Osteoporoz Sınıqlara Səbəb Olur? Hansı Sınıqlar Təhlükəlidir?
Osteoporoz sümüklərin zəifləməsi və kövrəkləşməsi ilə xarakterizə olunan bir sümük xəstəliyidir. Sümük sıxlığı azaldıqca sümüklər daha kövrək olur və hətta kiçik təsirlər və ya düşmələr sınıqlara səbəb olur. Bu zaman yaranan sınıqlar adətən omba, onurğa və bilək nahiyələrində baş verir. Bu sınıqlar xəstələrin həyat keyfiyyətini aşağı salır. Buna görə də, bu durumun qarşısının alınması və müalicəsi böyük əhəmiyyət kəsb edir.Osteoporoz səbəbiylə yaranan sınıqlar hansı bölgələrdə olur?
Sümük əriməsi səbəbiylə yaranan sınıqlar ümumiyyətlə müəyyən bölgələrdə daha çox olur. Bu sahələr onurğa, omba və bilək kimi sümüklərin tez-tez təsirləndiyi bölgələrdir.- Onurğa Sınıqları
- Omba Sınıqları
- Bilək sınıqları
Omba Sınıqları. Omba sınıqları bu durumun ən ciddi fəsadlarından biridir. Adətən yıxılma nəticəsində baş verir və daha çox yaşlı insanlarda olur. Omba sınıqları hərəkətliliyi ciddi şəkildə məhdudlaşdırır. Omba sınıqlarının müalicəsi adətən cərrahiyyə tələb edir və bərpa prosesi uzun və çətin olur.
Bilək sınıqları. Xüsusilə postmenopozal qadınlarda bilək sınıqlarına çox rast gəlinir. Sümük əriməsi ilə zəifləmiş bilək sümükləri adi bir düşmə nəticəsində belə qırılır. Bilək sınıqları əl və qolun istifadəsini məhdudlaşdırır, gündəlik fəaliyyətlərdə çətinliklər yaradır.
Sınıqların tez-tez baş verdiyi bu bölgələr xəstəliyin ciddiliyini, erkən diaqnoz və müalicənin vacibliyini vurğulayır. Daimi müayinələr və uyğun həyat tərzi dəyişiklikləri sümük sağlamlığını qorumaq və sınıq riskini azaltmaq üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir.
Sınıqların bədənə fiziki və mənəvi təsiri nələrdir?
Osteoporoz səbəbilə yaranan sınıqlar tez-tez şiddətli ağrı və məhdud hərəkətə səbəb olur. Xüsusilə onurğa, omba, bilək kimi nahiyələrdə olan qırıqlar xəstənin gündəlik həyatına ciddi şəkildə təsir edir. Onurğa sınıqları bel ağrısı və duruş pozğunluğuna səbəb olsa da, omba sınıqları adətən cərrahi müdaxilə tələb edir və uzun bir bərpa prosesini əhatə edir. Bu prosesdə xəstə uzun müddət yataqda qalmalı, demək olar ki, hərəkət etməməlidir. Bu vəziyyət əzələ zəifliyinə, oynaqların sərtliyinə və ümumi hərəkətliliyin azalmasına səbəb olur. Bundan əlavə, uzun müddətli immobilizasiya yataq yaraları, ağciyər infeksiyaları və dərin damar trombozu kimi ağırlaşmalara səbəb olur.Osteoporozla əlaqəli qırıqlar depressiya və narahatlıq kimi psixoloji problemlərə də gətirib çıxardır. Fiziki müstəqilliyin itirilməsi xəstənin özünə inamını azaldır və sosial izolyasiyaya səbəb olur. Bu isə özlüyündə depressiya riskini artırır. Bundan əlavə, daimi ağrı və hərəkətin məhdudlaşdırılması həyat keyfiyyətini aşağı salaraq ümumi psixi sağlamlığa mənfi təsir göstərir. Sınıqların təkrarlanma ehtimalı xəstənin yıxılmaq qorxusunu artıraraq onu daha hərəkətsiz olmağa təşviq edir. Bu, sümük sağlamlığını daha da pisləşdirir və sınıq riskini artırır.
Hansı sınıqlar həyati təhlükə daşıyır?
Sümük əriməsi səbəbiylə yaranan sınıqlar xüsusilə yaşlı insanlarda ciddi həyati təhlükə yaradır. Omba sınıqları sümük əriməsi olan xəstələri üçün ən riskli sınıq növlərindən biridir. Omba sınıqları xəstələrinin uzun müddət yataqda qalması, ağciyər infeksiyaları, dərin venaların trombozu və əzələ zəifləməsi kimi ciddi fəsadlara səbəb olur. Onurğa sınıqları bu durumun başqa bir ümumi və ciddi komplikasiyasıdır. Fəqərələrin çökməsi və ya sınığı şiddətli bel ağrılarına, boyun qısalmasına və kifoz (donuz) kimi duruş pozuntularına səbəb olur. Bu vəziyyət ağciyər və ürək funksiyasına da təsir göstərərək ümumi sağlamlığı daha da pisləşdirə bilər.Qabırğa sınıqları osteoporozlu xəstələrdə tez-tez görülən başqa bir sınıq növüdür. Qabırğaların qırıqları nəfəs almaqda çətinlik yaradır və sinədə şiddətli ağrı ilə xaraterizə olunur. Bu, ağciyər infeksiyası riskini artırır və tənəffüs çatışmazlığı kimi ciddi fəsadlara yol açır. Qabırğa sınıqları xüsusilə yaşlı və zəif insanlarda həyati təhlükə yaradır. Sümük əriməsi səbəbiylə həyati təhlükə yaradan bu tip qırıqlar xəstələrin həyatını ciddi şəkildə təhdid edir. Buna görə də bu xəstəliyin erkən diaqnozu və müalicəsi böyük əhəmiyyət kəsb edir.
Sınıqların Müalicə Prosesi və Çətinlikləri nələrdir?
Sümük əriməsi ilə əlaqəli qırıqların müalicə prosesi xəstələrin həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq və ağırlaşmaların qarşısını almaq üçün böyük diqqət tələb edir. Müalicə prosesi sınığın növündən, yerindən və xəstənin ümumi sağlamlıq vəziyyətindən asılı olaraq dəyişir. Omba sınıqları tez-tez cərrahi müdaxilə tələb edir. Cərrahi müalicə sınığı dəyişdirmək və sabitləşdirmək üçün müxtəlif protez və vintlərdən istifadə etməklə həyata keçirilir. Ancaq bu proses yaşlı xəstələrdə anesteziya riski və sağalma prosesində ağırlaşmalar baxımından diqqətlə idarə edilməlidir.Onurğa sınıqları adətən konservativ müalicə üsulları ilə müalicə olunur. Lakin şiddətli ağrı və sinir sıxılması halında cərrahi müdaxilə tələb oluna bilər. Onurğa sınıqlarının müalicəsində məqsəd vertebroplastika və kifoplastika kimi minimal invaziv üsullardan istifadə edərək sınığı stabilləşdirməkdir. Bu müalicə üsulları xəstənin ağrısını azaldır və hərəkətliliyini artırır. Bununla belə, müalicə prosesi çox vaxt uzun olur və səbr tələb edir. Bu prosesdə xəstələr fiziki terapiya və reabilitasiya proqramlarını davam etdirməlidirlər. Bilək sınıqları adətən gips və ya əməliyyatla müalicə olunur. Gips müalicəsi sınığı sağaltmaq üçün kifayət olsa da, bəzi hallarda cərrahi müdaxilə tələb olunur. Cərrahi müdaxilədən sonra xəstələrin əl və bilək hərəkətlərini bərpa etmək üçün intensiv fiziki müalicə prosesi lazımdır.
Osteoporozla əlaqəli qırıqların müalicə prosesi xəstələrdən səbr və nizam-intizam tələb edən uzun bir prosesdir. Müntəzəm izləmə, müvafiq müalicə üsulları və fiziki reabilitasiya xəstələrin daha tez və effektiv şəkildə sağalmasına şərait yaradır. Bundan əlavə, müalicə prosesində psixoloji dəstəyin alınması xəstələrin mənəviyyatını və motivasiyasını artırır, sağalma prosesini sürətləndirir.
Osteoporoz səbəbiylə yaranan sınıqların qarşısını necə almaq olar?
Osteoporozla əlaqəli qırıqların qarşısının alınması sümük sağlamlığının qorunması və ümumi həyat keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması üçün həyati əhəmiyyət kəsb edir. Bu məqsədlə müxtəlif həyat tərzi dəyişiklikləri və tibbi tədbirlər görmək lazımdır. Osteoporoz səbəbiylə sınıqların qarşısının alınması üsulları bunlardır:Balanslı və Qidalı Pəhriz. Sümük sağlamlığını qorumaq üçün kalsium və D vitamini ilə zəngin bir pəhriz qəbul etmək vacibdir. Süd, qatıq və pendir kimi süd məhsulları, yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər, badam və qızılbalıq kimi kalsiumla zəngin qidaların qəbulu sümükləri gücləndirir. Həmçinin, günəş işığı qəbul etmək də orqanizmdə D vitamini istehsalını artırır. Bundan əlavə, həkim tövsiyəsi ilə D vitamini əlavələrindən istifadə edilə bilər.
Daimi Məşq. Daimi fiziki fəaliyyət sümük sıxlığını artıraraq sümük əriməsi riskini azaldır. Ağırlıq daşıyan məşqlər, gəzinti, qaçış, rəqs və güc məşqləri sümükləri gücləndirir. Bundan əlavə, balans və koordinasiya məşqləri yıxılma riskini azaltmaqla sınıqların qarşısını almağa kömək edir. Həftədə ən azı 150 dəqiqə orta intensivlikdə məşq etmək tövsiyə olunur.
Sağlam həyat tərzi. Siqaret çəkmək və həddindən artıq spirt istehlakı sümük sağlamlığına mənfi təsir göstərir. Siqaret kalsiumun udulmasını azaltsa da, spirt sümük formalaşmasına mənfi təsir göstərir. Buna görə də, sümük sağlamlığını qorumaq üçün siqareti buraxmaq və spirt istehlakını məhdudlaşdırmaq vacibdir. Bundan əlavə, kofein istehlakının məhdudlaşdırılması da sümük sağlamlığına kömək edir.
Daimi Sağlamlıq Yoxlamaları. Bu durumda erkən diaqnoz sınıqların qarşısını almağın ən təsirli üsullarından biridir. Sümük sıxlığının ölçülməsi bu durumun riskinin müəyyən edilməsində mühüm rol oynayır. Postmenopozal qadınlar və 50 yaşdan yuxarı kişilər mütəmadi olaraq sümük sıxlığı testlərindən keçməlidirlər.
Yıxılma Riskinin Azaldılması. Evdə və çöldə yıxılma riskini azaltmaq üçün tədbirlər görmək vacibdir. Xalçaların düzəldilməsi, gəzinti yollarının təşkili, yaxşı işıqlandırmanın təmin edilməsi və hamam kimi sürüşkən döşəmələrdə sürüşməyən həsirlərdən istifadə yıxılma riskini azaldır. Bundan əlavə, pilləkənlərdə tutacaq barmaqlıqlardan və küvetlərdə dayaq barmaqlıqlarından istifadə təhlükəsizliyi artırır.
Sümük əriməsi əlaqəli qırıqların qarşısını almaq üçün bu üsulları tətbiq etmək, sümük sağlamlığınızı qorumağa və həyat keyfiyyətinizi yaxşılaşdırmağa kömək edir. Sağlam qidalanma, müntəzəm idman, sağlam həyat tərzi vərdişləri və müntəzəm sağlamlıq müayinələri ilə bu riski azalda bilərsiniz.
İnteqrativ yanaşma: Sümük əzilməsində orqanizmin turşulaşması və xroniki iltihabın rolu böyükdür. İnteqrativ təbabət üsulu ilə müalicədə bədəndə asidozu aradan qaldırmaq üçün Ca2 ehtiyyatları istifadə edilir. Xroniki iltihab və asidoz düzgün müalicə olunmazsa sümük əriməsi prosesi davam edir. Məsələn: detox, drenaj, qələvi qidalanma.
