəziyyətindən asılı olaraq taxılıb-çıxarıla bilər. Müalicənin forması və müddəti mütəxəssis diş həkimi tərəfindən müəyyən edilir.
Ortodontik müalicədə hansı aparatlar (breketlər) istifadə olunur?
Hərəkətli aparatlar. Bu aparatlar 7 yaş və yuxarı yaşlarda tətbiq edilir və daha çox uşaqların üz dəyişikliklərinin davam etdiyi böyümə dövründə taxılır və çənənin inkişafına kömək edir.Sabit aparat. Sabit aparatlar metal, şəffaf və lingual breketlərə bölünür.
Metal breketlər. Xüsusi bir maddə ilə diş səthinə yapışdırılır. Dişlərin hərəkəti onların arasından keçən tellərlə təmin edilir. Onlar ən çox istifadə olunan diş telləridir.
Şəffaf breketlər. Diş rəngindədir və tam şəffaf materialdan hazırlanmışdır. Daha az göründüyü üçün böyüklər bu cihazlara daha çox üstünlük verirlər.
Lingual breketlər. Dişlərin daxili səthinə taxıldığı üçün xaricdən görünmür. Bu estetik xüsusiyyəti də böyüklərin ona üstünlük verməsinin səbəbidir. Dişlərin arxa səthinə yapışma baxımından ön braketlərin müalicə müddətindən daha uzun müalicə müddəti tələb edir.
Ortodontik müalicə nə qədər davam edir?
Ortodontik müalicənin müddəti xəstənin müalicə vəziyyətinə və növünə görə dəyişir, lakin orta hesabla 6 ilə 24 ay arasında davam edə bilər. Müalicə müddətində xəstələr həkim tərəfindən yeyilməsi tövsiyə olunmayan qidalardan uzaq durulmalı və ağız sağlamlığına fikir verilməlidir. Bunun sayəsində də müalicə müddəti qısalacaq və müalicədən müsbət nəticə alınacaq."İnvisalign" (telsiz ortodontiya) nədir?
Telsiz ortodontiya müalicəsi heç bir breket istifadə edilmədən üçölçülü printerlər vasitəsilə tətbiq edilən müalicədir. "İnvisalign" lövhələrinin təqdim etdiyi müalicə sözü gedən cihazı taxmaq istəməyənlər üçün alternativ həll yoludur. Lövhələr dişləri tamamilə əhatə edən şəffaf və xüsusi maddədən hazırlanır. Heç bir ağrıya səbəb olmur. Hissələr taxılıb çıxarıla bildiyi üçün gigiyenik rahatlığı da təmin edir. Klassik müalicədə olduğu kimi fıstıq, qarğıdalı və s. yeməyin tellər arasında ilişməsi nəticəsində yaranan yemək problemləri müşahidə edilmir. İstədiyiniz yeməyi sərbəst və rahat yeyə bilirsiniz. Bu müalicə üsulunun ən əhəmiyyətli üstünlüklərindən bəziləri adi gözlə nəzərə çarpmaması, rahat istifadə təmin etməsi, təmizlənməsinin asan olması və istədiyinizi yemək azadlığı verməsidir.Diş müalicəsi zamanı nələrə diqqət edilməlidir?
Əvvəla, diş teli müalicəsi diqqət tələb edən uzun bir prosesdir. İstənilən nəticəni əldə etmək üçün diş həkiminin dediklərinə əməl etmək lazımdır. Braket taxıldıqdan sonra bir müddət ağrı hiss oluna bilər. Müalicə prosesində müəyyən qidaların istehlakına diqqət yetirilməlidir. Alma, armud, cips və qoz-fındıq kimi sərt qabıqlı qidalarla; dişlərə yapışan qidalar, məsələn, saqqız və jele kimi qidalar, spirtli və qazlı içkilər dişlərinizdəki breketləri yerindən çıxara bilər. Bu səbəbdən yemək seçərkən yumşaq, sulu və tez qırılan qidalara üstünlük verilməlidir. İdmanla məşğul olanlar üzünə vurulan zərbələrə qarşı daha diqqətli olmalı və ya bir müddət idmana ara verməlidirlər.Diş tellərinə necə qulluq edilməlidir?
Dişlərə bərkidilmiş bu cihazların zədələnməsinin qarşısını almaq üçün dişləri dairəvi hərəkətlərlə və sıxmadan, yumşaq fırça ilə fırçalamaq lazımdır. Dişlərarası fırçaların istifadəsi diş tellərinin arasını təmizləmək üçün idealdır. Bunlara əlavə olaraq tək ucu bərkidilmiş diş ipindən də istifadə oluna bilər.Diş tellərinin neçə növü var?
Metal breket (diş teli) taxmaq istəməyənlər üçün keramika breketlər mövcuddur. Keramika breketlər və dişin öz rəngində breketlər olaraq da bilinən kermaika breketlər estetik görünüşü ilə böyüklərin seçiminə çevrilib. Görünüş baxımından metal breketlərə üstünlük verilməsə də, dayanıqlı və sürətli müalicə prosesi təmin etdiyi üçün tövsiyə edilir.Diş teli çürüklərə səbəb olurmu?
Ümumiyyətlə, bunun boşluqlara səbəb olduğu müşahidə edilməyib, lakin tellər ağızda qida yığılmasına səbəb olacağı üçün çox yaxşı təmizlənməlidir. Dişlər gündə ən azı iki dəfə səhər və axşam fırçalanmalıdır. Buna əməl edilməzsə, diş çürüməsi baş verə bilər.Müayinələrə hansı aralıqlarla gedilməlidir?
Müayinələr adətən xəstələrin ehtiyaclarına görə müəyyən edilir. Xəstələr hər 4-8 həftədən bir görüşə getməlidirlər.İstədiyimiz kimi sərbəst gülmək hamımızın ən böyük arzusudur. Müasir dövrün insanları olaraq hamımız həyatımızda sağlam, düz və estetik cəhətdən ağ, təmiz bir təbəssüm istəyirik. Müasir texnologiya günü-gündən inkişaf edir və bu müalicə imkanlarını bizə təqdim edir. Bizim hamımızın bu imkanlardan yararlanmaq və daha keyfiyyətli həyat sürmək haqqımız var. Hər kəsə daha xoşbəxt bir gün, həyata daha pozitiv baxış və çoxlu gülüşlər arzulayırıq.
