Quru Öskürəyin Səbəbi Nədir? Quru Öskürək Necə Müalicə Olunur?
Quru öskürək bəlğəm əmələ gətirməyən və boğazda qıcıqlanma hissi ilə olan öskürək növüdür. Soyuqdəymə və allergiyadan tutmuş daha ciddi tənəffüs xəstəliklərinə qədər müxtəlif amillər bu öskürəyə səbəb olur.Quru öskürəyin səbəbləri nədir?
Bu ümumi sağlıq probleminin bir çox səbəbi var. Onlara daxildir:- Tənəffüs yollarının infeksiyaları
- Allergiyalar
- Astma
- Siqaret və siqaret tüstüsü
- Reflüks xəstəliyi (GERD)
- Ətraf mühit faktorları
- Dərmanların yan təsirləri
- Psixogen amillər
Allergiyalar. Polen, toz, kif və heyvan tükü kimi allergenlər quru öskürəyə səbəb olur.
Astma. Astma tutması zamanı bu öskürək tez-tez olur. Bu zaman öskürək adətən xırıltı və nəfəs darlığı ilə müşayiət olunur.
Siqaret və siqaret dumanı. Siqaret və onun tüstüsü tənəffüs yollarını qurudur və daimi öskürək yaradır.
Reflüks xəstəliyi (GERD). Qastroezofageal reflü xəstəliyi (GERD) mədə turşusunun özofagusa sızması zamanı baş verir və boğazda qıcıqlanmaya, xüsusilə uzanan zaman quru öskürəyə səbəb olur.
Ətraf mühit faktorları. Havanın çirklənməsi, kimyəvi buxarlar və quru hava kimi ətraf mühit amilləri tənəffüs yollarının qıcıqlanmasına səbəbdir.
Ən çox qış aylarında qapalı məkanların həddindən artıq isti olması havanı qurudur və öskürəyi artırır.
Dərmanların yan təsirləri. Bəzi dərmanlar, xüsusən də yüksək qan təzyiqini müalicə etmək üçün istifadə edilən ACE inhibitorları yan təsir olaraq öskürəyə səbəb olur.
Psixogen amillər. Bəzi insanlarda stres və narahatlıq səbəbilə öskürək müşahidə olunur. Psixogen öskürək adətən stresli vəziyyətlərdə artır və narahatlıq keçdikdə azalır.
Quru öskürək adətən zərərsizdir və öz-özünə keçir. Ancaq üç həftədən çox davam edərsə və nəfəs darlığı, sinə ağrısı və ya qanlı bəlğəm kimi ciddi simptomlarla müşayiət olunarsa, bu daha ciddi xəstəliyin əlaməti ola bilər. Belə halda həkimə müraciət edilməlidir.
Quru öskürək hansı ciddi xəstəliklərin əlamətidir?
Uzun müddət davam edən və ya digər simptomlarla müşayiət olunan quru öskürək ciddi sağlamlıq probleminin əlaməti ola bilər. Belə öskürəyin əlaməti ola biləcək bəzi ciddi xəstəliklər bunlardır:Ağciyər xərçəngi. Ağciyər xərçənginin ilkin əlamətlərindən biri öskürəkdir. Xüsusilə siqaret çəkənlərdə uzun və davamlı öskürək sinə ağrısı, kilo itkisi və nəfəs darlığı kimi əlamətlərlə müşayiət olunarsa, həkimə müraciət edilməlidir.
Xroniki obstruktiv ağciyər xəstəliyi (XOAH). XOAH xroniki bronxit və amfizem kimi tənəffüs xəstəliklərini əhatə edən vəziyyətdir.
Ürək çatışmazlığı. Ürək çatışmazlığı ürəyin bədənə kifayət qədər qan pompalaya bilməməsidir. Bu hal ağciyərlərdə mayenin yığılmasına və bu öskürəyə səbəb olur.
Vərəm. Vərəm Mycobacterium tuberculosis bakteriyalarının yaratdığı ciddi yoluxucu xəstəlikdir. Onun simptomlarından biri xroniki quru öskürəkdir. Bu öskürək gecə tərləmələr, çəki itkisi və qızdırma kimi simptomlarla birlikdə olur.
İnterstisial ağciyər xəstəliyi. İnterstisial ağciyər xəstəliyinə ağciyər toxumasının iltihabı və çapıqlaşması ilə xarakterizə olunan bir qrup xəstəliklər daxildir.
Bu xəstəlik ağciyərlərin elastikliyini itirməsinə və xroniki öskürəyə səbəb olur.
Ağciyər fibrozu. Ağciyər fibrozu ağciyər toxumasının sərtləşməsi və qalınlaşması ilə xarakterizə olunan ciddi xəstəlikdir.
Ağciyər fibrozu öskürəyə və ağır nəfəs darlığına səbəb olur ki, bunlara vaxtında müdaxilə olunmasa və xəstəlik irəliləsə, oksigen terapiyası tələb oluna bilər.
Ağciyər emboliyası. Ağciyər emboliyası ağciyərlərdə bir arteriyanın qan laxtası ilə bağlanmasıdır. Bu vəziyyət qəfil və şiddətli nəfəs darlığına, sinə ağrısına və öskürəyə səbəb olur.
Lenfoma. Lenfoma limfa sistemində başlayan xərçəng növüdür. Limfa düyünləri ağciyərlərə təzyiq etdikdə xroniki öskürək müşahidə olunmağa başlayır.
Bu xəstəliklərin əsas əlamətləri arasında xroniki quru öskürək xüsusi yer tutur. Ona görə öskürək olan zaman dəqiq səbəbinin müəyyənləşdirilməsi üçün həkimə müraciət etməyiniz məsləhətdir.
Quru öskürəyin diaqnozu necə qoyulur?
Quru öskürəyin diaqnozu əsas səbəbi müəyyən etmək və müvafiq müalicəyə başlamaq üçün vacibdir.Tibbi anamnez və simptomların qiymətləndirilməsi. Həkim müayinəyə öskürəyin müddəti, şiddəti və müşayiət olunan simptomlar haqqında ətraflı məlumatlar alaraq başlayıq.
Fiziki müayinə. Həkim tənəffüs yolları və ümumi sağlamlığı qiymətləndirmək üçün fiziki müayinə keçirəcək. Bu zaman həkim adətən ağciyər səslərini dinləyərək anormallıqları müəyyənləşdirir.
Laboratoriya testləri. Verilən testlərə qan testləri (infeksiya və ya iltihab əlamətlərini aşkar etmək üçün istifadə olunur) və bəlğəm testləri (quru öskürək zamanı arada bəlğəm çıxırsa, bakterial və ya viral infeksiyaları müəyyən etmək üçün bəlğəm nümunəsi götürülür) daxildir.
Görüntüləmə testləri. Ağciyərlərdə və ya tənəffüs yollarında struktur anormallıqları aşkar etmək üçün döş qəfəsinin rentgenoqrafiyası və Kompüterli Tomoqrafiya (KT) istifadə olunur.
Bronxoskopiya. Bronxoskopiya həkimə birbaşa tənəffüs yollarını yoxlamağa imkan verir. Bu prosedur zamanı burun və ya ağızdan tənəffüs yollarına nazik boru (bronxoskop) daxil edilir.
Bronkoskopiya anormallıqları aşkar etmək və zəruri hallarda biopsiya almaq üçün istifadə olunur.
Allergiya testləri. Allergiyadan şübhələndikdə allergiya testləri aparılır. Bu testlər dəri testi və ya qan testi vasitəsilə allergenlərə qarşı həssaslığı ölçür.
Mədənin müayinəsi. Qeyd etdiyimiz kimi qastroezofageal reflü xəstəliyi (GERD) quru öskürrəyə səbəb olur. Bu zaman həmin xəstəlikdən şübhələnildikdə vəziyyətə diaqnoz qoymaq üçün pH monitorinqi və ya endoskopiya kimi testlər aparılır.
Bu üsullardan pasiyentə uyğun olanı istifadə olunur də dəqiq diaqnoz qoyulduqdan sonra müalicəyə başlanılır.
Quru öskürəyin müalicəsi necə olur?
Bu vəziyyət ev şəraitində, tibbi üsullarla və inteqrativ təbabətlə müalicə oluna bilər.Evdə müalicə üsulları. Bura daxildir;
- Bol maye qəbulu. Su, bitki çayları və şorba kimi mayelər boğazı nəmləndirir və öskürəyi aradan qaldırır.
- Bal. Bir çay qaşığı balı birbaşa yemək və ya ilıq suya əlavə edərək içmək boğazı yumşaldır.
- Duzlu su qarqarası. Bir stəkan ilıq suya yarım çay qaşığı duz əlavə edərək qarqara etmək boğazın qıcıqlanmasını azaldır.
- Nəmləndiricidən istifadə. Otaqda hava nəmləndirən cihazlar istifadə etmək quru havanın yaratdığı öskürəyi aradan qaldırmağa kömək edə bilər.
- Bitki çayları. Adaçayı və çobanyastığı çayı kimi bitki çayları boğazı sakitləşdirir və öskürəyi aradan qaldırır.
Bu dərmanların hər birinin öz təyinatı olduğundan həkim məsləhəti olmadan istifadə edilməməlidir. Bundan əlavə öskürəyə səbəb başqa xəstəlik olarsa, bu zaman müalicə həmin səbəbi aradan qaldırmağa yönələcək.
İnteqrativ təbabətüsulları. Zəncəfil, sarımsaq, ekinezya çayı və ya əlavələri öskürəyi aradan qaldırmağa effektiv kömək edir. Eyni zamanda akapunktur müalicəsi də öskürəyi aradan qaldırmaqda təsirlidir.
İnteqrativ təbabət üsulunda aromaterapiyadan da istifadə olunur. Bu zaman nanə, evkalipt və lavanda kimi efir yağlarının buxarındə tənəffüs etməklə və ya diffuzordan istifadə edilərək öskürəkdən sağalmaq mümkündür.
Quru öskürəyin səbəbi onun müalicəsində əsas rol oynayır. Bu səbəbdən də öskürək bir neçə günə ev şəraitində keçməzsə, davamlı olarsa və əlavə simplarla müşahidə olunarsa, dəqiq diaqnoz və müalicə üçün həkimə müraciət etməyiniz məsləhətdir.
Quru Öskürək ilə Bağlı Çox Soruşulan Suallar
Quru öskürək üçün dərman hansıdır?
Quru öskürək üçün dərman seçimi öskürəyin səbəbindən asılıdır, lakin həkim tövsiyəsi ilə istifadə olunan öskürək əleyhinə siroplar, antihistamin preparatlar və bəzən steroid spreylər effektiv sayılır.
Quru oskurek zamani ne etmeli?
Quru oskurek zamani ne etmeli sualının cavabı olaraq, əvvəlcə boğazı nəmləndirmək, otaq havasını rütubətləndirmək və kifayət qədər su içmək tövsiyə olunur; əgər öskürək davam edirsə, mütləq həkimə müraciət edilməlidir.
Quru oskurek ucun tebii mualice yolları nələrdir?
Quru oskurek ucun tebii mualice üsulları arasında bal qəbul etmək, duzlu su ilə qarqara etmək, zəncəfil çayı içmək və evkalipt yağı ilə buxar inhalasiyası öskürəyi azaltmağa kömək edir.
Quru öskürək əleyhinə dərmanlar hansılardır?
Quru öskürək əleyhinə dərmanlar arasında antitussiv siroplar, allergiya əleyhinə antihistamin preparatlar və bəzi hallarda iltihabəleyhinə steroidlər istifadə olunur; bu dərmanlar yalnız həkim göstərişi ilə qəbul edilməlidir.
Quru oskurek ucun sirop hansı hallarda istifadə olunur?
Quru oskurek ucun sirop, bəlğəmsiz, qıcıqlandırıcı və gecə tutmaları olan öskürək zamanı istifadə olunur; lakin siropun növü və dozası həkimin diaqnozuna əsasən seçilməlidir.
Quru öskürək üçün sirop necə seçilməlidir?
Quru öskürək üçün sirop seçərkən, simptomun səbəbi (allergiya, infeksiya, reflüks və s.) nəzərə alınmalıdır; təsirli nəticə üçün siropun antitussiv və ya antihistamin tərkibli olması uyğun ola bilər.
Qıcıqlandırıcı öskürək nə deməkdir?
Qıcıqlandırıcı öskürək, bəlğəmsiz, davamlı və boğazda yanma hissi ilə müşayiət olunan öskürək növüdür; adətən allergiya, quru hava və reflüks səbəbilə yaranır.
Boğazda qıcıqlanma öskürək yarada bilərmi?
Boğazda qıcıqlanma öskürək yarada bilər və bu vəziyyət xüsusilə quru hava, allergenlər, reflüks və ya viral infeksiyalar nəticəsində müşahidə olunur; davamlı olarsa, mütləq müayinə olunmalıdır.
