Antibiotik İstifadəsi Zərərlidir? Antibiotikin Riskləri

Antibiotiklər bakterial infeksiyaların müalicəsində istifadə olunan mühüm dərmanlardır. Düzgün istifadə edildikdə, infeksiyaları tez və effektiv şəkildə müalicə edə bilərlər. Ancaq lazımsız və ya səhv istifadə bu dərmanlara qarşı müqavimətə səbəb olur ki, bu da ciddi sağlamlıq problemlərinə gətirib çıxardır. Buna görə də antibiotiklərin istifadəsi yalnız həkim məsləhəti ilə və reseptə uyğun olaraq aparılmalıdır. Bu dərmanlardan istifadə etməzdən əvvəl həkiminizlə məsləhətləşməli və dərmanınızı tövsiyə olunan dozada və müddətdə istifadə etməlisiniz.

Antibiotiklər nə vaxt istifadə edilməlidir?

Sözügedən dərmanlar bakterial infeksiyalarla mübarizə aparmaq üçün istifadə olunan dərmanlardır. Ancaq düzgün istifadə edilmədikdə, ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb olur. Antibiotiklərin nə vaxt istifadə edilməli olduğunu bilmək həm fərdi, həm də ictimai sağlamlığımız üçün vacibdir.

Bakterial infeksiyalar. Bu drımanlar yalnız bakterial infeksiyalar üçün təsirli olur. Məsələn, streptokok mənşəli boğaz infeksiyası, bəzi qulaq infeksiyaları və sidik yollarının infeksiyaları antibiotik müalicəsi tələb edir. Həkiminiz infeksiyanın bakterial olub olmadığını müəyyən etmək üçün bəzi testlər keçirir. Bu testlər nəticəsində antibiotik istifadəsinin zəruri olub-olmadığına qərar verilir.

Həkim tövsiyəsi. Antibiotiklərdən istifadədə ən vacib qayda onlardan həkim məsləhəti olmadan istifadə edilməməsidir. Antibiotiklərin hansı hallarda və nə qədər müddətə istifadə edilməsi barədə ən dəqiq məlumata həkimlər malikdir. Bundan əlavə, həkiminiz tərəfindən verilən doza və müddət təlimatlarına ciddi şəkildə əməl edilməlidir. 

Antibiotiklərə Müqavimət. Antibiotiklərin səhv və lazımsız istifadəsi bakteriyaların bu dərmanlara qarşı müqavimət göstərməsinə səbəb olur. Antibiotik müqaviməti bakterial infeksiyaların müalicəsini çətinləşdirir və daha ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb olur. Buna görə də antibiotiklərin yalnız lazım olduqda və düzgün istifadə edilməsi böyük əhəmiyyət kəsb edir.

Antibiotiklərin İstifadəsi Hansı Vəziyyətlərdə Zərərlidir?

Antibiotiklər bakterial infeksiyaların müalicəsində təsirli olsa da, yanlış istifadəsi və ya lazımsız istifadəsi zərərlidir. Antibiotik istifadəsinin zərərli ola biləcəyi vəziyyətlər bunlardır:

Viral infeksiyalarda. Soyuqdəymə, qrip, əksər boğaz ağrıları və digər viral infeksiyalar antibiotiklərlə müalicə edilə bilməz. Bu cür infeksiyalar üçün antibiotiklərin istifadəsi bədəni lazımsız şəkildə dərmanlarla yükləyir və immunitet sisteminə mənfi təsir göstərir.

Həddindən artıq istifadə və yan təsirlər. Antibiotiklərin həddindən artıq istifadəsi ürəkbulanma, ishal, göbələk infeksiyaları və allergik reaksiyalar kimi yan təsirlərə səbəb olur. Bu yan təsirlər, xüsusilə uşaqlar və yaşlılar kimi həssas qruplarda daha aydın görünür.

Antibiotiklərə qarşı müqavimətin inkişafı. Antibiotiklərin qeyri-düzgü istifadəsi bakteriyaların bu dərmanlara qarşı müqavimət göstərməsinə səbəb olur. Antibiotikə qarşı bakteriyaların müqaviməti müalicə variantlarını məhdudlaşdırır və infeksiyaların müalicəsini daha çətin və uzun edir.

Doza və Müddət Uyğunsuzluqları. Həkimin tövsiyə etdiyi dozada və müddətdə antibiotiklərdən istifadə etmək vacibdir. Dərmanın erkən dayandırılması və ya qeyri-müntəzəm istifadəsi infeksiyanın natamam müalicəsi antibiotikə qarşı rezistent bakteriyaların və müqavimətin inkişafı ilə nəticələnir.

Yanlış antibiotik seçimi. Bütün antibiotiklər bütün növ bakterial infeksiyalara qarşı təsirli deyil. Yanlış antibiotik seçimi müalicə olunmamış infeksiyaya və lazımsız yan təsirlərə səbəb olur. Buna görə də antibiotikləri seçərkən həkimin tövsiyələrinə əməl etmək çox vacibdir.

Bağırsaq florasına mənfi təsirlər. Antibiotiklər bədəndəki faydalı bakteriyaları da məhv edir. Bu, bağırsaq florasında balanssızlığa həzm problemlərinə və immunitet sisteminin zəifləməsinə səbəb olur.

Antibiotiklərdən qeyri-düzgün istifadə insanların sağlamlığına mənfi təsir göstərir. Bu dərmanların effektivliyini qorumaq və yan təsirlərin qarşısını almaq üçün lazımsız antibiotik istifadəsindən qaçınmaq vacibdir. Antibiotiklərdən istifadə etməzdən əvvəl həkim ilə məsləhətləşməlisiniz.

Antibiotiklərdən istifadə edərkən nələrə diqqət edilməlidir?

Bu dərmanlardan istifadə edərkən nəzərə alınmalı bəzi vacib məqamlar var. Bunlar aşağıdakılardır:

Həkim resepti. Bu dərmanların istifadəsinin ilk və ən vacib qaydası odur ki, bu dərmanlar yalnız həkim resepti ilə istifadə olunmalıdır. Həkiminiz infeksiyanın bakterial olub-olmadığını və hansı antibiotikin təsirli olacağını müəyyənləşdirir. Öz-özünə tətbiq olunan antibiotiklər infeksiyanın düzgün müalicə olunmamasına və antibiotik müqavimətinə səbəb olur.

Doza və Müddət. Antibiotiklərin düzgün dozada və müəyyən edilmiş müddətdə istifadə edilməsi çox vacibdir. Dərmanı müntəzəm olaraq qəbul etmək, həkimin göstərişlərinə əməl etmək müalicənin effektivliyini artırır. Müalicə tamamlanmadan antibiotiklərin dayandırılması infeksiyanın tam sağalmamasına və bakteriyaların müqavimət göstərməsinə səbəb olur.

Yan təsirlər və Allergiyalar. Antibiotiklər bəzi yan təsirlərə səbəb olur. Ürəkbulanma, ishal və allergik reaksiyalar kimi simptomlar ümumi yan təsirlərdir. Antibiotiklərdən istifadə edərkən belə simptomlarla qarşılaşsanız, dərhal həkiminizlə əlaqə saxlamalısınız. Həmçinin, əgər hər hansı bir antibiotikə qarşı allergiyanız olubsa, bunu həkiminizlə paylaşmalısınız.

Digər dərmanlar və qida maddələri. Antibiotiklərdən istifadə edərkən digər dərmanlarla qarşılıqlı əlaqəyə diqqət yetirilməlidir. Bəzi antibiotiklər doğuşa nəzarət həbləri kimi digər dərmanların effektivliyini azaldır. Bundan əlavə, bəzi qidalar və spirt antibiotiklərin udulmasına və effektivliyinə təsir göstərir. Buna görə də, həkiminizdən və ya əczaçınızdan hansı qidalardan və içkilərdən çəkinməli olduğunuzu soruşmaq vacibdir.

Saxlama şərtləri. Dərmanın effektivliyini qorumaq üçün antibiotiklərin düzgün saxlanması vacibdir. Əksər antibiotiklər sərin və quru yerdə saxlanmalıdır. Bununla belə, bəzi maye antibiotikləri soyuducuda saxlamaq lazımdır. Dərmanları uşaqların əli çatmayan yerdə saxlamaq təhlükəsizlik baxımından da vacibdir.

Antibiotiklər və probiyotikləri birlikdə istifadə etmək düzgündürmü?

Antibiotiklər bakterial infeksiyaları müalicə etmək üçün istifadə olunan güclü dərmanlardır. Bununla belə, bu dərmanlar faydalı bakteriyaları da öldürə və bağırsaq florasını poza bilər. Probiyotiklər bağırsaq sağlamlığını dəstəkləyən və bu mənfi təsirləri azaltmağa kömək edən canlı mikroorqanizmlərdir. Antibiotiklər zərərli bakteriyaları hədəfləsə də, bağırsaqlarımızdakı faydalı bakteriyalara da təsir edir. Bu, bağırsaq florasında balansın pozulmasına və həzm problemlərinə səbəb olur.

Probiyotikləri qatıq və kefir kimi fermentləşdirilmiş qidalarda və əlavə şəklində tapmaq olar. Bu mikroorqanizmlər bağırsaq florasının tarazlığının bərpasında və həzm sisteminin normal fəaliyyətinin dəstəklənməsində mühüm rol oynayır. Antibiotik müalicəsi zamanı probiyotiklərin istifadəsi antibiotiklərin yaratdığı yan təsirləri azaldır. Tədqiqatlar göstərir ki, probiyotiklər antibiotik istifadəsi ilə əlaqəli ishal riskini azaltmaqda təsirli olur. Bundan əlavə, probiyotiklər immunitet sistemini dəstəkləyərək ümumi sağlamlığı yaxşılaşdırır. Probiyotiklərin antibiotiklərlə eyni vaxtda deyil, bir neçə saat ara ilə qəbul edilməsi tövsiyə olunur. Bu probiyotiklərin effektivliyini artırır. Probiyotiklərin istifadəsi antibiotiklərin səbəb olduğu bağırsaq florasının pozğunluqlarını aradan qaldırmaq üçün təsirli bir üsuldur.

Antibiotiklərlə bağlı yanlış fikirlər hansılardır?

Bu dərmanlarla bağlı ictimaiyyət arasında çoxlu yanlış məlumatlar və anlaşılmazlıqlar var. Bu yanlış məlumatın düzəldilməsi antibiotiklərin düzgün və effektiv istifadəsini təmin etmək üçün vacibdir. Antibiotiklərlə bağlı yanlış fikirlərdən biri dərhal təsir göstərməsidir. Bu dərmanların təsirli olması üçün müəyyən müddət ərzində müntəzəm olaraq istifadə edilməlidir. İlk bir neçə dozadan sonra simptomlar azalır, lakin müalicənin tamamlanması lazımdır.

Antibiotiklərin tamamilə təhlükəsiz olması fikri də yanlışdır. Hər hansı bir dərman kimi, antibiotiklərin də yan təsirləri olur. Ürəkbulanma, ishal və allergik reaksiyalar kimi yan təsirlər tez-tez olur. Bundan əlavə, antibiotiklərin lazımsız istifadəsi ciddi sağlamlıq problemlərinə və antibiotik müqavimətinə gətirib çıxardır. Buna görə də, antibiotiklər yalnız həkim məsləhəti ilə istifadə edilməlidir.

Antibiotiklərin Allergik reaksiyaları hansılardır?

Bəzi insanlarda antibiotiklərə qarşı allergik reaksiyalar yaranır. Bu reaksiyalar yüngül olur, lakin bəzi hallarda ciddi bir hal alır və həyat üçün təhlükə yaradır. Antibiotiklərə qarşı allergik reaksiyalar orqanizmin immun sisteminin dərmana həddindən artıq reaksiyası zamanı baş verir. Bu reaksiyalar antibiotik qəbul etdikdən qısa müddət sonra və ya müalicə zamanı baş verir. Ən çox görülən allergik reaksiyalar:

Dəri səpgiləri: Antibiotik istifadəsi səbəbindən dəridə qızartı, qaşınma və səpkilər yaranır. Bu simptomlar adətən yüngül olur və müalicə dayandırıldıqda yox olur.

Ürtiker: Blister və qaşınan dəri səpgiləri kimi tanınan ürtiker antibiotik allergiyasının əlamətidir.

Angionevrotiködem: Bu dərmanların istifadəsi zamanı dodaqların, göz qapaqlarının, dilin və boğazın şişməsi baş verir. Bu vəziyyət nəfəs almağı çətinləşdirir və təcili tibbi yardım tələb edir.

Anafilaksiya: Bu nadir, lakin ən ciddi reaksiyalardan biridir. Ani və şiddətli allergik reaksiya olan anafilaksi təngnəfəslik, aşağı təzyiq və şok kimi əlamətlərlə özünü göstərir. Bu, sürətli müdaxilə tələb edir və həyat üçün təhlükə yaradır.