Öskürəyin Səbəbi Nədir? Öskürəyi Nə Kəsir?
Öskürək boğaz və yuxarı tənəffüs yollarına təsir edən infeksiyaları, mikrobları və qıcıqlandırıcıları bədəndən çıxarmaq üçün ağciyərlərdən havanın sürətlə xaric edilməsi üçün bədənin təbii refleksi kimi tanınır. Bədənin sağalmasına, bərpasına və özünü qorumasına kömək edən bu durum insanın tez-tez yaşadığı problemlərdən biridir. Bu durumun ara-sıra olması normal sayılsa da, davamlı halda baş verməsinin əsas səbəbini müəyyən etmək üçün həkimə müraciət etmək lazımdır. Sözügedən hal 3 həftə və ya daha çox davam edərsə xroniki hal hesab olunur və bu vəziyyət bəzən illərlə davam edir.Öskürəyin növləri hansılardır?
Öskürəyin növləri müxtəlif səbəblərə görə dəyişir. Ən çox görülən növləri bunlardır:- Quru öskürək
- Bəlğəmli öskürək
- Allergik öskürək
- Quru öskürək
Bəlğəmli öskürək. Əgər bu durumla birlikdə bəlğəm adlanan maye çıxırsa, buna “məhsuldar öskürək” deyilir. Sinüzit, bronxit və ya siqaret bəlğəmli öskürəyə səbəb olur. Təəssüf ki, xüsusilə siqaret çəkənlər öskürək və bəlğəmi siqaretin “normal” nəticəsi kimi qəbul edirlər. Bununla belə, həm öskürək, həm də bəlğəm bir çox xroniki və ciddi xəstəliklərin əlaməti ola bilər. Bu xəstəliklərdən bəlkə də ən az tanınanı bronşektazidir. Buna görə də siqaret öskürəyi olduğu düşünülən şikayət əslində "bronşektazi"yə aid ola bilər.
Allergik öskürək. Allergen həssaslığından qaynaqlanan öskürək şikayətlərinin qarşısını almaq üçün ilk növbədə hansı alerjenə qarşı həssas olduğunuz müəyyən edilməlidir. Bu məqsədlə diaqnoz üçün müxtəlif laboratoriya və allergiya testləri tətbiq olunmalıdır. Allergen müəyyən edildikdən sonra müvafiq alerjendən qaçınma üsullarının tətbiqi ətrafdakı allergen yükünü azaldacaq.
Öskürəyə Nə səbəb olur?
Müxtəlif amillər öskürəyə səbəb ola bilər. Düzgün müalicə üsullarını təyin etmək üçün öskürəyin səbəblərini anlamaq vacibdir. Öskürəyin əsas səbəbləri arasında bunlar vardır:İnfeksiyalar. İnfeksiyalar öskürəyin ən çox yayılmış səbəblərindən biridir. Üst tənəffüs yollarının infeksiyaları (soyuqdəymə, qrip) və aşağı tənəffüs yollarının infeksiyaları (bronxit, pnevmoniya) öskürəyə səbəb olur. İnfeksiyalar zamanı orqanizm tənəffüs yollarından mikroorqanizmləri və selikləri xaric etmək üçün öskürək refleksindən istifadə edir.
Allergiyalar. Allergik reaksiyalar burun və boğazda qıcıqlanmaya, öskürəyə səbəb olur. Çiçək tozu, toz və heyvan tükləri kimi allergenlər tənəffüs yollarında iltihaba səbəb olur və öskürək yaradır. Allergik öskürək adətən quru və davamlı öskürək kimi özünü göstərir.
Astma. Astma tənəffüs yollarının xroniki iltihabi xəstəliyidir. Astma xəstələrində tənəffüs yolları daralır və selik istehsalı artaraq öskürəyə səbəb olur. Astma tutmaları zamanı öskürək, hırıltı və nəfəs darlığı ilə birlikdə baş verir.
Qastroezofageal Reflüks Xəstəliyi (GERD). GERD mədə turşusu özofagusa geri qayıtdıqda baş verir. Bu, boğazın qıcıqlanmasına və öskürəyin yaranmasına şərait yaradır. Reflünün səbəb olduğu öskürək adətən yeməkdən sonra və ya yatmazdan əvvəl artır.
Siqaret çəkmək. Siqaret çəkmək tənəffüs yollarında qıcıqlanma, iltihaba və öskürəyə səbəb olur. Siqaret tüstüsü bronxlarda selik istehsalını artırır və məhsuldar öskürəyə səbəb olur.
Ətraf Mühit Faktorları. Havanın çirklənməsi, kimyəvi buxarlar, toz və tüstü kimi ətraf mühitin qıcıqlandırıcıları tənəffüs yollarını qıcıqlandırır və sözügedən duruma yol açır. Bu hal adətən qıcıqlandırıcı ilə təmas kəsildikdə yox olur.
Dərmanlar. Bəzi dərmanlar, xüsusən də ACE inhibitorları kimi tanınan qan təzyiqi dərmanları öskürək yaradır. Bu tip dərmanlar yan təsir kimi öskürək yaradır və adətən dərman dayandırıldıqda yox olur.
Xroniki xəstəliklər. Xroniki bronxit, KOAH və ağciyər xərçəngi kimi uzun müddətli xəstəliklər öskürəyə səbəb ola bilər. Bu xəstəliklərin müalicəsi öskürəyin şiddətini və tezliyini azaltmaq üçün vacibdir.
Öskürəyin səbəbləri olduqca müxtəlifdir və düzgün diaqnoz qoymaq üçün həkimə müraciət etmək vacibdir. Xüsusilə uzun sürən və ya şiddətli öskürək hallarında ciddi bir sağlamlıq probleminin olub olmadığını müəyyən etmək üçün tibbi qiymətləndirmə lazımdır.
Öskürəyi yüngülləşdirən üsullar hansılardır?
Öskürək, tənəffüs yollarını qıcıqlandırıcı və mikroorqanizmlərdən təmizləmək üçün bədənin təbii reaksiyasıdır. Öskürəyin yaranmasına infeksiyalar, allergiya, ətraf mühit faktorları və ya xroniki xəstəliklər şərait yaradır. Öskürəyi aradan qaldırmaq və rahatlama təmin etmək üçün müxtəlif üsullardan istifadə edilir. Öskürəyə yaxşı təsir edən bəzi üsullar bunlardır:Bol maye qəbul edin. Su, bitki çayları və meyvə şirələri kimi mayelər boğazı nəmləndirərək öskürəyi aradan qaldırır. Maye qəbulu tənəffüs yollarının təmizlənməsinə kömək edir. Xüsusilə isti içkilər boğazı sakitləşdirir və qıcıqlanmanı azaldır.
Bal və Limon. Bal təbii öskürək yatırıcı və antibakterial kimi tanınır. Limon C vitamini ilə zəngindir və immunitet sistemini dəstəkləyir. Bir stəkan ilıq suya bir çay qaşığı bal və bir neçə damcı limon suyu əlavə etmək boğazı yumşaldır və öskürəyi aradan qaldırır.
Buxar terapiyası. Buxar tənəffüs yollarını nəmləndirir və qıcıqlanmanı azaldır. Başınızı isti su ilə dolu bir qabın üzərinə əyərək və bir dəsmal ilə örtməklə buxarı nəfəsinizə ala bilərsiniz. Həmçinin, isti duş qəbul etmək də oxşar effekt yaradır.
Nəmləndiricidən istifadə. Evinizdə nəmli hava quru öskürəyi aradan qaldırır. Nəmləndirici cihazlardan istifadə edərək ətrafdakı havanı nəmləndirə bilərsiniz. Bu, xüsusilə qış və quru hava şəraitində faydalıdır.
Duzlu su qarqarası. Duzlu su boğazda qıcıqlanma və infeksiyanı azaldır. Bir stəkan ilıq suya yarım çay qaşığı duz əlavə edərək gündə bir neçə dəfə qarqara edə bilərsiniz. Bu üsul xüsusilə boğaz ağrısı ilə müşayiət olunan öskürək üçün təsirli olur.
Zəncəfil. Zəncəfil iltihab əleyhinə xüsusiyyətləri ilə tanınır və boğazın qıcıqlanmasını azaldır. Zəncəfil çayı hazırlamaqla və ya təzə zəncəfil çeynəməklə öskürəyinizi yüngülləşdirə bilərsiniz. Zəncəfil tənəffüs yollarına rahatlaşdırıcı təsiri sayəsində öskürəyə yaxşı gəlir.
Evkalipt yağı. Evkalipt yağı bəlğəmi həll etməyə və tənəffüs yollarını açmağa kömək edir. İsti suya bir neçə damcı evkalipt yağı əlavə edib buxarını nəfəsinizə çəkə və ya sinənizə çəkə bilərsiniz. Bu üsul bəlğəmli öskürək zamanı xüsusilə təsirlidir.
Bitki çayları. Adaçayı, çobanyastığı, nanə və kəklikotu kimi bitki çayları boğazı sakitləşdirir və öskürəyi aradan qaldırır. Bu çaylar iltihab əleyhinə və antibakterial xüsusiyyətləri sayəsində boğazın qıcıqlanmasını azaldır.
Bu öskürək vasitələri simptomları aradan qaldırmaqda və rahatlama təmin etməkdə təsirlidir. Müvafiq müalicə və ehtiyat tədbirləri ilə öskürəyi idarə etmək və həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq olar.
Allergik öskürək necə müalicə olunur?
Allergik öskürək orqanizmin allergenlərə reaksiyası nəticəsində yaranır və adətən quru, davamlı öskürək kimi özünü göstərir. Çiçək tozu, toz, heyvan tükü və kif kimi allergenlərə məruz qalma bu tip öskürəyə səbəb olur. Allergik öskürəyi aradan qaldırmaq və müalicə etmək üçün aşağıdakı üsullardan istifadə etmək olar:Allergenlərdən qaçınmaq. Allergik öskürəyin qarşısını almağın ən təsirli yolu allergenlərdən qaçmaqdır. Evinizi mütəmadi olaraq təmizləyərək toz və ev heyvanlarının tüklərini azalda bilərsiniz. Çiçəklərin tozlanma dövrlərində pəncərələri bağlı saxlamaq və çöldə vaxtı məhdudlaşdırmaq da faydalıdır.
Antihistaminlər. Antihistaminlər bədənin allergik reaksiyalarını aradan qaldıraraq öskürəyi azaldır. Bu dərmanlar histaminin təsirini bloklayaraq allergik simptomları aradan qaldırır. Ancaq bu cür dərmanlardan istifadə etməzdən əvvəl həkimə müraciət etmək vacibdir.
Dekonjestanlar. Dekonjestanlar burun tıxanıqlığını aradan qaldıraraq allergik öskürəyi aradan qaldırır. Bu dərmanlar burun və sinuslarda şişkinliyi azaldaraq tənəffüs yollarını açır. Dekonjestanlar ehtiyatla istifadə edilməlidir, çünki uzunmüddətli istifadəsi yan təsirlərə səbəb olur.
Bu üsullar allergik öskürəyin müalicəsində təsirli ola bilər. Allergik öskürəyin əsas səbəbinin müəyyən edilməsi və düzgün müalicə planı simptomların idarə olunmasında böyük rol oynayır.
Bioloji Təbabət İnteqrativ Müalicə Mərkəzində geniş istifadə edilən biopunktura və homeosiniatriya üsulları orqanizmi drenaj detoksikasiya etdikdən sonra bədəndə olan meridianlara, bioloji aktiv nöqtələrə biotənzimləyici preparatlar yeritməklə ağ ciyərlərin qan dövranı yaxşılaşdırlır, bəlğəmin durulaşmasına və rahat ifraz olmasına şərait yaranır
