Körpələrdə Əlavə Qidaya Keçəndə Nələrə Diqqət Edilməlidir?

Əlavə qidalarla qidalanmağa başlamaq körpənin inkişafında əhəmiyyətli mərhələsidir. Tipik olaraq körpənin 6 ayından başlayan bu mərhələ, ləzzətləri, teksturaları və öz-özünə qidalanma aktını kəşf etmək səyahətinə çıxan körpələrin artan qida ehtiyaclarını ödəmək üçün çox vacibdir.
Körpələrin 6-cı aydan etibarən qidalanmalı olduğu ilk qidalar meyvə və ya tərəvəzlərin tək tərkibli püreləridir ki, bu qidalar əsas vitamin və minerallarla körpəni təmin edir. Bu qidalara öyrəşdikdən sonra körpənin damağı inkişaf etdikcə və bu qidalara öyrəşdikdə pediatr məsləhətilə daha fərqli tərkibli qidalar uşaqlara verilə bilər.

Körpəni əlavə qidalarla nə vaxt qidalandırmaq olar?

Körpələrin əlavə qidalara keçməsi adətən 6-cı aydan etibarəndir. Körpənin əlavə qidaya keçməsini bildirən amillər var ki, onları müşahidə etdikdə bu qidalara başlamaq olar.

Həmin əlamətlər bunlardır:

Dəstəklə oturmaq. Dəstəklə dik oturmaq qabiliyyəti baş və boyun nəzarətinin yaxşılaşmasının göstəricisidir.

Dil itələmə refleksinin itməsi. Təhlükəsiz udma üçün qidanı ağızdan itələyən dil itələmə refleksinin azalması çox vacibdir.

Başqalarının yeməklərinə maraq. Başqalarının nə yediyinə maraq göstərmək, uşağın yeməyə əl uzatması.

Təkmilləşdirilmiş əl-göz koordinasiyası. Öz-özünə qidalanma üçün vacib olan gözlərlə əl hərəkətlərini koordinasiya etmək bacarığını inkişaf etməsi.

İştahanın artması və böyümə. Artan iştah və sabit böyümə, ana südü və ya süni qida qarışığının tək başına onların qida ehtiyaclarını ödəyə bilməyəcəyinin göstəricisidir.

Bu təlimatlar 6 aylıq körpələrə uyğun olsa da, bəzi körpələr daha tez və ya gec əlavə qida əlamətlərini göstərə bilər. Belə olduğu halda bu qidalara tez, yaxud da gec başlamaq mümkündür.

Əlavə qidalara keçərkən körpənin qidalanma ehtiyacları nələrdir?

Bu qidalara keçərkən, körpənin qida ehtiyacları artan tələbatlarını ödəmək ehtiyac olunan qidalar bunlardır:

Dəmirlə zəngin qidalar. Körpənin doğuşdan etibarən dəmir ehtiyatları tükənməyə başladığına görə körpələr üçün dəmir vacib qida maddəsidir. Tam taxıllar, ət püresi və paxlalılar kimi dəmirlə zəngin qidaların püre halında uşaqlara verilməsin onları düzgün böyümə və inkişafı üçün vacibdir.

Protein qəbulu. Protein körpənin əzələ inkişafını və ümumi böyüməsini dəstəkləyir. Ət, ağ ət, balıq, lobya və mərcimək kimi bitki mənşəli zülalların körpənin qidasına daxil edilməsi körpənin protein ehtiyacını ödəyəcək.

Vitaminlər və minerallar. İmmunitet funksiyası, sümük sağlamlığı və ümumi rifah üçün vacib olan vitaminləri (məsələn, A, C vitamini kimi) və mineralları (kalsium və sink kimi) təmin etmək üçün müxtəlif meyvə və tərəvəzlər körpənin qidasına əlavə edilməlidir.

Sağlam yağlar. Avokado, qoz-fındıq yağları və zeytun yağında olan sağlam yağlar körpənin beynin inkişafına və enerji ehtiyaclarının ödənməsinə kömək edir. Körpənin böyüməsini dəstəkləmək üçün bu yağları pediatrla məsləhətləşdikdən sonra qidaya əlavə etmək olar.

Sümük sağlamlığı üçün kalsium. Kalsium sümük inkişafı üçün çox vacibdir. Ana südü və ya süni qida qarışığının əsas mənbə olaraq qalmasına baxmayaraq, uşağa qatıq və pendir kimi süd məhsullarının təqdim edilməsi kalsiumun qəbuluna daha çox kömək edir.

Allergen qidaların tətbiqi. Fıstıq, yumurta və süd məhsulları kimi alergik reaksiyalar yarada biləcək qidaları körpəyə birdən vermək düzgün deyil. Bu qidalar az-az digər qidalara əlavə edilərək verilməlidir və hər hansı mənfi reaksiya verib verməməsini anlamaq üçün qidadan sonra körpə nəzarətdə saxlanılmalıdır.

Balanslı qidalanma. Körpənin geniş spektrli qida maddələri almasını təmin etmək üçün müxtəlif qidalarla balanslı qidalandırmağa çalışın. Hər hansı bir qida qrupu körpədə həmin qidalar vərdiş yara bilər ki, nəticəsində körpə digər qidaları qəbul etmək istəməz. Ona görə də hər qrup qidaları püre halında körpəyə vermək önəmlidir.

Maye qəbulu. Ana südü və ya süni qida qarışığı ilkin maye qəbulunun mənbəyi olaraq qalmasına baxmayaraq, körpə inkişaf baxımından əlavə yeməyə hazır olduqdan sonra kiçik qurtumlarla su verilə bilər.

Cavablı qidalanma. Körpəni aclıq və toxluq əlamətlərinə əsaslanaraq öz qəbulunu idarə etməsinə imkan verən həssas qidalanma ilə qidalandırın. Körpəyə təzyiq göstərməkdən və ya yeməkdən mükafat olaraq istifadə etməkdən çəkinin.

Potensial allergik reaksiyalara nəzarət etmək üçün körpəyə ilk dəfə qida verməzdən əvvəl həmin qidanı az-az daddırmaq lazımdır. Əgər allergik əlamət hiss olunarsa pediatra bildirilməlidir

Körpə əlavə qida ilə qidalananda ilk qidası nə olmalıdır?

Onlara keçid zamanı körpəyə verilən ilk qida, adətən, dəmirlə zəngin olan qidalardır. Körpənin ilk qidası haqqında valideyinlərin bilməli olduğu əsa məqamlar bunlardır:

Dəmirlə zəngin qidalar. Körpənin inkişafı üçün vacib qida elementi olan dəmirin kifayət qədər tədarükünü təmin etmək üçün tərkibində dəmir olan qidalar verilməlidir.

Hamar və axıcı tekstura. Qidanı tam püre halında, ana südü, yaxud da süni südlə eyni teksturada vermək lazımdır.

Sadə hazırlıq. Körpə tanış dadla qidanı daha raha qəbul etdiyi üçün, qidaya az miqdarda ana, yaxud da süni süd əlavə edilə bilər.

Kiçik qaşıqlar. Körpənin qaşıqdan yemək duyğusuna alışması üçün az-az qida verin.

Tək tərkibli qidalar. Hər hansı bir allergik reaksiyaya nəzarət edə bilmək və körpənin rahat dad ala bilməsi üçün əlavə qidalara tək tərkibli qidalarla başlayın.

Əlavə qidaların körpəyə verilməsi mərhələli prosesdir. İlk qida verildikdən sonra qüre halında meyvələr də qidaya əlavə edilə bilər.

Körpələrdə hansı qidalar allergiyaya səbəb ola bilər?

Bəzi qidaların ümumi allergen olduğu üçün körpələrdə allergik reaksiyalar yaradır və ona görə də həmin qidaların bir yaşınadək olan uşaqlara verilməsi məsləhət deyil.

Həmin qidalara aşağıdakılar daxildir:

Çərəzlər. Badam, qoz və digərləri də daxil olmaqla çərəzlər körpədə allergiyaya səbəb ola bilər.
Yumurta. Yumurta çox yayılmış allergen qida olduğu üçün bir yaşınadək körpəyə verilməməlidir.
İnək südü. İnək südü və süd məhsulları allergiyaya səbəb ola bilir. Ona görə də bir yaşınadək olan uşaqlara süd və süd məhsulları vermək düzgün deyil.
Bal. Bal körpəyə ilkin qida kimi yox, 12-ci aydan sonra verilə bilər.

Qida allergiyasının uşaqlar arasında çox fərqli olur. Bu kimi allergiya yarada biləcək qidaları körpəyə verərəkən, az miqdarda verməyə başlayın və ən azı üç-beş gün müşahidə edin. Döküntü, şişkinlik, qusma və ya tənəffüs çətinliyi kimi allergik reaksiyanın hər hansı bir əlaməti baş verərsə, dərhal həkimə müraciət edin.

Bəzi körpələr genetik olaraq da allergiyaya meyilli ola bilər. Ona görə də ailədə qida allergiyası varsa, valideynlərin həmin allergen qidanı körpəyə verməzdən əvvəl həkimlə məsləhətləşmələri vacibdir.

Körpə necə qidalanmalıdır?

Körpələr üçün hərtərəfli qidalanma cədvəlinin yaradılması, onların inkişaf mərhələsinin və qidalanma ehtiyaclarının nəzərə alınmasını tələb edir. Körpələri əlavə qida ilə qidalandırarkən bunlar nəzərə alınmalıdır:

Tövsiyə olunan qidalar

Taxıllar: Dəmirlə zənginləşdirilmiş tək dənli taxıllar (düyü, yulaf, arpa).
Meyvələr: Alma, armud, banan, avokado kimi püre olacaq meyvələr. Bu meyvələr ilk dəfə verildikdə qatışdırılmamalıdır.
Tərəvəz: Şirin kartof, yerkökü, noxud və balqabaq kimi tərəvəzlərin püresi.
Zülallar: Püresi ət (toyuq, hinduşka, mal əti), mərcimək, yaxşı bişmiş və lobya püresi.
Sağlam yağlar: Avokado, qoz yağı (əgər ailədə qoz alerjisi yoxdursa), zeytun yağı.

Tövsiyə olunmayan qidalar

Süd və süd məhsulları
Bal, bəhməz kimi qidalar körpədə ilk vaxtlarda verilməməlidir.

Əgər ailədə bu qidalara allergiya olarsa, ümumiliyyətlə onların körpəyə verilməsi məsləhət deyil.

Unutmaq olmaz ki, hər bir uşağın sağlamlıq şərtləri və qida ehtiyacları fərqli ola bilər. Bu səbəbdən də bir körpənin qəbul etdiyi qida digər körpə üçün tövsiyə olunmaya bilir. Körpənin düzgün qida ehtiyacını öyrənmək və əlavə qidalara öyrəşməsi prosesini asanlaşdırmaq üçün bu mərhələ pediatr nəzarəti altında olmalıdır.

Körpələrin 6aydan etibarən əlavə qidaya keçərkən allergik reaksiyalar yarada biləcək qidalar rasiona daxil edilmir. Tərkibi dəmirlə zəngin olan sıyıqlar verilməli gündə 2 dəfə. Şirin qidalar qida rasionunda olmamalı. İnək südü 1 yaşına kimi əks göstərişdir. Alma, armud, banan tədricən az miqdardan başlamaqla rasiona əlavə edilir.

Uşağın vitamin, mineral, zülal tərkibli qidaların tam mənimsənilməsi üçün mədə -bağırsaq traktı normal fəaliyyət göstərməlidir. Bunun üçün sorulma prosesini tənzimləmək məqsədilə İnteqrativ Təbabətin mikrobioloji terapiya vasitələrindən istifadə edirik. Bununla körpənin mədə-bağırsaq sisteminin selikli qişasının tamlığı bərpa olunur, sorulma prosesi normallaşır, nəticədə immun sistem qorunur.