Endometriozis neden ortaya çıkıyor? Endometriozis nasıl tedavi edilir?

Endometriozis neden ortaya çıkıyor? Endometriozis nasıl tedavi edilir?

Endometriozis, endometriyuma (rahim duvarı) benzer dokunun rahim dışında büyüdüğü tipik ağrılı bir durumdur. Çoğu zaman bu tür dokular yumurtalıklarda, fallop tüplerinde ve pelvisi çevreleyen dokularda büyür. Nadir durumlarda endometrial doku pelvik organların dışında da bulunabilir. Endometrioziste endometriyal benzeri doku endometriyum gibi davranır; her adet döngüsünde kalınlaşır, parçalanır ve kanar. Ancak bu dokunun vücuttan çıkacak yeri yoktur ve içeride birikir. Hastalık yumurtalıkları etkilediğinde endometrioma adı verilen kistler oluşabilmektedir. Çevreleyen doku iltihaplanabilir ve bu da pelvik organların kaynaşmasına neden olabilecek yapışıklıkların ve skar dokusunun oluşmasına yol açabilir. Hastalık özellikle adet döneminde şiddetli ağrıya neden olur ve doğurganlık sorunlarına yol açabilir. Neyse ki bu hastalığın etkili tedavileri var.

Endometriozisin belirtileri nelerdir?

Endometriozisin ana semptomu özellikle menstruasyon sırasında pelvik bölgede oluşan ağrıdır. Birçok kadın regl döneminde kramplar yaşar ancak endometriozisli hastalar normalden daha fazla ağrı hissetme eğilimindedir. Endometriozisin ana belirtileri:

• Ağrılı adet görme (dismenore). Pelvik ağrı ve kramplar adet döneminizden önce başlayabilir ve birkaç gün sürebilir. Alt sırt ve karın bölgesinde ağrı da görülebilir.
• Cinsel ilişki sırasında ağrı. Endometrioziste cinsel ilişki sırasında veya sonrasında ağrı yaygındır.
• Dışkılama veya idrar yaparken ağrı. Bu belirtiler çoğunlukla menstruasyon sırasında kötüleşir.
• Aşırı kanama. Bazen adet dönemleriniz ağırlaşır veya adetler arasında kanama yaşarsınız.
• Kısırlık. Endometriozis bazen ilk kez doğurganlık tedavisi arayan kişilerde görülür.
• Diğer semptomlar. Adet döneminiz boyunca yorgunluk, ishal, kabızlık, şişkinlik veya mide bulantısı yaşayabilirsiniz.

Ağrının şiddeti her zaman hastalığın yaygınlığını yansıtmaz. Endometriozis, pelvik ağrıya da neden olabilen pelvik inflamatuar hastalık veya yumurtalık kistleriyle karıştırılabilir. Bazen ishale, kabızlığa ve karın kramplarına neden olan irritabl bağırsak sendromu (IBS) ile karıştırılır.

Ne zaman doktora başvurmalısınız?

Endometriozise işaret edebilecek belirtiler yaşıyorsanız doktorunuza başvurmalısınız. Bu durumu yönetmek zor olabilir ancak erken teşhis semptomlarınızı daha iyi yönetmenize yardımcı olabilir.

Endometriozisin nedenleri nelerdir?

Endometriozisin kesin nedeni bilinmemektedir, ancak birkaç olası açıklaması vardır:
Retrograd adet kanaması. Retrograd adet kanaması sırasında, endometriyal hücreleri içeren adet kanı, vücudu vajina yoluyla terk etmek yerine, fallop tüpleri yoluyla karın boşluğuna girer. Bu hücreler pelvik organların duvarlarına yapışır ve her adet döngüsü sırasında büyümeye, kalınlaşmaya ve kanamaya devam eder.
Embriyonik hücrelerin dönüşümü. Östrojen gibi hormonlar, ergenlik döneminde fetal hücreleri (gelişimin erken aşaması) endometrial hücrelere dönüştürebilir.
Cerrahi yara izinin implantasyonu. Histerektomi veya sezaryen gibi ameliyatlardan sonra endometriyal hücreler cerrahi kesilere yapışabilir.
Bağışıklık sistemi bozukluğu. Bağışıklık sistemindeki sorunlar vücudun rahim dışında büyüyen endometrial benzeri dokuyu tespit etmesini ve yok etmesini engelleyebilir.

Endometriozis gelişme riskini artıran faktörler nelerdir?

Endometriozis gelişme riskinizi artırabilecek çeşitli faktörler vardır:

• Hamilelik yok
• Adetin erken başlaması
• Geç menopoz
• Kısa adet döngüsü (27 günden az)
• Uzun ve ağır adet kanaması (7 günden fazla)
• Yüksek östrojen seviyeleri
• Düşük vücut kitle indeksi
• Endometriozis hastası olan akrabalara sahip olmak (anne, teyze, kız kardeş)
• Adet kanının normal akışını engelleyen hastalıklar
• Üreme organlarının hastalıkları

Bu durum genellikle adetin başlangıcından (menarş) birkaç yıl sonra gelişir. Hastalığın belirtileri hamilelik sırasında geçici olarak kaybolabilir, östrojen alınmadığı takdirde menopoz döneminde tamamen ortadan kalkabilir.

Endometriozis tedavi edilmezse ne olur?

Kısırlık. Endometriozisin ana komplikasyonu doğurganlığın bozulmasıdır. Bu duruma sahip kadınlar genellikle hamile kalmakta zorluk çekerler. Gebelik oluşması için yumurtanın yumurtalıktan çıkması, fallop tüpünden geçmesi, bir sperm tarafından döllenmesi ve rahim duvarına tutunması gerekir. Endometriozis tüpü tıkayabilir ve yumurta ile spermin birleşmesini engelleyebilir. Ancak hafif ila orta dereceli endometriozisi olan birçok kadın hamile kalabilir. Durum zamanla kötüleşebileceğinden doktorlar genellikle hamileliğin ertelenmemesini önerir.
Kanser. Yumurtalık kanseri, endometriozisli kadınlarda en sık görülen kanserdir. Yumurtalık kanserinin genel görülme sıklığı çok düşük olmasına rağmen, bazı çalışmalar endometriozisin riski artırabileceğini öne sürmektedir. Ayrıca nadir durumlarda endometriozisi olan kişilerde endometrioid adenokarsinom adı verilen başka bir kanser türü gelişebilir.

Endometriozis nasıl teşhis edilir?

Endometriozisi teşhis etmek ve pelvik ağrının diğer olası nedenlerini belirlemek için doktorunuz öncelikle belirtilerinizin yeri ve başlangıç zamanı dahil olmak üzere belirtilerinizi açıklamanızı isteyecektir.
Endometriozisin fiziksel belirtilerini kontrol etmek için aşağıdaki testler istenebilir:
Pelvik organların muayenesi. Muayene sırasında doktor, üreme organlarındaki kistler veya rahim arkasındaki ülserler gibi anormallikler açısından pelvik bölgeyi manuel olarak kontrol eder. Küçük endometriozis alanları genellikle kist oluşana kadar hissedilmez.
Ultrason (ultrason muayenesi). Bu test, iç organların görüntülerini oluşturmak için yüksek frekanslı ses dalgalarını kullanır. Görüntü elde etmek için transdüser adı verilen, karın bölgesine bastırılan veya vajinaya yerleştirilen (transvajinal ultrason) bir cihaz kullanılır. Üreme organlarının en iyi şekilde görülebilmesi için her iki yöntem de kullanılabilir. Standart ultrason endometriozisi doğru bir şekilde teşhis edemese de ilişkili kistlerin (endometriomalar) tanımlanmasına yardımcı olabilir.
Manyetik rezonans görüntüleme (MRI). MRI, vücuttaki organ ve dokuların ayrıntılı görüntülerini oluşturmak için manyetik alan ve radyo dalgalarını kullanır. Bazı durumlarda MRI, endometriotik implantların boyutu ve konumu hakkında doğru veriler sağlayarak cerrahi planlamaya yardımcı olur.
Laparoskopi. Bazen doktorunuz karnınızın içine bakmak için bir prosedür (laparoskopi) için sizi bir cerraha yönlendirebilir. Genel anestezi sırasında, cerrah göbek deliğinin yakınında küçük bir kesi yapar ve rahim dışındaki endometriozis belirtilerini aramak için ince bir alet (laparoskop) yerleştirir. Laparoskopi, endometriotik lezyonların yerini ve boyutunu doğru bir şekilde belirlemenizi sağlar. Cerrah ayrıca daha ileri testler için bir doku örneği (biyopsi) alabilir . Çoğu zaman, uygun cerrahi planlama ile cerrah, laparoskopi sırasında tek bir ameliyatla endometriozisi tamamen tedavi edebilir.

Endometriozis nasıl tedavi edilir?

Endometriozis tedavisi ilaç tedavisi veya ameliyatı içerir. Seçeceğiniz yöntem belirtilerinizin şiddetine ve hamilelik planlarınıza bağlıdır.
Ağrı devam ederse veya etkili bir tedavi bulmak zaman alırsa, rahatsızlığı evde aşağıdaki yollarla giderebilirsiniz:

• Sıcak banyolar ve pelvik bölgeye uygulanan ısıtma yastığı, pelvik kasların gevşemesine ve spazmları ve ağrının azalmasına yardımcı olacaktır.
• Steroid olmayan antiinflamatuar ilaçları doktorunuzun önerdiği şekilde kullanmak ağrıyı azaltabilir.