
Uşaqlarda öskürək ən çox yayılmış problemlərdən biridir. Uşaqlarda öskürəyin bir çox səbəbələri olsa da, ən çox yayılmış səbəbi soyuqdəymə kimi tənəffüs yollarının infeksiyasıdır.
Uşaqlarda öskürəyin ən geniş yayılmış növləri hansılardır?
Uşaqlarda öskürək əsas səbəbdən asılı olaraq növü və şiddəti ilə fərqlənə bilər. Uşaqlarda öskürəyin ən çox görülən növləri bunlardır:
Quru öskürək. Quru öskürək boğazda və tənəffüs yollarında qıcıqlanma və ya iltihab nəticəsində yaranır. Uşaqlarda quru öskürək selik və ya bəlğəm istehsalı ilə əlaqəli olmur. Onun ümumi səbəbləri arasında soyuqdəymə, allergenlər və ya qıcıqlandırıcılara məruz qalma kimi viral infeksiyalar daxildir.
Yaş öskürək. Uşaqlarda yaş öskürək selik və ya bəlğəm istehsalı ilə xarakterizə olunur.
Göy öskürək (göyöskürək). Göyöskürək şiddətli öskürək tutmalarına səbəb olan yüksək yoluxucu bakterial infeksiyadır. Uşaqlarda göyöskürək daha sonra uşaq nəfəsini tutmağa çalışdıqda "boğmaca" səsi gəlir.
Astma öskürək. Astma xəstəsi olan uşaqlarda öskürək xüsusilə fiziki fəaliyyət zamanı və ya sonra, gecə və ya allergenlərə, yaxud da qıcıqlandırıcılara cavab olaraq əsas simptom kimi ola bilər. Bu öskürək adətən hırıltı ilə müşayiət olunur.
Allergik öskürək. Toz, ev heyvanı tükü və ya digər allergenlərə qarşı allergiya uşaqlarda xroniki öskürəyə səbəb ola bilər. Bu öskürək davamlı olur və daha çox mövsümi və ya xüsusi qıcıqlandırıcılara cavab olaraq baş verir.
Psixogen öskürək. Bəzən uşaqlarda stress və ya narahatlıq kimi emosional və ya psixoloji faktorlara görə davamlı öskürək yarana bilər ki, uşaqlarda öskürəyin bu növünə psixogen öskürək deyilir.
Uşaqlarda öskürək yaradan infeksiyalar hansılardır?
Uşaqlarda öskürək adətən müxtəlif infeksiyaların simptomudur, onların əksəriyyəti tənəffüs xarakteri daşıyır. Uşaqlarda öskürəyə səbəb ola biləcək bəzi ümumi infeksiyalar bunlardır:
Soyuqdəymə. Viral infeksiyalar, xüsusən də rinoviruslar uşaqlarda öskürəyin ən çox yaranma səbəbidir. Ümumi soyuqluq quru, qıcıqlandırıcı öskürəyə, axan və ya burun tıkanıklığı və asqırma kimi simptomlara səbəb ola bilər.
Qrip (Qrip). Qrip virusları yüksək hərarət, bədən ağrıları və yorğunluq kimi əlamətlərlə birlikdə uşaqlarda quru və ya qırıq öskürəyə səbəb olur.
Bronxit. Həm viral, həm də bakterial infeksiyalar uşaqlarda bronxial boruların iltihabı ilə xarakterizə olunan kəskin bronxitə səbəb ola bilər. Bu, selik çıxara bilən davamlı öskürəklə nəticələnən vəziyyətdir.
Pnevmoniya. Bakterial və ya viral pnevmoniya uşaqlarda yüksək hərarət, sinə ağrısı, sürətli nəfəs və nəfəs darlığı ilə müşayiət olunan öskürəyə səbəb ola bilər.
Respirator Sinsitial Virus (RSV) infeksiyası. RSV, xüsusilə körpələrdə və uşaqlarda öskürək, hırıltı və nəfəs darlığına səbəb ola bilən ümumi viral infeksiyadır.
Krup. Krup yuxarı tənəffüs yollarını və səs tellərini təsir edən viral infeksiyadır. Bu, stridor (nəfəs alma zamanı yüksək səs) ilə birlikdə fərqli öskürək növlərinə də səbəb olur.
Göy öskürək (Göyöskürək). Göyöskürək Bordetella pertussis boğmacanın yaratdığı yüksək yoluxucu bakterial infeksiyadır. Bu, uşaqlarda şiddətli və davamlı öskürək tutmaları ilə nəticələnir və uşaqlar nəfəs aldıqda"boğma" səsi ilə müşayiət olunur. Öskürək tutmalarının sonunda reprizlər, müxtəlif səslər eşidilir, dil bayıra çıxır, ağrıdan köpüklü ifrazat xaric olur, uşaq göyərir.
Vərəm (Vərəm). İnkişaf etmiş ölkələrdə az hallarda rastlansa da, vərəm uşaqlara təsir edə və qızdırma, çəki itkisi və yorğunluq kimi simptomlarla birlikdə davamlı öskürəyə səbəb ola bilər.
Sinüzit. Virusların və ya bakteriyaların səbəb ola biləcəyi sinus infeksiyaları, xüsusən də postnazal damcı olduqda uşaqlarda öskürəyə səbəb ola bilər.
Strep boğaz. A Qrupu Streptokok bakteriyaları boğaz ağrısına, qıcıqlanmaya səbəb olmaqla bərbər uşaqlarda öskürək də yarada bilər.
Qulaq, Burun və Boğaz infeksiyaları. Otit mediası (qulaq infeksiyası), tonzillit və ya faringit kimi infeksiyalar, yoluxmuş ərazidən drenaj boğazı qıcıqlandırdıqda öskürəyə səbəb ola bilər.
Gastroesophageal Reflux Disease (GERD). GERD, mədə turşusu özofagusa və boğaza geri axdıqda uşaqlarda xroniki öskürəyə səbəb ola bilər.
Xüsusilə öskürək şiddətli, davamlı olduqda və ya tənəffüs çətinliyi, yüksək hərarət və ya davranış dəyişikliyi kimi digər əlamətlərlə müşayiət olunduqda, valideynlər uşaqlarının simptomlarını izləmələri vacibdir. Əgər uşaqlarda öskürək davamlı olarsa və ağır formada özünü göstərərsə, pediatra müraciət etmək mütləqdir.
Uşaqlar öskürəyin müalicəsi necə olur?
Uşaqlarda öskürəyin müalicəsi öskürəyin əsas səbəbindən asılıdır. Bu səbəbdən də müalicəyə başlamadan öncə səbəbi müəyyən etmək vacibdir, çünki müalicə əhəmiyyətli dərəcədə dəyişə bilər.
Uşaqlarda öskürəyin müalicəsi üçün bəzi ümumi qaydalar isə bunlardır:
Maye qəbulu. Uşağın bol maye qəbul etməsinə diqqət yetirin. Uşaqda öskürək olduqda onun bədəninin maye balansını qorumaq öskürək üçün faydalıdır.
Öskürək bastırıcılar. Quru, qeyri-məhsuldar öskürək uşaqda narahatlığa səbəb olarsa, həkim tərəfindən uşaqlar üçün reseptsiz və ya reseptlə satılan öskürək əleyhinə dərmanı tövsiyə edə bilər. Uşaqlarda öskürək qarşısını alan dərman istifadə edərkən həkimin təyin etdiyi dozanı aşmaq olmaz.
Bal. 1 yaşdan yuxarı uşaqlar üçün bal uşaqlarda öskürəyi sakitləşdirməyə kömək edə bilər. Ona görə də uşaqlarda öskürəyi azaltmaq üçün yatmazdan əvvəl uşağınıza bir çay qaşığı bal ya tək verə, ya da isti su ilə qatıb içizdirə bilərsiniz.
Burun damcıları. Burun tıxanıqlığı və postnazal damcı olan uşaqlar üçün duzlu burun damcıları selikli qişanın incəlməsinə və öskürəyin azalmasına kömək edə bilər. Burun damcılarının istifadə dozasını həkim müayinə ilə təyin edəcək.
Astma dərmanları. Əgər uşağınızda astma varsa, onların simptomlarını idarə etmək və öskürəyinin qarşısını almaq üçün həkim lazımi dərmanları və onların dozalarını təyin edə bilər.
Allergiya dərmanları. Uşaqlarda öskürəyin səbəbi allergiyadırsa, simptomları idarə etmək üçün həkim tərəfindən təyin olunan antihistaminlər və ya allergiya dərmanların istifadəsinə ehtiyac ola bilər.
Buxar inhalyasiyası. İsti duşdan gələn buxar tıxanıqlığı aradan qaldırmağa və uşağın öskürəyini asanlaşdırmağa kömək edə bilər. Buxar inhalyasiyası prosesi zamanı uşağa nəzarət etmək mütləqdir.
Başın yuxarı qalxmas. Uşağınızın çarpayısının başını bir qədər yuxarı qaldırmaq, postnazal damlama səbəbiylə gecə öskürəyini azaltmağa kömək edə bilər.
Qıcıqlandırıcılardan çəkinin. Uşağınızı tütün tüstüsündən və öskürəyi pisləşdirə biləcək digər ətraf mühit qıcıqlandırıcılarından uzaq tutun.
Antibiotik reseptlərinə əməl edin. Əgər uşağınızın sətəlcəm kimi bakterial infeksiyası varsa, həkimin göstərişinə uyğun olaraq təyin olunmuş antibiotiklərin istifadəsini axsatmayın.
GERD-ni idarə edin. Əgər qastroezofageal reflü xəstəliyi (GERD) öskürəyə səbəb olarsa, həkim tərəfindən qidalanma və həyat tərzi dəyişiklikləri və ya dərmanlar tövsiyə oluna bilər.
Xəbərdarlıq əlamətlərinə nəzarət edin. Uşağınızın vəziyyətini diqqətlə izləyin. Nəfəs almaqda çətinlik çəkirlərsə, yüksək hərarət, döş qəfəsində ağrılar, dodaqları və ya üzləri göyərirsə və ya müalicəyə baxmayaraq öskürək davam edirsə və ya pisləşirsə, dərhal həkimə müraciət edin.
Uşaqlarda öskürəyin istənilən növündən aslı olmayaraq müalicə prosesində həkiminin göstəriş və tövsiyələrinə əməl edin. Həkimə müraciət etmədən reseptsiz dərmanlar və ya alternativ vasitələr verməyin, xüsusən də kiçik yaşlı uşaqlar həssas olduqları üçün həkimdən kənar dərmanların istifadəsi qətiyyən olmaz.
İnteqrativ Təbabət üsullarından istifadə edərək öskürəyin əsl səbəbi araşdırılır. Alergiyaya bağlı olarsa, selikli qişadakı atrofik proses bərpa olunur. Bununla da, sekretor İgA- ın sintezi artır, spazm olarsa onu aradan götürmək lazımdır- Tartephedreel preparatları ilə.
Bu preparat həm tənəffüs yollarının seliklə tutulmasının qarşısını alır, lokal iltihabı aradan qaldırır. Tez-tez təkrarlanan, spastik, bəlğəmli öskürəkdə də göstərişdir.
Eyni zamanda, tutmaşəkilli öskürəklərdə uşaqlarda qorxu aurasını aradan götürmək üçün xüsusi izopatik preparatlar istifadə olunur.
