Mədə ağrısı nədir?
Mədə ağrısı, qarının yuxarı hissəsində yanma və ya narahatlıq hissi kimi özünü göstərən bir ağrıdır. Ümumiyyətlə, ağrı yemək yedikdən sonra meydana gəlsə də, müxtəlif amillərə bağlı olaraq istənilən vaxt baş verə bilər. Mədə qarın boşluğunun yuxarı hissəsində yerləşən əzələli bir orqandır və qida borusundan keçən qidaları saxlamaq üçün genişlənir, bəzi vitamin və mineralların sorulmasına kömək edir. Burada qidalar maye halına çevrilir və daha sonra nazik bağırsağa hərəkət edərək həzm prosesinin digər mərhələlərinə keçir.
Mədə ağrısı nədən yaranır?
Mədə ağrısının ən geniş yayılmış səbəbləri bunlardır:
Qəhvə, çay, alkoqol və qazlı içkilər kimi turşu və ya kofein miqdarı yüksək olan içkilərin istehlakı
Yağlı, duzlu və ədviyyatlı qidalar yemək
Həddindən artıq və ya çox sürətli qidalanmaq
Laktozaya qarşı dözümsüzlük
Reflüks və qastrit kimi mədə xəstəlikləri
Stres və siqaret istifadəsi
Mədə ağrısına səbəb ola biləcək ümumi mədə xəstəlikləri və faktorlar:
✔ Ədviyyatlı, duzlu və acı qidalar: Ədviyyatlar mədəni qıcıqlandıraraq, spazm və həzm problemlərinə səbəb ola bilər.
✔ Qastrit və reflüks: Mədə qişasının iltihablanması (qastrit) və mədə turşusunun qida borusuna geri axması (reflüks) mədə ağrısına yol aça bilər.
✔ Həddindən artıq çay və qəhvə istehlakı: Kofein, həzm sistemində spazmlara və həddindən artıq mədə turşusu ifrazına səbəb olur.
✔ Sürətli və çox yemək: Həddindən artıq və ya çox sürətli yemək həzmi çətinləşdirir və mədə ağrısına gətirib çıxara bilər.
✔ Stres: Hormon və neyrotransmitterlərin sərbəst buraxılması həzm sistemində problemlər yarada bilər.
✔ Siqaret və alkoqol: Alkoqol reflüksə səbəb olur və bağırsaqdakı faydalı bakteriyaları azaldır. Siqaret isə mədə xorası və reflüksə yol aça bilər.
✔ Laktoza intoleransı: Laktozanın həzm olunmaması qaz və mədə ağrısına səbəb olur.
✔ Helicobacter pylori: Bu bakteriya mədənin qoruyucu qişasına zərər verərək xora yarada bilər.
✔ Mədə xərçəngi: Yeməklərin normal həzm edilməsini əngəlləyərək mədə ağrısına səbəb ola bilər.
✔ Qida zəhərlənməsi: Salmonella kimi bakteriyalar və viruslar mədə-bağırsaq pozğunluqlarına səbəb ola bilər.
Mədə ağrısının yerinə görə olan xəstəliklər
Sağ yuxarı: Öd daşı, öd kisəsi iltihabı, mədə xorası, hepatit
Orta yuxarı: Reflüks, hiatal yırtıq, mədə xorası, hepatit
Sol yuxarı: Qastrit, pankreatit
Sağ orta: Böyrək daşı, böyrək infeksiyası, qəbizlik
Orta: Göbək yırtığı, iltihabi bağırsaq xəstəliyi, pankreatit
Sol orta: Böyrək daşı, qəbizlik
Sağ alt: Appendisit, qəbizlik, çanaq ağrısı
Orta alt: Sidik kisəsi infeksiyası, prostatit, yırtıq
Sol alt: İltihabi bağırsaq xəstəliyi, qəbizlik, divertikulit
Mədə ağrısının əlamətləri:
Mədədə yanma
Bulantı
Qaz hissi və gəyirmə ehtiyacı
Döş qəfəsinin altında şiddətli ağrı
Öskürək
Hıçqırıq
Ağrının arxaya yayılması
Mədə ağrısına nə yaxşı təsir edir?
Mədə ağrısını azaltmaq üçün bunları sınaya bilərsiniz:
✅ Bitki çayları: Çobanyastığı, nanə və zəncəfil çayı həzmə kömək edərək ağrını azalda bilər.
✅ Stress azaltmaq: Stresi idarə etmək mədə problemlərinin qarşısını ala bilər.
✅ Bol su içmək: Bədəndə su balansının qorunması həzmi asanlaşdırır.
✅ İstilik tətbiqi: İsti duş mədə əzələlərini rahatlada bilər.
✅ Probiotiklər: Yoğurt kimi probiotik qidalar mədə sağlamlığını dəstəkləyir.
✅ Həzm üçün asan qidalar: Alma, banan, brokoli kimi yüngül qidalar yemək.
✅ Alma sirkəsi və ya karbonatlı su: Həzmə kömək edir və mədə turşusunu tarazlayır.
Mədə ağrısının qarşısını necə almaq olar?
Yağlı və ədviyyatlı qidalardan uzaq durmaq
Kofein və alkoqol istehlakını azaltmaq
Siqaretdən imtina etmək
Laktoza və glutenli qidalardan çəkinmək
Yavaş və az yemək
Stresi azaltmaq
Mütəmadi idman etmək
Mədə ağrısının konservativ müalicəsi
Əgər mədə ağrısı uzun müddət davam edirsə və yuxarıda qeyd edilən üsullar kömək etmirsə, mütləq bir qastroenteroloqa müraciət etmək lazımdır. Həkim müayinə və lazımi testlər (endoskopiya, qan analizləri və s.) apararaq uyğun müalicə təyin edəcək.
Mədə ağrısı ilə bağlı tez-tez verilən suallar:
Mədə ağrısını qısa vaxtda necə azaltmaq olar?
Zəncəfil və ya çobanyastığı çayı
Bol su içmək
banan yemək
Kürəyə vuran mədə ağrısı nədən ola bilər?
Öd kisəsi problemləri
Pankreatit iltihabı
Böyrək daşı
Xora və qastrit
Qəbizlik mədə ağrısı yaradırmı?
Bəli, çünki bağırsaq hərəkətləri ləngidiyi zaman həzm prosesi pozulur və mədə ağrısı meydana gələ bilər.
Digər məqalələr:
