T3 və T4 Nədir? Tiroid Hormonlarının Çox Olması Risklidir?

T3 və T4 Nədir? Tiroid Hormonlarının Çox Olması Risklidir?

Orqanizmdə mühüm funksiyası olan qalxanabənzər vəzi boynun aşağı ön hissəsində yerləşir. Bəzi testlər hormon ifraz edən vəz olan qalxanabənzər vəzin funksiyasını və quruluşunu, eləcə də, bir çox digər orqanların vəziyyətini, ilk növbədə orqanizmin maddələr mübadiləsi sürətini yoxlamaq üçün istifadə olunur. Bu testlərdən ikisi sərbəst T3 və sərbəst T4 testləridir. Bu testlər vasitəsilə qalxanabənzər vəzinin necə işlədiyi və bədəndə mümkün olan digər xəstəliklər qiymətləndirilir.

Tiroid nədir?

Qalxanabənzər vəzi boynun ön hissəsində və dərinin altında yerləşən və endokrin sistemin bir hissəsi kimi tanınan kiçik bir vəzidir. T3 olaraq da bilinən triiodotironin və T4 kimi tanınan tiroksin iki əsas tiroid hormonundan biridir. Bu hormonların bədəndəki funksiyasını və performansını ölçmək üçün istifadə edilən testlər sərbəst t3 və sərbəst t4 testləridir.

T3 və T4 hormonları nədir? Bu nə üçündür?

T3 kimi tanınan triiodotironin, qalxanabənzər vəzinin qana buraxdığı iki əsas hormondan biridir. T3-dən başqa, T4 olaraq da adlandırılan tiroksin, tiroid vəzinin əsas hormonlarından biri hesab olunur. Qandakı T3 hormonunun çoxu bədəndə T4-ün böyük bir hissəsinin T3-ə çevirir. Qandakı T3 çoxu T4-ün T-3 keçməsi ilə əmələ gəlir. Bu transformasiyanın səbəbi T3-ün aktiv, T4-ün isə qeyri-aktiv tiroid hormonları olmasıdır. Qaraciyər və böyrəklər inaktiv T4 hormonunu T3-ə çevirir.
T3 və T4 hormonlarının bədənə təsir etdiyi vacib məqamlar aşağıdakılardır:

• Metabolik sürət
• Ürək və həzm funksiyaları
• Əzələ nəzarətiBeyin inkişafı
• Sümük sağlamlığı

Sərbəst T3 nədir?

Sərbəst T3 testi, tiroid pozğunluğundan şübhələnən hallarda tiroid funksiyasını qiymətləndirmək və hipertiroidizm diaqnozu qoymaq üçün həyata keçirilən T3-ün zülalla əlaqəsi olmayan aktiv formasını (triiodotironin) ölçən bir testdir. Tiroid bezinə bağlı olmayan xəstəliklərin, eləcə də, hipertiroidizmin diaqnozunda istifadə edilən sərbəst t3 testi qan testi ilə təyin edilir və ideal dəyər aralığından kənar rəqəmlər anormal tiroid vəziyyətinin əlaməti ola bilər.

Sərbəst T3 Testinin istifadəsi nədir?

T3 olaraq da bilinən triiodotironin, tiroid vəzinin qan dövranına buraxdığı iki əsas tiroid hormonundan biridir. Sərbəst T3 testi ən çox tiroid vəzinin həddindən artıq tiroid hormonu istehsal etdiyi bir vəziyyət olan hipertiroidizmin diaqnozuna kömək etmək üçün edilir. Bundan əlavə, tiroid xəstəliyi olan və dərman qəbul edən insanlar üçün müntəzəm sərbəst T3 testləri tələb oluna bilər.

Sərbəst T3 və Total T3 nə qədər olmalıdır?

Total T3 səviyyələri:

• 1-5 yaş: 106-203 nanoqram/desilitr (ng/dL).
• 6-10 yaş arası: 104-183 ng/dL.
• 11-14 yaşlı uşaqlar: 68-186 ng/dL.
• 15-17 yaşlı yeniyetmələr: 71-175 ng/dL.
• 18-99 yaş arası böyüklər: 79-165 ng/dL.

Sərbəst T3 səviyyələri:
Sağlam bir insanda sərbəst T3 səviyyələri aşağıdakı kimi olmalıdır:

• 3 günlük körpələr: 1,4-5,4 pg/ml/millitr
• 4-30 günlük körpələr: 2.0-5.2 pg/mL.
• 1 aydan 1 yaşa qədər: 1,5-6,4 pq/mL.
• 1 ildən 6 yaşa qədər: 2,0-6,0 pg/mL.
• 7-11 yaş: 2,7-5,2 pg/ml.
• 12-17 yaş: 2.3-5.0 pg/ml.
• 18 yaşdan 99 yaşa qədər: 2,3-4,1 pq/mL.

Bədəndəki tiroid hormonunun quruluşunu və necə işlədiyini təyin edən, və xüsusilə, hipertiroidizm diaqnozunda istifadə edilən sərbəst T3 testi böyüklər üçün bir istinad aralığına malikdir.

Sərbəst T3 testinin tələb olunan dəyər diapazonu böyüklər üçün 2,3-4,1 pg/ml arasında hesab edilir. Bu diapazondan aşağı və ya yuxarı olan vəziyyətlər tiroid hormonunda nizamsızlıq və anormal tiroid hərəkətini göstərir.

Yüksək sərbəst T3 nədir?

Yüksək sərbəst T3, adətən, tiroid vəzinin həddindən artıq işləməsi nəticəsində hipertiroidizm və tirotoksikoz (dövranda artıq hormon) olduğunu bildirir. Hipertiroidizm, Qraves xəstəliyi, qalxanabənzər vəzi toksiki düyünləri, tiroidit (tiroid vəzinin iltihabı), guatr və nadir hallarda qalxanabənzər vəzin xərçəngi kimi xəstəliklər də sərbəst T3 səviyyəsinin yüksək olmasına səbəb ola bilər. Həm də yüksək tiroid səviyyələrini və yüksək protein səviyyələrini göstərə bilər.

Bu xəstəliklər nəticəsində yüksək sərbəst T3 dəyərləri meydana gəlir. Yüksək sərbəst T3 bədəndə bəzi simptomlar yaradır.
Sərbəst T3 dəyəriniz yüksəkdirsə, siz aşağıdakı simptomları göstərə bilərsiniz:

• Çəki itirmək
• Bağırsaq hərəkətlərinin artması
• Düzənsiz ürək döyüntüsü (aritmiya)
• Zərbələr
• İshal
• Tez-tez sidiyə getmə
• Gərginlik və qəzəb hissi

Bu simptomlarla qarşılaşsanız, həkimə müraciət etmək daha yaxşıdır. Həkim hipertiroidizm diaqnozu qoyduqdan sonra edilən sərbəst T3 testləri yüksək tiroid səviyyəsinin nə qədər ciddi olduğunu göstərir. Sərbəst T3 səviyyəsi nə qədər yüksəkdirsə, hipertiroid səviyyəsi də bir o qədər yüksəkdir.

Aşağı Sərbəst T3 nədir?

Aşağı sərbəst T3 bədən kifayət qədər tiroid hormonu istehsal etmədikdə baş verən hipotiroidizminiz deməkdir. Hipotiroidizm vəziyyətində bu, qalxanabənzər vəzinin zəif fəaliyyət göstərdiyinin göstəricisidir. Bu baxımdan sərbəst T3 testi ilə birlikdə sərbəst T4 və TSH testləri də istifadə edilir.

Aşağı sərbəst T3: Buna aclıq, steroid preparalatların və aritmiya əlehinə dərmanların qəbulu ilə yanaşı Haşimoto kimi xəstəliklər də səbəb ola bilər.

Sərbəst T3 dəyəriniz aşağıdırsa, sizdə bu simptomlar ola bilər:

• Depressiya
• Zehni funksiyaların ləngiməsi
• Ödem
• Qəbizlik
• İştahasızlıq
• Cinsi istəyin azalması
• Yorğunluq
• Zəiflik
• Qeyri-müntəzəm aybaşı dövrü (tsikli)
• Saç tökülməsi

Sərbəst T4 nədir?

T4 testi tiroid funksiyası və mümkün tibbi vəziyyətləri diaqnoz etmək üçün qanda dolaşan və bədən toxumalarına daxil olan və təsir etdiyi üçün qanda bir zülala bağlı olmayan tiroksini ölçmək üçün edilən bir testdir. T4, T3 kimi, tiroid tərəfindən ifraz olunan əsas hormonlardan biridir. T4 hormonu qanda iki müxtəlif formada olur, birincisi zülallara bağlıdır. Digər forma isə toxumalara çata bilən forma kimi tanınır.

Qan testi ilə ortaya çıxan dəyərlərdən biri olan sərbəst T4 dəyərləri göstərilən istinad aralığından kənara çıxdıqda, bu, müxtəlif tiroid xəstəliklərinin əlaməti ola bilər.

Sərbəst T4 Testinin istifadəsi nədir?

Sərbəst T4 testi qalxanabənzər vəz hormonunun fəaliyyət göstəricilərini ölçən və qalxanabənzər vəz xəstəlikləri və müxtəlif pozğunluqların diaqnostikasında istifadə edilən bir testdir. Qan testi ilə müəyyən edilir. Onun yüksək səviyyəsi hipertiroidizmi (qalxanvari vəzin həddindən artıq aktivliyini), aşağı səviyyəsi isə qalxanabənzər vəzinin zəif fəaliyyət göstərdiyini göstərir.

Sərbəst T4 nə qədər olmalıdır?

Sağlam şəxslər üçün qanda aşkar edilən sərbəst T4 hormonunun dəyəri 0,9-1,7 ng/dl arasında olmalıdır. Aşağı və ya aşağı dəyərlər tiroid hormonunun fərqli işlədiyinin bir əlaməti hesab olunur.

• 0-5 yaş: 0,8-2,8 nanoqram/desilitr (ng/dL).
• 6-15 yaş arası: 0,8-2,1 ng/dL.
• 16 -17 yaş (Kişi): 0,8-2,8 ng/dL.
• 16-17 yaş (Qadın): 0,8-1,5 ng/dL.
• 18 yaşdan yuxarı: 0,9-1,7 ng/dL.

Aşağı Sərbəst T4 nədir?

Sərbəst T4 testinin aşağı nəticələri, tiroid vəzinin autoimmun xəstəliklər və yod çatışmazlığı kimi səbəblərə görə kifayət qədər hormon istehsal edə bilmədiyi və tiroid hormonunun zəif işlədiyini göstərən hipotiroidizmin olması deməkdir. Bəzi hallarda, aşağı sərbəst T4 səviyyələri, autoimmun bir xəstəlik olan Haşimoto xəstəliyinin səbəbləri arasında ola bilər.

Aşağı sərbəst T4 əlamətləri hansılardır?

Aşağı sərbəst T4 simptomları insanda bəzi halların yaşanmasına səbəb ola bilər. Bu simptomları aşağıdakı kimi sıralamaq olar:

• Yorğunluq
• Soyuğa və istiyə dözümsüzlük
• Aşağı ürək döyüntüsü
• Səbəbi olmayan çəki artımı
• Saç tökülməsi
• Qəbizlik

Yüksək Sərbəst T4 nədir?

Sərbəst T4 səviyyəsinin normal 1,7 ng/dl səviyyəsindən yuxarı qalxması tiroid vəzinin həddindən artıq aktiv olduğunu (hipertiroidizm) və tiroidit və ya toksik tiroid problemlərinin olduğunu bildirir. Bundan əlavə, yüksək sərbəst T4 də tirotoksikozu göstərə bilər. Bəzi simptomlarla baş verən bu xəstəliyə toksik zob da deyilir. Qalxanabənzər vəzinin sürətli işləməsi də zəhərli zoba səbəb ola bilər.

Yüksək sərbəst T4 əlamətləri hansılardır?

Yüksək sərbəst T4 də insanın bədənində bəzi simptomlara səbəb ola bilər və bu simptomlar gündəlik həyata mənfi təsir göstərə bilər.
Yüksək sərbəst T4 simptomları aşağıdakılardır:

• Əsəbilik
• Səbəbsiz çəki itkisi
• Tərləmə
• Yuxu pozğunluğu
• Quru ağız
• Tez-tez susuzluq
• İshal
• Kişilərdə döş vəzilərinin böyüməsi
• Qadınlarda menstruasiyanın və cinsi istəyin azalması
• Əl və ayaqların tez yorulması (qab yuduqda, pilləkən çıxdıqda)

Yüksək sərbəst T3 çəki artımına səbəb olurmu?

Qalxanabənzər vəzi xəstələrinin çəkisindəki dəyişikliklər sərbəst T3 səviyyəsindən asılı olaraq nəzərə çarpır. Yüksək sərbəst T3 hipertiroidizm əlaməti hesab olunur. Bu xəstələrdə iştah artır, çox qida qıbul edirlər, lakin  arıqladıqları müşahidə edilir.

Əlaqəli məqalə: Qalxanabənzər Vəzi Xərçənginin Müalicəsi Varmı? Çox Risklidir?

Sərbəst T4 nə qədər təhlükəlidir?

Sərbəst T4 dəyəri 0,9-1,7 ng/dl aralığında normal hesab olunur. Bu dəyərlərin altında və ya yuxarıda olması tiroid vəzi ilə əlaqəli sağlamlıq problemlərini göstərir.

TSH (Tiroid Stimulating Hormon) və T4 arasında hansı əlaqə var?

TSH və T4 səviyyələri birbaşa bir-birinə təsir edir, çünki tiroid stimullaşdırıcı hormon (TSH) T4 səviyyəsinin artması TSH-ın aşağı enməsinə maneə törədir.

T4 çox yüksək olarsa, nə olar?

Qalxanabənzər vəz həddindən artıq çox tiroid hormonu istehsal edir ki, bu da orqanizmdə maddələr mübadiləsini sürətləndirir. Bu, sürətli kilo itkisi, əllərin titrəməsi, sürətli və ya nizamsız ürək döyüntüsü kimi simptomlara səbəb olur.

Tiroid ilə Bağlı Çox Soruşulan Suallar

Tiroid nədir?

Tiroid nədir sualına cavab olaraq qeyd etmək lazımdır ki, tiroid, boynun ön hissəsində yerləşən və maddələr mübadiləsinə təsir edən hormonlar ifraz edən bir daxili sekresiya vəzisidir.

Qalxanabənzər vəzi analizi nə üçün edilir?

Qalxanabənzər vəzi analizi, tiroid funksiyasını qiymətləndirmək və tiroid hormonlarında pozuntu olub-olmadığını müəyyən etmək üçün aparılır.

TSH yüksək olarsa nə baş verir?

TSH yüksək olarsa, bu, adətən qalxanabənzər vəzinin az hormon ifraz etməsi — yəni hipotiroidizm vəziyyətini göstərə bilər.

Tiroid stimulyasiya edici hormon nədir?

Tiroid stimulyasiya edici hormon, hipofiz vəzindən ifraz olunan və qalxanabənzər vəziyə T3 və T4 hormonlarını ifraz etməsi üçün siqnal verən bir hormondur.

TSH nədir və nə üçün ölçülür?

TSH nədir deyildikdə, bu hormonun əsas vəzifəsi tiroid fəaliyyətini tənzimləməkdir və onun ölçülməsi tiroid pozuntularını müəyyən etməkdə əsas göstəricidir.

Tiroid stimullaşdırıcı hormon normadan kənardadırsa nə etməli?

Tiroid stimullaşdırıcı hormon səviyyəsinin çox aşağı və ya çox yüksək olması, qalxanabənzər vəzi funksiyalarında problemlər olduğunu göstərə bilər və bu halda endokrinoloqa müraciət etmək lazımdır.

Tiroksin hormonu hansı funksiyaları yerinə yetirir?

Tiroksin hormonu orqanizmin enerji balansını, maddələr mübadiləsini və bədən temperaturunu tənzimləyir.

Tiroid hormonu nədir və nə üçün vacibdir?

Tiroid hormonu nədir sualına cavab olaraq qeyd etmək olar ki, bu hormonlar orqanizmdə bir çox funksiyanı, xüsusilə metabolizmanı və enerji sərfiyyatını idarə edir.

Tiroid xəstəliyi nədir və hansı əlamətlərlə müşahidə olunur?

Tiroid xesteliyi nedir sualına cavab olaraq hipotiroidizm və hipertiroidizm daxil olmaqla, tiroidin hormon istehsalında qeyri-sabitliklə xarakterizə olunan vəziyyətlər nəzərdə tutulur.

Qanda TSH analizi hansı məqsədlə aparılır?

Qanda tsh analizi, qalxanabənzər vəzinin funksiyasını qiymətləndirmək üçün əsas diaqnostik testlərdən biridir.

TSH hormonu necə olmalıdır?

TSH hormonu nece olmalıdır sualına cavab olaraq qeyd etmək lazımdır ki, bu hormonun norması yaş, cins və sağlamlıq vəziyyətinə görə dəyişə bilər, lakin böyüklər üçün təxminən 0.4–4.0 mIU/L aralığında olmalıdır.