Bağırsaq infeksiyası nədir?
Qastroenterit və mədə-bağırsaq infeksiyası kimi də tanınan bağırsaq infeksiyası bağırsaqda və ya mədədə bir sıra bakteriya, virus və parazitlərin yaratdığı mədə-bağırsaq traktının iltihablı vəziyyətidir.
Bağırsaq infeksiyalarının növləri hansıdır?
Bağırsaq infeksiyaları bakteriya, viruslar, parazitlər və göbələklər kimi müxtəlif faktorlar tərəfindən yarana bilər. Bakterial infeksiyalar Salmonella, E. coli, Shigella və Campylobacter kimi patogen bakteriyaların bağırsaqlarda yerləşməsi nəticəsində baş verir. Bu infeksiyalar tez-tez ishal, mədə ağrısı və qızdırma kimi simptomlarla özünü göstərir. Viral infeksiyalar norovirus və rotavirus kimi virusların yaratdığı bağırsaq infeksiyalarıdır. Bu cür infeksiyalar qusma, ishal və zəiflik kimi əlamətlərlə özünü göstərir. Giardia, amöba və qurdlar kimi parazitlər bağırsaqlarda məskunlaşdıqda parazitar infeksiyalar baş verir. Bu infeksiyalar ishal, qarın ağrısı və kilo itkisi kimi simptomlara da səbəb ola bilər. Bağırsaq infeksiyaları adətən şəxsi gigiyenaya laqeyd yanaşma, çirklənmiş su və ya qida istehlakı və ya yoluxmuş insanlarla təmas nəticəsində ötürülür. Bu tip infeksiyalar adətən öz-özünə yox olur, lakin ağır hallarda tibbi yardım tələb oluna bilər. Semptomları aradan qaldırmaq və susuzlaşdırmanın qarşısını almaq üçün çoxlu maye içmək vacibdir. Bundan əlavə, xəstəliyin yayılmasının qarşısını almaq üçün təmizlik və gigiyena qaydalarına ciddi əməl edilməlidir.
Bağırsaq infeksiyasının səbəbləri hansılardır?
Bu infeksiyaların simptomları törədici orqanizmin növündən, infeksiyanın şiddətindən və insanın immun sisteminin vəziyyətindən asılı olaraq dəyişə bilər. Bağırsaq infeksiyalarının ən ümumi simptomları bunlar ola bilər:
- İshal: Tez-tez və sulu defekasiya bağırsaq infeksiyalarının ən bariz əlamətlərindən biridir. İshal infeksiya ilə mübarizə aparmağa çalışan bədənin cavabı olaraq baş verir.
- Qusma: Ürəkbulanma və qusma da bağırsaq infeksiyalarının ümumi simptomlarıdır. Bu simptomlar virusların və ya bakteriyaların mədəyə təsiri ilə əlaqələndirilir.
- Qarın ağrısı: Bağırsaq infeksiyaları tez-tez qarın ağrısına səbəb olur. Bu ağrı bağırsaqların iltihabı və ya büzülməsi nəticəsində baş verir.
- İştahsızlıq: İnsan mədə narahatlığı hiss etdiyi və yemək istəmədiyi üçün infeksiyalar tez-tez iştahsızlığa səbəb olur.
- Qızdırma: Bağırsaq infeksiyaları bəzən qızdırmaya səbəb ola bilər. Bu, bədənin infeksiyaya qarşı mübarizə cəhdinin nəticəsi ola bilər.
- Zəiflik və susuzluq: İshal və qusma bədəndə maye itkisinə səbəb olur ki, bu da yorğunluq və susuzluğa səbəb ola bilər.
- Qanlı nəcis: Bəzi bağırsaq infeksiyaları nəcisdə qan görünməsinə səbəb ola bilər. Bu, ciddi bir vəziyyəti göstərə bilər və təcili tibbi yardım tələb edə bilər.
Bağırsaq infeksiyaları ötürülmə yolu, şəxsi gigiyena, yoluxmuş qidaların istehlakı və immunitet sisteminin gücü kimi amillərdən asılı olaraq müxtəlif simptomlar göstərə bilər. Semptomların şiddəti fərqli ola bilər; Bəzi infeksiyalar yüngül, digərləri isə ciddi ola bilər.
Bağirsaq infeksiyasi nədən əmələ gəlir?
Bağırsaq infeksiyası salmonella və E.coli bakteriyası, virus və rotavirus və norovirus kimi parazitlərlə yoluxmuş şəxslə təmasda olduqda, yaxud çirklənmiş qida yedikdə və ya su içdikdə yaranır. Bu hal aşağıdakı səbəblərə görə baş verə bilər:
- Əllər düzgün və tez-tez yuyulmadıqda
- Yemək düzgün bişirilmədikdə
- Meyvə və tərəvəzlər yaxşı yuyulmadıqda
- Çirkli su istehlak edildikdə
- Bağırsaq mikroflorasının balansı pozulduqda
Bağırsaq infeksiyası diaqnozu necə qoyulur?
Bağırsaqlardakı infeksiyanın diaqnozu adətən klinik simptomların, xəstənin tarixinin və müəyyən laboratoriya testlərinin birləşməsinə əsaslanır. Bu diaqnostik proses xəstəliyin növü və şiddətindən asılı olaraq dəyişə bilər. Xəstənin tarixi və simptomları diaqnostika prosesində mühüm rol oynayır. Həkimlər xəstənin simptomlarını ətraflı şəkildə sorğulayırlar. İshal, qusma, qarın ağrısı, qızdırma və digər simptomlar xəstənin narahatlığını və infeksiyanın nə qədər ciddi olduğunu qiymətləndirməyə kömək edir. Fiziki müayinə həkimə xəstənin ümumi sağlamlıq vəziyyətini və mümkün infeksiya əlamətlərini qiymətləndirməyə kömək edir. Qarın bölgəsinin müayinəsi şişkinlik, həssaslıq və ya infeksiya əlamətləri üçün xüsusilə vacibdir.
Laboratoriya testləri diaqnostika prosesinin mühüm hissəsini təşkil edir. İshal səbəbiylə elektrolit balansının pozulması və maye itkisi kimi problemlər tez-tez rast gəlinir. Buna görə qan testləri və nəcis nümunələri infeksiyanın növünü və şiddətini müəyyən etmək üçün istifadə olunur. Nəcis nümunələri bakteriya, virus və ya parazitlərin varlığını aşkar etmək üçün araşdırılır. Həkimlər diaqnoz qoymaq və müvafiq müalicəyə başlamaq üçün bu simptomlara və laboratoriya nəticələrinə əsasən qiymətləndirmə aparırlar.
Bağırsaq infeksiyalarının müalicəsi
Bu müalicə infeksiyanın növü və şiddətindən asılı olaraq dəyişə bilər. Müalicə prosesi simptomları aradan qaldırmaq, susuzlaşdırmanın qarşısını almaq və bədənin infeksiya ilə mübarizə aparmasına kömək etmək məqsədi daşıyır. Müalicəyə başladıqda maye qəbulu vacibdir. Bədən ishal və qusma səbəbindən tez maye itirə bilər, buna görə də elektrolit balansını qorumaq üçün bol su içmək vacibdir. Tərkibində elektrolitlər və ya oral rehidrasiya məhlulları olan içkilər bədəni dəstəkləyir. İstirahət də müalicənin tərkib hissəsidir. Bədənin sağalmasına imkan verən fəaliyyəti məhdudlaşdırmaq infeksiyanın yayılmasının qarşısını almağa kömək edə bilər. Qidalanma da diqqət tələb edən bir elementdir. Yüngül, asan həzm olunan qidaların qəbulu mədə və bağırsaqların istirahətinə kömək edə bilər. Ağ düyü, banan və qaynadılmış toyuq kimi qidalar xüsusilə tövsiyə olunur.
Bağırsaq infeksiyalarını müalicə edən dərmanlar
Bağırsaq infeksiyalarının müalicəsində dərmanlar xəstəliyin səbəbini və simptomlarını aradan qaldırmaq məqsədi daşıyır. Müalicə infeksiyanın növü və şiddətindən asılı olaraq dəyişə bilər.
Dərmanlar bağırsaq infeksiyalarının müalicəsində təsirli rol oynayır. İshalın şiddətini azaltmaq və tualetə tez-tez səfərlərə nəzarət etmək üçün ishal əleyhinə dərmanlar təyin oluna bilər. Qusma əleyhinə dərmanlar qusma epizodlarının qarşısını almağa kömək edə bilər. Antibiotiklər bakterial infeksiyaları müalicə etmək üçün istifadə olunur, lakin yalnız həkim məsləhəti ilə qəbul edilməlidir. Parazitar infeksiyalarda antiparazitar dərmanlar tələb oluna bilər. Viral infeksiyalar üçün xüsusi antiviral dərmanlar mövcud ola bilər. Dərman istifadəsi xəstəliyin növünə və xəstənin sağlamlıq vəziyyətinə uyğun olaraq təyin edilməlidir. Buna görə də, bu infeksiya əlamətləri olan şəxslər bir tibb işçisi ilə əlaqə saxlamalı və dərman müalicəsinin zəruri olub-olmadığı barədə məsləhətləşməlidirlər. Dərmanlar simptomları aradan qaldırmağa və sağalmağa kömək edə bilər, lakin təyin edildiyi kimi istifadə edilməlidir.
Bağırsaq infeksiyalarının yayılma yolları
Bağırsaq infeksiyaları orqanizmin mədə-bağırsaq sisteminə təsir edən mikroorqanizmlərin yaratdığı ümumi sağlamlıq problemləridir. Bu infeksiyaların yayılma yolları adətən yoluxmuş şəxsin nəcisində olan patogenlərlə birbaşa və ya dolayı əlaqə ilə bağlıdır. İnfeksiyaların yayılma yollarına aşağıdakılar daxildir:
- Şəxsdən şəxsə təmas: Yoluxmuş şəxslə əlaqə infeksiyanın ötürülməsi riskini artıra bilər. Bu təmas insanın əlləri, yeməkləri və ya əşyaları ilə baş verə bilər. Əllər əsas yayılma yoludur və yoluxmuş şəxsin nəcisi ilə təmas nəticəsində əllərin lazımi qaydada yuyulmaması ilə yoluxa bilər.
- Su və qida yolu ilə yayılma: Çirklənmiş (çirkli) su və ya qida bağırsaq infeksiyalarına səbəb olan mikroorqanizmləri yaya bilər. Buna görə də təmiz içməli su istehlak etmək və gigiyenik qidalarla işləmə üsullarına riayət etmək vacibdir.
- Gigiyena qaydalarının pozulması: Tualetə getdikdən sonra əllərin yuyulmaması və təmizlik qaydalarına əməl edilməməsi yoluxmuş şəxsin nəcisinin əl və ya əşyalar vasitəsilə başqalarına keçməsinə səbəb ola bilər.
- Səyahət: Yerli və ya beynəlxalq səyahət zamanı yoluxmuş ərazilərdən gələn su və qida ilə təmas bağırsaq infeksiyalarının yayılması riskini artıra bilər.
- Cinsi yolla ötürülmə: Bəzi bağırsaq infeksiyaları cinsi əlaqə yolu ilə də yayıla bilər. Buna görə də cinsi sağlamlıq tədbirlərinə diqqət yetirmək vacibdir.
Bağırsaq infeksiyalarının yayılması riskini azaltmaq üçün gigiyena qaydalarına diqqət yetirmək, təmiz içməli su istehlak etmək və müvafiq qida emalı üsullarından istifadə etmək vacibdir. Bundan əlavə, yoluxmuş insanlarla təmas zamanı qoruyucu tədbirlərin görülməsi infeksiyaların yayılmasının qarşısını almağa kömək edə bilər.
Bağırsaq infeksiyasına yaxşı gələn təbii üsullar
Asan həzm olunan, tərkibində karbohidrat olan, sorulmasını asanlaşdıran və enerji verən banan, düyü, alma-kartof püresi və tostdan əlavə bu hala qarşı evdə tətbiq edə biləcəyiniz üsullar aşağıdakılardır:
Bağırsaq infeksiyası üçün su, şəkər və duz qarışığından ibarət salin məhlulu
Probiotik qidalar (qatıq, ayran, kefir kimi qidalar)
zəncəfil kökünün suyu bal ilə qarışdırılır
nanə çayı
limon suyu ilə adi su
sarımsaq çayı
şüyüd çayı
çobanyastığı çayı
Duzlu məhlul bağırsaq infeksiyasının əlaməti olan ishal nəticəsində itirilən mineralları və suyu geri qaytarmağa kömək edəcək. O, həmçinin susuzlaşdırmanın qarşısını alır və bədəndə maye itkisinin qarşısını alır.
Zəncəfil kökü suyu
Zəncəfil kökü bağırsaqdakı parazit və bakteriyalarla mübarizə aparır və infeksiyanın qarşısını almaqda təsirli olur. Antibakterial və antiviral təsiri olan zəncəfil bağırsaq infeksiyası nəticəsində yaranan qarın ağrılarını da azaldır.
Nanə çayı
Nanə çayı infeksiya nəticəsində yaranan bağırsaq divarlarında qıcıqlanma üçün yaxşıdır. Bundan əlavə, bağırsaq qazını udur və qarın narahatlığını əhəmiyyətli dərəcədə azaldır.
Limonlu su
Limonlu su mədə-bağırsaq infeksiyasına qarşı istehlak edilən təbii vasitə kimi tanınır və virus və parazitlərdən xilas olmadan təsirli olur. Kramplar, qarın ağrısı və ishal kimi simptomların aradan qaldırılmasında da təsirlidir.
Sarımsaq
Antioksidant və antibakterial xüsusiyyətlərə malik olan sarımsaq bağırsaq infeksiyalarına səbəb olan salmonella, Escherichia coli və Staphylococcus aureus kimi bakteriyalarla mübarizə aparır. Bundan əlavə, immunitet sistemini gücləndirməkdə də təsirlidir.
Çobanyastığı çayı
Fenolik birləşmələrlə zəngin olan çobanyastığı çayı bu infeksiya nəticəsində yaranan sancılara yaxşı gələrək infeksiyanı aradan qaldıran xüsusiyyətlərə malikdir.
İnteqrativ Təbabətdə yanaşma.
Mikrobiolojippreparatları istifadə etməklə bağırsağın mikroflorasını bərpa edirik, yoğun və nazik bağırsaq meridianı boyu yerləşən bioloji aktiv nöqtələrə biotənzimləyici preparatlar yeritməklə bağırağın selikli qişasının sorulmasını bərpa edirik.
Qeyd edək ki, İnteqrativ Təbabət ilə müalicə zamanı nanə tərkibli preparat və ya hər hansı qida (saqqız) qəbul etmək olmaz.
Bağırsaq infeksiyası immun sisteminə necə təsir edir?
Bağırsaq infeksiyaları yalnız mədə-bağırsaq traktına deyil, bütövlükdə immun sisteminə də ciddi təsir göstərə bilər. İnfeksiya zamanı bağırsaq florasında yaranan disbalans bədənin müdafiə mexanizmlərini zəiflədə bilər. Bu isə digər infeksiyalara qarşı bədəni daha həssas edir.
Bağırsaq mikrobiotası immun sistemin formalaşmasında mühüm rol oynayır. Uzun sürən və ya təkrarlayan bağırsaq infeksiyaları bədəndə xroniki iltihaba səbəb ola bilər ki, bu da autoimmun xəstəliklərin yaranma riskini artırır. Xüsusilə uşaq və yaşlılarda bu təsir daha da güclü ola bilər, çünki onların immun sistemi daha zəifdir.
İnteqrativ Təbabət yanaşmasında bağırsaq mikroflorasının bərpası ilə immunitet gücləndirilir. Mikroorqanizmlərin balansı sağaldıqca, bədənin infeksiyalara qarşı müqaviməti də artır. Bu səbəbdən, yalnız simptomların deyil, eyni zamanda bağırsaq-immun oxunun balansının bərpası da müalicənin əsas hədəfi olmalıdır.
Bağırsaq Soyuqlaması ilə Bağlı Çox Soruşulan Suallar
Bağırsaq soyuqlamasi elametleri hansılardır?
Bağırsaq soyuqlamasi elametleri arasında ishal, qarın ağrısı, qaz yığılması, iştahsızlıq və bəzən ürəkbulanma ola bilər. Bu simptomlar bədənin soyuq havaya və zəifləmiş immun sisteminə verdiyi cavab ola bilər.
Bağırsaq infeksiyasi elametleri nələrdir?
Bağırsaq infeksiyasi elametleri ishal, qusma, qarında gurultu, hərarət, halsızlıq və qanlı nəcis kimi əlamətləri əhatə edir. Hər infeksiya növü fərqli elametlərlə özünü göstərə bilər.
Mədə bağırsaq soyuqlamasi elametleri necə baş verir?
Mədə bağırsaq soyuqlamasi elametleri özünü ishal, ürəkbulanma, mədə ağrısı və ümumi halsızlıqla göstərə bilər. Bu simptomlar adətən soyuq havada düzgün geyinməmək və zəif immun sistemlə əlaqədardır.
Bağırsaqda göbələk elametleri hansılardır?
Bağırsaqda göbələk elametleri qarında köp, davamlı ishal, pis qoxulu nəcis və həzm problemləri şəklində özünü göstərə bilər. Bu vəziyyət bağırsaq florasındakı göbələk artımı ilə əlaqədardır.
Bağırsaqda mikrob elametleri nələrdir?
Bağırsaqda mikrob elametleri ishal, qarında gurultu, iştahsızlıq və bəzən nəcisdə qan şəklində müşahidə oluna bilər. Bu simptomlar patogen mikroorqanizmlərin bağırsağa yerləşməsi nəticəsində yaranır.
Bağırsaq infeksiyaları əlamətləri necə müəyyən edilir?
Bağırsaq infeksiyaları əlamətləri arasında qusma, ishal, qarın ağrısı, hərarət və zəiflik var. Bu əlamətlər adətən birdən başlayır və bədənə yoluxmuş orqanizmlərin təsirini göstərir.
Bağırsaq mikrobu elametleri hansılardır?
Bağırsaq mikrobu elametleri içərisində qarında qaz, ishal, pis qoxulu nəcis və narahatlıq kimi hallar yer alır. Bu elametlər bağırsaq mikroflorasında patogen bakteriyaların çoxalması ilə bağlıdır.
