Göz Quruluğunun Səbəbi Nədir? Göz Quruluğu Təhlükəlidir?

Göz Quruluğunun Səbəbi Nədir? Göz Quruluğu Təhlükəlidir?

Göz quruluğu, göz səthinin kifayət qədər nəm olmadığı bir vəziyyətdir və ümumi bir problemdir. Bu vəziyyət qeyri-kafi göz yaşı istehsalı nəticəsində baş verir. Gözlərdə quruluq, yanma, sancma, qaşınma, bulanıq görmə və gözlərdə ağırlıq hissi kimi əlamətlərlə özünü göstərir. Uzun müddət kompüter ekranına baxmaq, kondisionerli mühitlərdə olmaq, kontakt linzalardan və bəzi dərmanlardan istifadə etmək sözügedən hala səbəb ola biləcək amillərdəndir. Bu durum gündəlik həyat keyfiyyətinə mənfi təsir göstərir və müalicə edilmədikdə daha ciddi göz problemlərinə səbəb olur. Buna görə quru gözün səbəblərini anlamaq, onun əlamətlərini tanımaq və müvafiq müalicə üsullarını tətbiq etmək çox vacibdir. 

Göz quruluğunun əlamətləri hansılardır?

Göz quruluğu bir çox insanın həyat keyfiyyətini aşağı salan ümumi bir göz xəstəliyidir. Göz yaşının kifayət qədər istehsal olunmaması və ya sürətlə buxarlanması nəticəsində yaranan bu vəziyyət müxtəlif əlamətlərlə özünü göstərir. Bu durumun ən çox görülən əlamətləri aşağıdakılardır:

Yanma və sancma hissi: Göz quruluğunun ən çox görülən simptomlarından biri yanma və sancma hissidir. Göz səthinin kifayət qədər nəmləndirilməməsi gözlərdə xoşagəlməz yanma və sancma hissi yaradır. Xüsusilə uzun müddət kompüter ekranına baxmaq, kondisioner kimi quru mühitlərdə olmaq və ya intensiv şəkildə kitab oxumaq kimi fəaliyyətlərdən sonra bu hiss daha aydın görünür.

Qaşıntı və qızartı: Quru gözləri olan insanlar tez-tez gözlərində qaşınma hiss edirlər. Bu qaşınma göz səthinin susuzlaşması və gözlərin yad obyektlərə daha həssas olması ilə əlaqələndirilir. Gözlərdə qızartı quruluğun səbəb olduğu iltihab nəticəsində yaranır. 

Bulanıq Görmə: Qeyri-adekvat nəmləndirilmiş göz səthi işığın düzgün şəkildə sınmasına mane olur və bu, bulanıq görmə ilə nəticələnir. Bulanıq görmə adətən müvəqqəti xarakter daşıyır və gözyaşardıcı damcıların istifadəsi və ya gözlərin istirahəti ilə yaxşılaşır.

Gözlərdə Ağırlıq və Yorğunluq Hissləri: Bu durum ilə qarşılaşan insanlar gözlərində davamlı ağırlıq və yorğunluq hissi yaşayırlar. Bu hiss xüsusilə günün gec saatlarında və ya intensiv vizual fəaliyyətdən sonra özünü büruzə verir. Bu vəziyyət gözlərin kifayət qədər dincəlməməsi və nəm almaması nəticəsində baş verir.

İşığa qarşı həssaslıq: Göz quruluğu olan insanların işığa qarşı həssaslığı artır. Bu vəziyyət göz səthinin quruması və qoruyucu gözyaşı təbəqəsinin incəlməsi nəticəsində yaranır. Parlaq işıqlar və ya günəş işığı gözlərdə narahatlıq və hətta ağrıya səbəb olur.

Göz qapaqlarında ağırlıq hissi: Quru gözlər göz qapaqlarında ağırlıq və narahatlıq hissi yaradır. Bu vəziyyət göz qapaqlarının hər göz qırpımında kifayət qədər nəmlənməməsi nəticəsində yaranır. Bu hiss gün ərzində tez-tez göz qırpmaq ehtiyacını artırır.

Bu əlamətlər sözügedən hal ilə qarşılaşan insanların gündəlik həyat keyfiyyətinə mənfi təsir göstərir. Buna görə simptomları tanımaq və müvafiq müalicə üsullarını tətbiq etmək vacibdir. 

Göz quruluğunun səbəbi nədir?

Bu durum müxtəlif səbəblərdən yaranır və göz sağlamlığına mənfi təsir göstərir. Göz quruluğunun əsas səbəbləri bunlardır:

Yaşlanma: Yaşlandıqca bədəndə əmələ gələn göz yaşlarının miqdarı azalır. Bu vəziyyət xüsusilə postmenopozal qadınlarda daha geniş yayılmışdır. Hormonal dəyişikliklər gözyaşı istehsalına təsir göstərir.

Ətraf mühit faktorları: Külək, quru hava, kondisioner və istilik sistemləri kimi ətraf mühit faktorları gözyaşının buxarlanmasını artıraraq quru gözlərə səbəb olur. Uzun müddət kompüter ekranına baxmaq da göz qırpma sayını azaldır və gözlərin qurumasına yol açır.

Gözyaşının keyfiyyəti: Göz yaşı su, yağ və selik qatlarından ibarətdir. Bu təbəqələrin hər hansı birində balanssızlıq göz yaşının sürətlə buxarlanmasına və göz səthinin qurumasına səbəb olur. Məsələn, meibom vəzinin disfunksiyası qeyri-adekvat yağ təbəqəsi və buxarlanmanın artması ilə nəticələnir.

Xəstəliklər: Şeqren sindromu, romatik artrit, şəkərli diabet kimi bəzi xəstəliklər gözyaşı istehsalını azaldır və gözlərin qurumasına səbəb olur. Bundan əlavə, göz infeksiyaları və göz qapaqları xəstəlikləri də bu vəziyyətin yaranmasına şərait yaradır.

Dərmanlar: Antihistaminlər, antidepresanlar, təzyiq dərmanları və doğuşa nəzarət həbləri kimi bəzi dərmanlar göz quruluğunu artırır. Bu dərmanlar gözyaşı istehsalını azaltmaqla və ya göz yaşlarının tərkibini dəyişdirərək quru gözlərə səbəb olur.

Kontakt Linza İstifadəsi: Kontakt linzalardan istifadə göz yaşının buxarlanmasını artırır və gözün səthinə mikroskopik zərər verir. Bu durum gözlərin qurumasına yol açır.

Göz Cərrahiyyəsi: Lazer göz əməliyyatları (məsələn, LASIK) gözün səthində dəyişikliklərə səbəb olur və gözyaşı istehsalını müvəqqəti olaraq azaldır. Bu əməliyyat gözdə quruluq yaranmasına səbəb olur.

Bu simptomları yaşayan insanların bir oftalmoloqa müraciət etməsi və uyğun müalicə üsullarını öyrənməsi vacibdir. 

Göz quruluğu müalicə edilə bilərmi?

Göz quruluğu müalicə edilə bilən və idarə oluna bilən bir vəziyyətdir. Müalicə üsulları quru gözün şiddətindən və altında yatan səbəblərdən asılı olaraq dəyişir. Bu durumun müalicə üsullarına aşağıdakılar daxildir:

Süni göz yaşı damcıları: Quru gözlər üçün ən çox görülən müalicə üsullarından biri də süni gözyaşı damcıların istifadəsidir. Bu damcılar gözün səthini nəmləndirməyə kömək edərək rahatlama təmin edir. Apteklərdən reseptsiz əldə edilir və lazım olduqda istifadə edilə bilər. Bununla belə, həssas gözlər üçün konservantsız gözyaşı damcılar daha uyğundur.

Gözyaşı kanalı tıxacları: Gözyaşı kanalı tıxacları göz yaşlarını gözün səthində daha uzun müddət saxlamaq üçün istifadə edilən kiçik silikon və ya gelə bənzər tıxaclardır. Bu tıxaclar göz yaşlarının burundan axmasının qarşısını alaraq gözləri daha nəm saxlamağa kömək edir. Xüsusilə süni gözyaşı damcılar kifayət etmədikdə bu üsula üstünlük verilir.

Dərman müalicəsi: Bəzi hallarda dərmanlar quru gözlərə səbəb olan iltihabı və ya göz qapağı problemlərini müalicə etmək üçün istifadə edilir. Oftalmoloq gözün səthində iltihabı azaltmaq və ya gözyaşı istehsalını artırmaq üçün iltihabəleyhinə damcılar və ya dərmanlar təyin edə bilər.

Ətraf mühit və həyat tərzi dəyişiklikləri: Göz quruluğunun müalicəsində ətraf mühit və həyat tərzi dəyişiklikləri də böyük əhəmiyyət kəsb edir. Kondisioner və ya istilik sistemlərindən qaçınmaq, nəmləndiricidən istifadə etmək və uzun müddət kompüter ekranına baxmaqdan çəkinmək kimi ehtiyat tədbirləri gözdəki quruluğu azaltmağa kömək edir. Mütəmadi olaraq gözləri qırpmaq və istirahət etməyi də unutmamaq lazımdır.

Göz quruluğu üçün hansı təbii vasitələrdən istifadə edilməlidir?

Göz quruluğunu aradan qaldırmaq və rahatlama təmin etmək üçün təbii həllərdən faydalanmaq mümkündür. Quru gözlər üçün bəzi təsirli təbii həllər:

İsti kompreslər: İsti kompreslər göz qapaqlarındakı meibom vəzilərinin açılmasına kömək edərək gözyaşardıcı keyfiyyəti yaxşılaşdırır. Təmiz parça və ya pambıq çubuq ilıq suya batırılıb göz qapaqlarına çəkilir. Bu üsul gözləri nəmləndirir və rahatlaşdırır.

Omeqa-3 yağ turşuları: Omeqa-3 yağ turşuları gözyaşı istehsalını artırır və gözyaşının keyfiyyətini yaxşılaşdırır. Balıq (xüsusilə qızılbalıq, sardina və skumbriya), kətan toxumu və qoz kimi omeqa-3 ilə zəngin qidaların qəbulu gözdəki quruluğu aradan qaldırmağa kömək edir. Bundan əlavə, balıq yağı əlavələri də istifadə edilə bilər.

Göz Məşqləri: Göz məşqləri etmək göz qırpma refleksini artıraraq gözləri nəm saxlamağa kömək edir. Hər 20 dəqiqədən bir 20 saniyə uzaqdakı obyektə baxmaq gözləri rahatlaşdırır.

Nəmləndirici Cihazlar: Xüsusilə quru iqlimlərdə və ya kondisionerli mühitlərdə olan insanlar üçün nəmləndirici cihazlar ətraf havanın rütubət səviyyəsini artıraraq gözlərin qurumasının qarşısını alır. Bu cihazlar daxili rütubət balansını qorumağa kömək edir.

Bitki çayları: Sözügedən hal üçün faydalı olan bitki çaylarına çobanyastığı, yaşıl çay və zefir çayı daxildir. Bu çaylar iltihab əleyhinə xüsusiyyətləri sayəsində gözləri rahatlaşdırır. İslanmış çay paketlərini göz qapaqlarına sürtmək də gözləri nəmləndirməyə kömək edir.

Su istehlakı: Bədənin ümumi nəmlik balansını qorumaq üçün kifayət qədər su içmək vacibdir. Gün ərzində lazımi miqdarda su istehlakı gözlərin təbii nəmini qoruyaraq quruluğu azaldır.

Təbii vasitələr göz quruluğu simptomlarını aradan qaldırır və göz sağlamlığını dəstəkləyir. Bununla belə, uzun müddət və ya şiddətli göz şikayətləri yaşayan insanların bir oftalmoloqa müraciət edərək peşəkar kömək istəmələri vacibdir. Bu sayədə əsas səbəblər müəyyən edilə və uyğun müalicə üsulları təyin edilə bilər.