Qarın Ağrısının Səbəbi Nədir? Qarın Ağrısı Necə Keçir?

Qarın Ağrısının Səbəbi Nədir? Qarın Ağrısı Necə Keçir?

Demək olar ki, hər bir insan zaman-zaman qarın ağrısı problemi yaşayır. Bu ağrı yüngül, şiddətli, kəskin, davamlı və ya təkrarlanan ola bilər. Ağrı qısa müddətli olduqda kəskin qarın ağrısı olaraq, həftələr, aylar və ya illərlə baş verirsə, xroniki qarın ağrısı olaraq adlandırılır.

Qarın ağrısının xüsusiyyətləri və növləri hansılardır?

Ağrı qarın bölgəsində yüngül və ya şiddətli ola bilər. Qarında olan kəskin ağrı tez inkişaf edir və adətən bir neçə saat və ya bir neçə gün ola bilir. Xroniki qarın ağrısı aralıqlı və ya epizodik ola bilər, yəni gəlib keçə bilər. Bəzi xroniki ağrılar zamanla tədricən pisləşən daimi ağrıya səbəb olur.

Normal şəraitdə ağrı öz-özünə qısa müddətdə keçsə belə, daha çox ağrı vermədən hərəkət edə bilməyəcək qədər qarnında şiddətli ağrısı olan şəxslər dərhal həkimə müraciət etməlidirlər.

Ağrı şiddətlidirsə və ya ağrıya əlavə olaraq hərarət, qəfil arıqlama, dəridə sarı görünüş, davamlı ürəkbulanma, qusma, qanlı nəcis, qarında şişlik və ya toxunma zamanı həddindən artıq həssaslıq kimi əlamətlər və simptomlar müşahidə olunarsa, şəxs mütləq həkimə müraciət etməlidir. Qarındakı ağrıdan narahat olan və ya ağrısı bir neçə gündən çox davam edən insanlar da tibbi yardım almalıdırlar.

Qarın ağrısına səbəb nə olur?

Qarındakı ağrının bir çox mümkün səbəbləri var. Köpə bağlı ağrılar, həzmsizlik və ya əzələ ağrıları kimi ən çox görülən səbəblər adətən ciddi deyil. Digər vəziyyətlərdə tibbi yardım olaraq həkimə müraciət oluna bilər. Bir çox hallarda ağrı qarın nahiyəsində olan orqanlara təsir edən iltihab və ya xəstəliklər nəticəsində yaranır. Qarın boşluğunda olan əsas orqanlara appendiks, böyrəklər, dalaq, nazik və yoğun bağırsaqlar, qaraciyər, qarın, mədəaltı vəzi və öd kisəsi daxildir.  

Kəskin qarın ağrısının səbəbləri arasında aşağıdakılar yer alır:

• Viral və bakterial qastroenterit
• Abdominal aorta anevrizması
• Appendisit
• Bağırsaq obstruksiyası
• Böyrək infeksiyası (pielonefrit, böyrək daşları)
• Uşaqlarda invajinasiya
• Dalağın absesi
• Dalaq infeksiyası
• Divertikulit
• Diabetik ketoasidoz
• Duodenit (nazik bağırsağın birinci hissəsində iltihab)
• Ektopik hamiləlik (mayalanmış yumurta uşaqlıqdan kənarda yerləşir və orada böyüyür)
• Nəcis daşı (çıxarılması mümkün olmayan bərkimiş nəcis)
• Sidik yollarının infeksiyası
• Ürək infraktı
• Qaraciyər absesi (qaraciyərdə irin dolu cib)
• Xolangit (öd axarının iltihabı)
• Xolesistit
• Mezenterik işemiya (bağırsaqlara qan axınının azalması)
• Qarın boşluğu orqanlarını yerində saxlayan qişanın qıvrımlarında şişmiş limfa düyünləri
• Bağırsaqlardan qan daşıyan venada tıxanma
• Pankreatit (mədəaltı vəzinin iltihabı)
• Perikardit (ürək ətrafındakı toxumaların iltihabı)
• Peritonit (periton qişasının iltihabı)
• Plevrit (ağciyərləri əhatə edən qişanın iltihabı)
• Uşaqlıq borularının iltihabı
• Sistit (sidik kisəsinin iltihabı)
• Daxili orqanlarda travmatik zədələnmələr 

Qarında olan fasiləvi xroniki ağrının xüsusi səbəbini müəyyən etmək çox vaxt çətindir. Simptomlar yüngül və ya şiddətli ola bilər, ağrılar gəlir və gedir, lakin zamanla pisləşmir. Qarında xroniki ağrıya səbəb ola biləcək vəziyyətlər geniş diapazonu əhatə edir.

Aralıqlı xroniki qarın ağrısının səbəblərinə aşağıdakılar daxildir:

• Çölyak xəstəliyi
• Endometrioz
• Funksional dispepsiya
• Qastrit
• Qastroezofageal reflü xəstəliyi
• Dartılmış və ya çəkilmiş qarın əzələsi
• Qasıq yırtığı
• Mittelschmerz (ovulyasiya ağrısı)
• Oraqvari hüceyrəli anemiya
• Çanaq orqanlarının iltihabi xəstəliyi
• Öd daşı
• Xora
• Xoralı kolit
• Yumurtalıq kistaları və s.

Proqressiv qarın ağrısı zamanla davamlı olaraq şiddətlənən ağrıya verilən addır. Bu, adətən, digər simptomların inkişafı ilə birlikdə daha ciddi və ağır tibbi vəziyyəti göstərir. Proqressiv ağrıya səbəb ola biləcək şərtlər geniş spektri əhatə edir. Bu səbəblərə aşağıdakılar daxildir:

• Böyrək xərçəngi
• Genişlənmiş dalaq (splenomeqaliya)
• İltihabi bağırsaq xəstəliyinin bir növü olan Kron xəstəliyi
• Hepatit
• Qaraciyər xərçəngi
• Mədə xərçəngi
• Hockin lenfoması
• Mədəaltı vəzi xərçəngi
• Öd kisəsi xərçəngi
• Tubo-yumurtalıq absesi (uşaqlıq borusu və yumurtalığı əhatə edən irinli abses)
• Uremiya (tullantı məhsullarının qanda toplanması)

Qarın ağrısının səbəbini necə təyin etmək olar?

Qarın ağrısının səbəbini müəyyən etmək üçün həkim əvvəlcə müayinə aparır və müxtəlif suallar verməklə xəstənin sağlamlıq tarixi haqqında məlumat öyrənir. Fərd bu müayinə zamanı müşahidə etdiyi bütün simptomları həkimlə müzakirə etməli və yarana biləcək digər xəstəliklər haqqında məlumat paylaşmalıdır.

Qarın nahiyəsində həssaslıq və şişkinliyi yoxlamaq üçün qarın boşluğunun müxtəlif nahiyələrinə yumşaq bir şəkildə basmağı nəzərdə tutan fiziki müayinədən (polpasiya) sonra həkim qarın ağrısının səbəbini müəyyən etmək üçün bir sıra laboratoriya testləri tələb edə bilər.

Məsələn, radioloji cihazlar (MRT, ultrasəs və rentgen şüaları) kimi görüntüləmələr qarın içindəki orqanları, toxumaları və digər strukturları ətraflı şəkildə görmək üçün istifadə olunur. Bu testlər şişləri və iltihabı diaqnoz etməyə kömək edə bilər.

Ağrının səbəbini müəyyən etmək üçün istifadə edilən digər müayinələrə bağırsaqlara baxmaq üçün kolonoskopiya, yemək borusu və mədədə iltihab və patologiyaları aşkar etmək üçün endoskopiya və s. aid edilə bilər. 

Qarın ağrısının qarşısını necə almaq olar?

Qarındakı ağrının bütün formalarının qarşısını almaq mümkün deyil. Bununla belə, bəzi hallarda sağlam qidalanma, tez-tez su içmək, nizamlı məşq etmək və daha az yemək yemək kimi tədbirlər ağrının inkişaf riskini minimuma endirir. Yeməkdən dərhal sonra uzanmaq mədə yanmasına və qarında ağrıya səbəb ola bilər.

Tibb mütəxəssisləri yatmazdan əvvəl yeməkdən sonra ən azı 2 saat gözləməyi tövsiyə edir. Kron xəstəliyi kimi xroniki vəziyyəti olan şəxslər narahatlığı minimuma endirmək üçün həkim-qastoenteroloq tərəfindən təyin olunan pəhrizə tam riayət etməlidirlər.

Soruşduğunuz Suallar

Qarın ağrısı ilə birlikdə qarın getməsi nə deməkdir?

Qarın ağrısı və qarın getməsi, bağırsaq fəaliyyətinin sürətlənməsi və ya həzmin pozulması nəticəsində eyni anda meydana çıxa bilər. Bu vəziyyət əsasən viral və bakterial infeksiyalar, qida zəhərlənməsi və ya qida intoleransları ilə əlaqəli olur.

Böyüklərdə tez-tez qarın getməsi nədən xəbər verir?

Böyüklərdə qarın getməsi, tez-tez baş verirsə, bu, xroniki bağırsaq pozuntuları, sakit bağırsaq sindromu və ya iltihabi bağırsaq xəstəlikləri ilə əlaqəli ola bilər. Müntəzəm təkrarlanan vəziyyətlərdə qastroenteroloq müayinəsi vacibdir.

Qarının aşağı hissəsində ağrı nə ilə bağlı ola bilər?

Qarın aşağı hissəsində ağrı, qadınlarda tez-tez yumurtalıq kistası, endometrioz və ya çanaq orqanlarının iltihabı ilə əlaqəli olur. Kişilərdə və qadınlarda isə sidik yolları infeksiyası, qasıq yırtığı və ya qəbizlik bu tip ağrıya səbəb ola bilər.

Qarın ağrısı üçün hansı dərmanlar istifadə olunur?

Qarın ağrısını kəsmək üçün istifadə olunan dərmanlar səbəbdən asılı olaraq dəyişir. Məsələn, köpə bağlı ağrılarda simetikon, spazmlarda drotaverin, iltihabda isə antibiotiklər istifadə edilə bilər. Həkim göstərişi olmadan dərman istifadəsi məsləhət görülmür.

Qarın altında ağrılar hansı hallarda təhlükəlidir?

Qarın altında olan ağrılar, xüsusilə ürəkbulanma, qızdırma, qanlı nəcis, və ya toxunmada həssaslıq ilə müşayiət olunursa, bu, ciddi tibbi vəziyyətin əlaməti ola bilər və təcili müayinəyə ehtiyac yaradır.

Pristup nədir və qarın ağrısı ilə əlaqəsi varmı?

Pristup qəfil başlayan və qısa müddətli davam edən şiddətli ağrıdır. Qarın bölgəsindəki pristup şəklində ağrılar tez-tez appendisit, böyrək daşı, və ya bağırsaq tıxanıqlığı kimi kəskin vəziyyətlərdə müşahidə olunur.

Qarın ağrısını təbii yollarla necə azaltmaq olar?

Qarın ağrısının təbii müalicəsi üçün isti kompres, rezene çayı, nanə çayı və ya zəncəfil kimi bitki əsaslı üsullar tətbiq oluna bilər. Həzm sistemini yüngülləşdirmək və bağırsaq hərəkətlərini normallaşdırmaq üçün lifli qidalanma və bol su qəbulu tövsiyə olunur.

Qarın ağrısını kəsən dərmanlar hansılardır?

Qarın ağrısını kəsən dərmanlar arasında ən çox istifadə olunanlar antispazmodiklər (No-Spa, Buscopan) və analgetiklərdir. Ancaq bu dərmanlar sadəcə simptomu aradan qaldırır; əsas səbəbin araşdırılması vacibdir.

Uşaqlarda qarın ağrısını necə azaltmaq olar?

Uşaqlarda qarın ağrısını azaltmaq üçün ilk addım səbəbi müəyyənləşdirməkdir. Sadə hallarda isti su torbası, yüngül masaj, nəmləndirmə və lifli qidalanma faydalı ola bilər. Davamlı və ya şiddətli ağrı varsa, həkimə müraciət edilməlidir.

Ürəkbulanma və qarın ağrısı birlikdə olarsa nə etməli?

Ürəkbulanma ilə birlikdə qarın ağrısı, qida zəhərlənməsi, mədə-iltihabi xəstəliklər və ya qastrit kimi vəziyyətlərdə baş verə bilər. Bu əlamətlər öd daşı və ya pankreatit kimi ciddi xəstəliklərin də göstəricisi ola bilər.

Bağırsaq ağrısına qarşı nə etmək olar?

Bağırsaq ağrısını azaltmaq üçün, lifli və probiotiklərlə zəngin qidalar qəbul edilməli, qaz yaradan qidalardan uzaq durulmalı və su qəbulu artırılmalıdır. Kəskin və davamlı ağrılarda tibbi diaqnostika tələb olunur.

Qarın sancısı üçün təsirli dərman hansıdır?

Qarın sancısı üçün təsirli dərman olaraq spazmolitiklər (məsələn, drotaverin və ya mebeverin) istifadə olunur. Əgər sancılar qadınlarda menstrual dövrlə, uşaqlarda isə qaz yığılması ilə əlaqəlidirsə, dərman istifadəsi əvvəlcədən həkimlə məsləhətləşərək olmalıdır.

Sol qarın boşluğunda ağrı nə ilə əlaqəli ola bilər?

Sol qarın boşluğundakı ağrı, bağırsaq divertikülü, böyrək daşı, sidik yolları infeksiyası və ya yumurtalıq kistası ilə bağlı ola bilər. Ağrının dəqiq səbəbi üçün müayinə və görüntüləmə metodları tələb oluna bilər.

Qarın ağrısı zamanı hansı qidalar yemək olmaz?

Qarın ağrısı zamanı, qaz yaradan qidalar (kələm, lobya), turşulu içkilər, acı və qızartmalar tövsiyə olunmur. Bunun əvəzinə yüngül bulyonlar, qaynadılmış tərəvəzlər və banan kimi həzm dostu qidalar qəbul edilməlidir.

Qadınlarda qarın altında olan ağrılar hansı vəziyyətlərdə olur?

Qadınlarda qarın altı ağrıları tez-tez yumurtalıq kistaları, ovulyasiya (mittelschmerz), uşaqlıq iltihabı və ya endometrioz ilə əlaqəlidir. Müntəzəm və ya dövri təkrarlanırsa, ginekoloji müayinə tövsiyə olunur.

Qarın qrijası nədir və necə ağrı yaradır?

Qarın qrijası, qarın divarındakı zəif nöqtədən orqan və ya toxumanın çıxmasıdır. Bu vəziyyət, xüsusilə fiziki fəaliyyət zamanı və ya öskürərkən kəskin ağrıya səbəb ola bilər. Müalicə adətən cərrahi müdaxilə ilə aparılır.