Göz Ağrısının Səbəbi Nədir? Göz Ağrısı Necə Keçir?

Göz ağrısı gözdə və ya ətrafında hiss edilən narahatlıq və ağrı hissidir. Bu ağrı kəskin olmaqla yanaşı, yanma və sancma kimi duyğularda hiss olunur və müxtəlif səbəblərdən yaranır. Göz yorğunluğu və quruluğu, infeksiyalar, allergiya və travmalar kimi ümumi səbəblər göz ağrısına səbəb olarkən, qlaukoma və uveit kimi ciddi sağlamlıq problemləri də göz ağrısına səbəb olur. Göz ağrısının altında yatan səbəbi müəyyən etmək və uyğun müalicə üsullarını tətbiq etmək vacibdir. Bu yazıda göz ağrısının ümumi və ciddi səbəblərini, diaqnostik üsulları və müalicə variantlarını araşdıracağıq.

Göz ağrısının səbəbləri nələrdir?

Göz ağrısı müxtəlif səbəblərdən qaynaqlanır. Bunlar aşağıdakılardır:

• Göz yorğunluğu
• Göz quruluğu
• Göz infeksiyaları
• Sinüzit
• Qlaukoma
• Uveit
• Keratit
• Göz zədələri
• Miqren və baş ağrıları
• Kontakt Linza İstifadəsi
• Yanlış Eynək İstifadəsi
• Allergiya

Göz yorğunluğu. Göz yorğunluğu göz əzələlərinin həddindən artıq yüklənməsi nəticəsində yaranan bir vəziyyətdir. Xüsusilə uzun müddət kompüter ekrananına baxmaq, planşet və smartfon kimi rəqəmsal cihazlardan tez-tez istifadə etmək göz yorğunluğuna səbəb olur. Rəqəmsal göz yorğunluğu olaraq da bilinən bu durum gözlərdə ağrı, baş ağrısı, bulanıq görmə və gözlərdə quruluq kimi simptomlarla özünü göstərir. Ekranlardan yayılan mavi işıq göz əzələlərini gərginləşdirir və yanıb-sönmə tezliyini azaltmaqla göz quruluğunu artırır. Bu isə gözlərinizin daha çox yorulmasına və nəticədə ağrıya səbəb olur.

Göz quruluğu. Göz quruluğu buynuz qişanın kifayət qədər nəm qalmadığı bir vəziyyətdir. Göz yaşları gözləri nəm saxlayaraq qoruyucu təbəqə əmələ gətirir. Ancaq göz yaşı əmələ gəlməsi azaldıqda və ya göz yaşının keyfiyyəti pisləşdikdə göz quruluğu meydana gəlir. Bunun səbəbi uzun müddətli kompüter istifadəsi, yaşlanma, müəyyən dərmanlar və quru hava şəraiti ola bilər. Göz quruluğu gözlərdə yanma, sancma, qızartı və ağrıya səbəb olur. Müalicə edilməzsə, xroniki hala gələ və gözünlərimizəzərər verə bilər.

Göz infeksiyaları. Göz infeksiyaları bakteriya, virus, viral və ya göbələklərin səbəb olduğu iltihablardır. Ən çox görülən göz infeksiyalarına konyunktivit (göz iltihabı), blefarit (göz qapağının iltihabı) və arpacıq daxildir. Konyunktivit gözün xarici səthini və  göz qapaqlarını daxildən əhatə edən selikli qişanın iltihabıdır, gözlərdə qızartı, qaşınma və ağrıya səbəb olur. Blefarit göz qapaqlarının kənarlarının iltihabıdır və gözlərdə yanma, sancma və ağrıya səbəb olur. Hordeolum (itdirsəyi) göz qapağındakı vəzin infeksiyası nəticəsində meydana gələn ağrılı bir şişlikdir.

Sinüzit. Sinüzit sinusların iltihabıdır və adətən baş və üz ağrılarına səbəb olur. Sinuslarda yığılan iltihab təzyiq yarada və gözlərdə ağrıya səbəb ola bilər. Sinüzit burun tutulması, postnazaldamcı istifadəsi, qoxu itkisi və göz ətrafında ağrı kimi əlamətlərlə özünü göstərir. Müalicə edilməzsə, sinüzit xroniki hala gələ və həyat keyfiyyətini azalda bilər.

Qlaukoma. Qlaukoma göz daxili təzyiqinin artması nəticəsində optik sinirin zədələnməsi ilə xarakterizə olunan xəstəlikdir. Qlaukoma adətən simptomlar olmadan irəliləyir və görmə azalmasına səbəb olur. Qlaukoma simptomlarına gözlərdə ağrı, baş ağrıları, bulanıq görmə və işıqlar ətrafında müxtəlif həlqələrin görünməsi daxildir. Qlaukoma müalicə edilmədikdə korluğa səbəb ola bilər. Qlaukoma müalicəsi adətən göz damcıları, dərmanlar və ya cərrahi müdaxilələrdən ibarətdir.

Uveit. Uveit gözün uveal toxumasının (iris, kirpikli cisim və xoroid) iltihabıdır. Uveit otoimmün xəstəliklər, infeksiyalar və ya travma nəticəsində baş verir. Uveitin simptomlarına göz ağrısı, qızartı, işığa həssaslıq və bulanıq görmə daxildir. Müalicə edilməzsə, uveit ciddi görmə itkisinə səbəb ola bilər. Üveitin müalicəsi adətən kortikosteroidlər və immunosupressiv preparatlarla aparılır.

Keratit. Keratit buynuz qişanın iltihabıdır və adətən infeksiyalar və ya göz zədələri nəticəsində baş verir. Bakteriyalar, virus, göbələk və ya parazitar infeksiyalar keratitə səbəb olur. Keratitin simptomlarına gözlərdə ağrı, qızartı, bulanıq görmə, işığa həssaslıq və gözdə yad cisim hissi daxildir. Keratit müalicə olunmazsa, kornea xoralarına və görmə itkisinə səbəb ola bilər. Keratitin müalicəsi infeksiyanın növündən asılı olaraq antibiotik, antiviral və ya antifungal dərmanlarla aparılır.

Göz zədələri. Göz zədələri travma və ya gözə daxil olan yad cisimlər nəticəsində yaranan zədədir. Kəsici və ya nüfuz edən xəsarətlər, kimyəvi yanıqlar və küt travmaları missal göstərmək olar. Göz zədələri göz ağrısı, qızartı, şişlik, görmə itkisi, işığa həssaslıq kimi əlamətlərlə özünü göstərir. Göz zədələri təcili tibbi yardım tələb edir və müalicə edilmədikdə daimi görmə itkisinə səbəb ola bilər.

Miqren və baş ağrıları. Miqren adətən başın bir tərəfində şiddətli baş ağrısına səbəb olan nevroloji xəstəlikdir. Miqren tutmaları zamanı gözlərdə ağrı, işığa və səsə həssaslıq, ürəkbulanma və qusma kimi əlamətlər müşahidə olunur. Bu baş ağrıları adətən göz qızarması, sulu gözlər və burun turulması ilə müşayiət olunur. Miqren və baş ağrılarının müalicəsi ağrıkəsicilər və həyat tərzi dəyişiklikləri kimi üsullarla həyata keçirilir.

Kontakt Linza İstifadəsi. Kontakt linzalardan düzgün istifadə edilməməsi və ya gigiyena qaydalarına riayət edilməməsi gözün qıcıqlanmasına və infeksiyaya səbəb olur. Həmçinin kontakt linzaların uzun müddət istifadəsi oksigen çatışmazlığına və gözlərdə quruluğa səbəb olur. Bu, göz ağrısı, qızartı və bulanıq görmə ilə nəticələnir. Belə problemlərin qarşısının alınmasında kontakt linzaların düzgün istifadəsi və müntəzəm təmizlənməsi vacibdir.

Yanlış Eynək İstifadəsi. Yanlış reseptlə yazılmış eynəklərdən istifadə göz əzələlərini gərginləşdirərək göz yorğunluğuna və ağrıya səbəb olur. Odur ki, düzgün eynək istifadəsi və müntəzəm göz müayinəsi göz sağlamlığının qorunmasında vacibdir.

Allergiya. Göz allergiyası toz və heyvan tükü kimi allergenlərin yaratdığı xəstəliklərdir. Allergik konyunktivit gözlərdə qaşınma, qızartı, sulanma və ağrıya səbəb ola bilər. Allergiya allergenlərdən , antihistamin göz damcıları və soyuq kompres kimi üsullarla müalicə edilir.

Nəticə olaraq, göz ağrısının bir çox müxtəlif səbəbləri var və hər birinin müalicəsi əsas səbəbdən asılıdır. Göz ağrısı yaşayan insanların düzgün diaqnoz və müalicə üçün bir oftalmoloqa müraciət etməsi vacibdir. Göz sağlamlığını qorumaq və göz ağrısının qarşısını almaq üçün mütəmadi olaraq göz müayinəsi, düzgün linza və eynək istifadəsi, rəqəmsal cihazların istifadəsini məhdudlaşdırmaq və göz gigiyenasına diqqət yetirmək lazımdır.

Göz ağrısının diaqnozu necə qoyulur?

Göz ağrısının dəqiq diaqnozu müvafiq müalicə planını təyin etmək üçün vacibdir. Diaqnostik proses bir neçə mərhələdən ibarətdir:

• Anemnez və simptomların qiymətləndirilməsi
• Göz Müayinəsi və lazım olan testlər
• Görüntüləmə testləri

Anemnez və simptomların qiymətləndirilməsi. Həkim xəstənin anemnezini və mövcud simptomlarını qiymətləndirir. Gözdəki ağrının nə vaxt başladığı, necə hiss edildiyi, müşayiət olunan simptomlar və keçmiş göz problemləri haqqında ətraflı məlumat əldə edilir.

Göz Müayinəsi və Testlər. Göz müayinəsi gözün xarici və daxili strukturlarının araşdırılmasını əhatə edir. Oftalmoloq xüsusi avadanlıqlardan istifadə edərək gözün ətraflı müayinəsini həyata keçirir. Bu müayinə zamanı gözün səthində zədələr, infeksiyalar və ya iltihablar aşkar edilir.

Görüntüləmə testləri. Bəzi hallarda gözü və ətrafdakı strukturları daha ətraflı araşdırmaq üçün görüntüləmə üsullarından istifadə edilir. Kompüter tomoqrafiyası (CT) və ya maqnit rezonans görüntüləmə (MRT) göz və başın struktur problemlərini aşkar etmək üçün istifadə edilir. Bu üsullar xüsusilə travma, şiş və ya ciddi infeksiya şübhəsi olduqda tətbiq edilir.

Bu diaqnostik üsullar göz ağrısının səbəbinin müəyyən edilməsində və effektiv müalicə planının yaradılmasında mühüm rol oynayır.

Göz Ağrısı necə müalicə edilir?

Göz ağrısının müalicəsi ağrının altında yatan səbəbdən asılı olaraq dəyişir. Göz ağrısı üçün ümumi müalicə üsulları bunlardır:

• Dərman müalicələri
• Göz damcıları və məlhəmlər
• Cərrahi müdaxilələr
• Evdə tətbiq edilə bilən müxtəlif üsullar

Dərman Müalicələri. İnfeksiyalar və iltihablar üçün antibiotiklər, antivu, göbələk əleyhinə və ya antifungal dərmanlar təyin edilir. İltihab əleyhinə dərmanlar və ağrıkəsicilər iltihabı və ağrıları azaltmaqda təsirli olur. Antihistaminik göz damcıları allergik reaksiyalar üçün istifadə olunur.

Göz Damcıları və Məlhəmlər. Quru gözləri və infeksiyaları müalicə etmək üçün müxtəlif göz damcıları və məlhəmlərdən istifadə olunur. Süni göz yaşı damlaları gözləri nəmləndirərək quruluğu aradan qaldırır. Antibiotik tərkibli göz damcıları və məlhəmləri isə bakterial infeksiyaları müalicə edir.
Cərrahi müdaxilələr. Qlaukoma, buynuz qişanın xoraları və ya göz zədələri kimi ciddi vəziyyətlər cərrahi müdaxilə tələb edir. Qlaukoma üçün cərrahi prosedurlar göz içi təzyiqini azaltmaq məqsədi daşıyır. Buynuz qişanın transplantasiyası buynuz qişanın ciddi zədələnməsi zamanı aparılan cərrahi müdaxilədir.

Evdə tətbiq edilə bilən müxtəlifüsullar. Göz ağrının səbəblərindən olan göz yorğunluğunu azaltmaq üçün rəqəmsal ekranlardan istifadəni məhdudlaşdırmaq, gözləri mütəmadi olaraq dincəltmək və düzgün işıqlandırmadan istifadə etmək vacibdir. Soyuq kompreslər gözdəki şişkinliyi və ağrıları aradan qaldırır. Göz gigiyenasına diqqət yetirmək də infeksiya riskini azaldır.

Bu müalicə üsulları göz ağrısını aradan qaldırmaq və əsas səbəbləri müalicə etmək üçün istifadə olunur. Lakin unutmayın ki, müvafiq müalicə kursunu təyin etmək üçün bir oftalmoloqa müraciət etmək vacibdir.