Ağıl dişi (20 yaş dişləri) nədir, nə üçün ağrıyır?
Yeniyetmə dövründən, 18-25 yaşlar arasında çıxmağa başlayan, əsasən də çənənin ən arxa qismində yerləşən dişlər ağıl dişləri və ya 20 yaş dişləri adlanır və adətən bu dişlərin çıxması digər dişlərə görə ağrılı olur.
Ağıl dişi çıxanda hansı əlamətlər olur?
Ağıl dişlərinin çıxma prosesi insandan insana dəyişir. Buna görə də bəzi insanlarda problemsiz keçən diş çıxarma dönəmi bəzi insanlarda ağrılı olur. Bu dişlərin çıxması ilk mərhələdə öz əlamətlərini göstərmir, ancaq həkim müayinəsi zamanı müəyyən edilə bilir. Sonrakı dönəmdə diş ətinin altından inkişaf etməyə başlayan ağıl dişləri zamanla özünü göstərməyə başlayır.
Alt və üst çənələrdə sağ və solda bir ədəd olmaqla ümumilikdə dörd ədəd ağıl dişi çıxır. Ağıl dişlərinə 20 yaş dişləri deyilsə də, bu dişlərin nə zaman çıxacağı bəlli deyil. İnsandan insana fərqlilik göstərən ağıl dişlərinin sayı dörddən az da ola bilər. Bu dişlər bəzi insanlarda isə ümumiyyətlə olmaya da bilər. Zaman irəlilədikcə insanların daha çox yumşaq qida ilə qidalanması nəticəsində çənə formasında kiçilmələr baş verib. Bunun nəticəsində də ağıl dişləri üçün ağızda yer daralmağa başlayıb .
Ağıl dişləri çıxan zaman diş kökündə zanqıldama formasında ağrı ola bilər. Diş dibində, diş ətində və çənə sümüyündə zanqıldama formasında ağrı hiss edilirsə, çox güman ki, ağıl dişləriniz çıxır. Bəzən isə diş çürüyü kimi də ağrı hiss oluna bilər. Əgər dişlərinizdə diş çürüyü yoxdursa, ağıl dişlərinin çıxmasından şübhələnə bilərsiniz. Bu dişlərin daha çox ağrı verməsinə səbəb digər dişlərin varlığıdır. Ağıl dişləri çıxmağa yer tapmadığı üçün çıxarkən ağrıya, sızıltıya səbəb olur.
Ağıl dişləri çıxarkən bəzən çarpaz ağrıya da səbəb ola bilir. Sağ tərəfdəki diş çıxarkən sol çənə, sol tərəfdəki diş çıxarkən isə sağ çənədə ağrı ola bilər. Hətta alt və üst çənə arasında çarpaz ağrı da ola bilər. Ağrı hiss edirsiniz və həmin hissədə ağıl dişinin çıxması əlamətləri də yoxdursa, çarpaz nöqtələrə baxa bilərsiniz.
20 yaş dişlər çıxmağa başlayan zaman diş ətinizdə həssaslıq hiss olunur. Bəzən səbəbsiz yerə və şiddətli baş ağrısı hiss edə bilərsiniz. Çənə və boyuna doğru yayılan ağrı və limfa vəzilərinin şişməsi ağıl dişinin çıxmasını xəbər verir. Ağıl dişləri çıxarkən özünə yer axtarar bu zaman ağrıya, sancıya və sızıltıya səbəb ola bilər.
Ağıl dişləri hansı hallarda ağrıya, sızıltıya, sancıya səbəb ola bilir?
Bəzən ağıl dişləri çıxmağa çalışarkən çənədə yerin dar olması, özünə yer açmağa çalışması, diş əti və ya sümük tərəfindən əngəllənməsi səbəbi ilə çənə sümüyündə qalır. Bu cür hallar ağrı, infeksiya, kistaya və ya yanındakı dişlərin çürüməsinə səbəb ola bilir. Çıxa bilməyən ağıl dişlərinin infeksiyaya yoluxma halları daha çox olur.
Bəzən isə ağıl dişləri natamam çıxır. Bu isə ən çox ağrı verən və problem yaradan dişlərdir. Tam çıxa bilmədikləri üçün yanındakı dişi də sıxışdırır.
Ağıl dişlərinin ağrıdığını necə təyin etmək olar?
Ağıl dişlərinizin ağrıdığını əsasən aşağıdakı əlamətlərdən təyin edə bilərsiniz:
Çənənin arxasındakı ətin şiddətli ağrıması;
Ağızda olan qızartılar;
Udqunmada çətinlik çəkmək;
Ağızdan gələn qoxu;
Ağızda pis dad hissi;
İsti və soyuq qidalara qarşı olan həssaslıq;
Baş ağrısı və s.
Ağıl dişinin ağrısını necə dayandırmaq olar?
Əgər ağıl dişinizdə şiddətli ağrı varsa, həkim müayinəsinə gedənə qədər ağrınızı azaltmaq üçün duzlu su və ya sirkəli su ilə qarqara edə bilər, diş iplərindən istifadə edə bilərsiniz. Mümkündürsə, su ağız istiliyinə yaxın temperaturda olsun. Əlbəttə, bu ağrını müvəqqəti kəsmək üçün türkəçarədir. Ağrıdan tamamilə azad olmaq və dişləri nəzarətə götürmək üçün stomatoloqa müraciət edilməlidir.
Ağıl dişləri nə zaman çəkilməlidir?
Ağıl dişlərini aşağıdakı hallarda çəkmək lazımdır:
Əgər 20 yaş dişlərində diş çürüyü varsa;
Diş ətində iltihablanma varsa;
Ağıl dişinin yanına bitişik qonşu dişdə çürümə varsa;
Əgər öndəki dişlərdə əyriliklərə səbəb olursa;
Dişdə kista və şişlərin yaranmasına səbəb olursa;
Dişləri sıxışdıraraq ağrıya səbəb olursa;
Çənə sınıqları varsa;
Çıxmayan dişlər mövcud dişlərin köklərini həddən artıq yükləyir və çürümələrə gətirib çıxarırsa;
Diş ətində böyük və ağrılı iltihablarla nəticələnirsə.
Ağıl dişləri necə çəkilir?
Dişin çəkilmə prosesi diş mütəxəssisi tərəfindən klinikada olmalıdır. Diş həkimi dişin olduğu hissəyə lokal ağrıkəsici tətbiq edir. Həmin bölgə keyidilir və diş çəkilir. Diş həkimi əgər lazımdırsa, dişin çəkildiyi hissəyə tikiş qoyur. Beləliklə diş daha tez sağalır və bir həftə sonra tikiş sökülür. Əgər həkim uyğun görürsə, antibiotik və ağrıkəsici müəyyən edə bilər.
Qeyd: Həkim məsləhət görmədən istənilən tip dərmanın qəbuluna yol vermək həyatınız üçün təhlükəlidir.
Ağıl dişinin çəkilməsi ilə normal dişin çəkilməsi eynidirmi?
Normal dişin çəkilməsindən fərqli olan ağıl dişlərinin çəkilməsi dişin çənə sümüyündəki yeri, duruşu və diş əti ilə örtülü olub-olmamasına bağlıdır. Belə hallarda isə dişin çəkilməsi ciddi zəhmət tələb edir. Ancaq normal dişlər ağıl dişlərinə görə daha asan çıxarılır. Çünki normal dişlər diş ətindən üstdə yerləşir. Normal dişlərdə şiş və qanama daha tez sağalır, ancaq ağıl dişlərində sağalma müddətli daha uzun müddət davam edə bilir. Ağıl dişləri çəkildikdən sonra diş yarası ən az bir, ən çox 3 həftə ərzində ağrıya bilər.
Ağıl dişləri çəkildikdən sonra hansı tədbirlər görülməlidir?
Ağıl dişləri çəkilən zaman diş baxımına diqqət edilməlidir. Dişin çəkildiyi yerə toxunmaq və yara ilə təmas etmək olmaz. Əks halda dişdə infeksiya və qanamanın olması qaçınılmazdır. Dişin çəkildiyi tərəfdə 24 saat boyunca çeynəmə hərəkəti etmək olmaz. Siqaret və alkoqol kimi zərərli maddələri tükətmək olmaz. Diş çəkildikdən sonrakı müddətdə imkan daxilində az tüpürmək lazımdır. Əməliyyat prosesindən sonra sonra şiş olmasının qarşısını almaq üçün dişin çəkildiyi yanağa mütləq buzlu kompres edilərək şişmənin qarşısı alına bilər. Diş çəkimi əməliyyatından sonra qanamaya nəzarət edilərək 15 dəqiqə və ya yarım saat boyunca tampon qoymaq lazımdır.
Dişlərə lazımi qulluğun nəticələri
Ağıl dişlərinə lazımi qulluğu etmək çox vacibdir. Sağlam ağız və dişlərə sahib olmaq insanların yemək yeyərkən, içərkən, danışarkən və gülərkən rahat olmasını təmin edəcək. Dişlərimiz içimizdəki dünyanı çölə açan pəncərədir. Unutmayaq ki, bir çox xəstəliklər ağız və diş baxımına kifayət qədər önəm verilmədikdə və lazımi qayğı göstərilmədikdə yaranır. Dişləriniz sağlamdırsa, siz də sağlam bir fərdsiniz deməkdir. Buna görə də mütləq müntəzəm olaraq dişlərinizi işinin mütəxəssisi olan diş həkiminə müayinə etdirin. Üzünüzdən xoşbəxt gülüşlərin əksik olmadığı sağlam günlər arzu edirik.
Digər məqalələrimizə nəzər yetirin:
