İNFLUENZA (QRİP) NƏDİR?
İnfluenza, Orthomyxoviridae ailəsinə aid, mənfi istiqamətli, tək zəncirli RNA virusudur. Xalq arasında qrip kimi tanınan bu xəstəlik, influenza viruslarının burun, boğaz və ağciyərləri yoluxdurması nəticəsində meydana gələn kəskin infeksion tənəffüs xəstəliyidir. İnfluenza simptomları arasında hərarət, titrətmə, oynaq və əzələ ağrıları, iştahsızlıq, baş ağrısı, quru öskürək, boğaz ağrısı, burun axması və yorğunluq yer alır.
İNFLUENZA VİRUSUNUN TİPLƏRİ
İnfluenza A – Daha geniş yayılmış, pandemiyalara səbəb ola bilən virusdur.
İnfluenza B – Daha yüngül simptomlarla müşayiət olunur və əsasən insanlarda rast gəlinir.
İnfluenza C – Nadir hallarda rast gəlinir və çox yüngül simptomlar verir.
İnfluenza D – İnsanlara yoluxmur, əsasən sığır və donuzlar arasında yayılır.
İNFLUENZA NƏDƏN YARANIR?
İnfluenza virusu hava-damcı və təmas yolu ilə yayılır. Yoluxmanın əsas səbəbləri:
✅ Zəif immunitet sistemi
✅ Xronik xəstəliklər (astma, AXOX, şəkərli diabet və s.)
✅ Piylənmə və metabolik pozuntular
✅ Qan xəstəlikləri (orak? hüceyrəli anemiya və s.)
✅ Xərçəng və immun sistemini zəiflədən xəstəliklər
✅ Siqaret və alkoqol istifadəsi
✅ Hamiləlik
İNFLUENZANIN SİMPTOMLARI
İnfluenza qəfil başlayır və simptomlar 7-10 gün davam edə bilər. Ən çox rast gəlinən əlamətlər:
🔹 Hərarət (38°C və daha yuxarı)
🔹 Titrəmə və üşütmə
🔹 Baş ağrısı və başgicəllənmə
🔹 Quru öskürək və boğaz ağrısı
🔹 Burun axması və ya tutulması
🔹 Əzələ və oynaq ağrıları
🔹 Şiddətli yorğunluq və halsızlıq
🔹 İştahsızlıq
🔹 Uşaqlarda qusma və ishal
🛑 Ağır simptomlar: Nəfəs darlığı, sinə ağrısı, uzunmüddətli yüksək hərarət, huş itirmə və ya şüurun qarışması.
İNFLUENZANIN DİAQNOSTİKASI
🔎 Fiziki müayinə və simptomların qiymətləndirilməsi
🔎 PCR testi – Burun-udlaqdan götürülən nümunədə virusun DNT-sini aşkarlayır.
🔎 Antigen testi – 15-30 dəqiqə ərzində nəticə verir.
🔎 Qan analizləri – İnfeksiyanın dərəcəsini müəyyən edir.
İNFLUENZANIN (Qrip) MÜALİCƏSİ
İnfluenza (Qrip) müalicəsi simptomatik və antiviral terapiyadan ibarətdir:
💊 Antiviral dərmanlar – ilk 48 saat ərzində qəbul edildikdə xəstəliyin şiddətini və müddətini azaldır.
💊 Hərarətsalıcı və ağrıkəsicilər
💊 Burun spreyləri və boğaz pastilləri – Tənəffüs yollarını açmaq üçün.
💊 Bol maye qəbulu – Bədən maye balansını saxlamaq üçün.
💊 İstirahət və yuxu – İmmun sistemini gücləndirmək üçün əsasdır.
🚨 Ağır hallarda (pnevmoniya, tənəffüs çatışmazlığı) xəstəxana şəraitində oksigen terapiyası tələb oluna bilər.
EV ŞƏRAİTİNDƏ TƏBİİ MÜALİCƏ YOLLARI
🌿 Zəncəfil, bal və limonlu çay – İmmuniteti gücləndirir.
🥣 Toyuq şorbası – Tənəffüs yollarını açır.
🧄 Sarımsaq və soğan – Təbii antiviral və antibakterial təsir göstərir.
☕ Nanəli çay, adaçayı – Boğazı yumşaldır və iltihabı azaldır.
💦 Bol su içmək – Bədənin maye balansını saxlamaq üçün.
İNFLUENZADAN (Qrip) NECƏ QORUNMAQ OLAR?
✔️ İnfluenzaya qarşı peyvəndi olunmaq – Mövsümi qrip peyvəndi almaq tövsiyə edilir.
✔️ Xəstə insanlarla təmasdan qaçmaq.
✔️ Əl yumaq və gigiyenaya riayət etmək.
✔️ Sağlam qidalanmaq və immuniteti gücləndirmək.
✔️ Yuxu rejiminə diqqət etmək.
✔️ Siqaret və alkoqoldan uzaq durmaq.
✔️ Bağlı məkanları tez-tez havalandırmaq.
İNFLUENZA VƏ QRİP ARASINDA FƏRQ NƏDİR?
Xüsusiyyət
İnfluenza (Qrip) - İnfluenza virusudur, Ani və sürətlidir. 38°C və yuxarı hərarət olur. Əzələ ağrıları şiddətli olur. Quru və uzun müddətli öskürək müşahidə edilir. 1-2 həftə ərzində insan sağlamlığına təsir edir.
Soyuqdəymə və ya digər viruslar, əlamətlər yavaş və tədricən baş verir. Əzələ ağrıları olmur və ya yüngül olur. Yüngül və tez keçən öskürək müşahidə edilir. Əsasən, 3-5 gündavam edir.
📌 Nəticə: İnfluenza daha ağır keçir və ağırlaşmalara səbəb ola bilər. Soyuqdəymə isə yüngül keçir və ciddi təhlükə yaratmır.
İnfluenza (qrip) hər il milyonlarla insanı yoluxduran ciddi bir xəstəlikdir. Ən effektiv qorunma yolu peyvənd olunmaq, immuniteti gücləndirmək və gigiyenaya riayət etməkdir. Simptomlar başlayarsa, erkən müalicə olunmaq və istirahət etmək vacibdir. Ağır hallarda isə dərhal həkimə müraciət edilməlidir.
