Kalsium çoxluğu niyə baş verir? Hansı xəstəliklərə səbəb olur?

Bu hal kalsium səviyyəsinin normaldan yüksək olduğu vəziyyətə aiddir. Bu vəziyyət paratiroid vəzlərinin həddindən artıq aktivliyi, böyrək xəstəlikləri, tiroid problemləri və ya bəzi xərçəng növləri kimi müxtəlif səbəblərdən yarana bilər. Kalsium sümük sağlamlığı, sinir keçiriciliyi və əzələ daralması kimi bir çox mühüm bioloji proseslərdə əsas rol oynayır. Ancaq bədəndə çox miqdarda kalsium olması müxtəlif sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Simptomlar əzələ zəifliyi, ürəkbulanma, qusma, sidik tutma və yorğunluq ola bilər. Diaqnoz üçün qan testləri və görüntüləmə üsulları istifadə olunur. Müalicə əsas səbəbinin müəyyən edilməsinə və hədəflənməsinə əsaslanır. 

Kalsium çoxluğu nədir?

Kalsium çoxluğu və ya hiperkalsemiya bədəndə kalsium səviyyəsinin normadan yüksək olduğu bir vəziyyəti təsvir edir. Kalsium sinir keçiriciliyi, əzələlərin yığılması, qanın laxtalanması, həmçinin sümük və diş sağlamlığı kimi bir sıra həyati funksiyalar üçün vacibdir. Ancaq bu mineralın həddindən artıq yığılması müxtəlif sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Bu hal adətən paratiroid vəzlərinin həddindən artıq aktivliyi nəticəsində baş verir. Paratiroid vəzləri kalsium səviyyəsini tənzimləməkdən məsul olan kiçik vəzlərdir. Bundan əlavə, böyrək xəstəlikləri, tiroid problemləri, sarkoidoz və ya bəzi xərçəng növləri kimi xəstəliklər də yüksək kalsium səviyyələrinə səbəb ola bilər. Yüksək kalsium səviyyələri ciddi fəsadlara səbəb ola biləcəyi üçün simptomları görən şəxslərin dərhal həkimə müraciət etməsi vacibdir. Mütəxəssislər xəstənin vəziyyətini qiymətləndirəcək və müvafiq müalicə strategiyalarını təyin edəcəklər.

Kalsiumun normal dəyəri nə qədər olmalıdır?

Kalsium bədəndəki bir çox bioloji funksiyalar üçün vacib mineraldır və normal olaraq müəyyən bir diapazonda saxlanılmalıdır. Qanda kalsium səviyyəsi millilitrdə 8,5 ilə 10,4 milliqram (mq) arasında olmalıdır. Bu dəyər bədəndəki kalsiumun balanslı şəkildə işləndiyini və istifadə edildiyini göstərir. Kalsium səviyyəsindəki dəyişikliklər bir sıra sağlamlıq problemlərini göstərə bilər. Kalsium çatışmazlığı sümük xəstəliklərinə və digər metabolik pozğunluqlara səbəb ola bilsə də, yüksək kalsium səviyyəsi böyrək xəstəliklərinin, paratiroid vəzinin problemlərinin və ya bəzi xərçəng növlərinin simptomları ola bilər. Buna görə də, kalsium səviyyələrinin mütəmadi olaraq monitorinqi və onların normal həddə saxlanılması ümumi sağlamlığı qorumaq üçün vacibdir. 

Kalsium çoxluğu nəyə görə baş verir?

Bu xəstəliyin ən çox görülən səbəbi paratiroid vəzlərinin həddindən artıq fəaliyyətidir. Paratiroid vəziləri kalsium səviyyəsini tənzimləyən kiçik vəzilərdir və onların həddindən artıq fəaliyyəti sümüklərdən kalsiumun ayrılmasına səbəb ola bilər və qanda kalsium səviyyəsini artırır. Bundan əlavə, bir çox xəstəlik yüksək kalsium səviyyəsinə səbəb olur. Böyrək xəstəlikləri, tiroid problemləri, sarkoidoz və bəzi xərçəng növləri kimi vəziyyətlər bədəndəki kalsium balansına təsir edərək hiperkalsemiyaya səbəb ola bilər. Bundan əlavə, həddindən artıq miqdarda kalsium olan dərmanların istifadəsi də bu vəziyyətə yaranmasına kömək edə bilər. Yüksək kalsium səviyyələri ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola biləcəyi üçün, simptomları görən şəxslərin bir həkimə müraciət etməsi vacibdir. Mütəxəssislər xəstənin vəziyyətini qiymətləndirəcək və müvafiq müalicə planını təyin edəcəklər.

Kalsium çoxluğunun əlamətləri hansılardır?

Bu vəziyyətin simptomları tez-tez yüngüldən ağıra qədər dəyişə bilər. Əzələ zəifliyi adətən hiperkalsemiyanın ilk əlamətidir. Bu, əzələ zəifliyi, ağrı və əzələ daralması kimi özünü göstərə bilər. Ürəkbulanma, qusma və iştahsızlıq da bu durumun əlamətləri arasındadır. Bundan əlavə, bu hal baş verdikdə sidik tutma və tez-tez sidiyə getmə kimi sidik sisteminin simptomları da müşahidə edilir. Kalsium yüksəkliyi zehni qarışıqlıq, yaddaş problemləri, depressiya və yorğunluq kimi nevroloji və psixiatrik simptomlara da səbəb olur. Bu simptomlar sözügedən xəstəliyi digər sağlamlıq problemlərindən ayırmaq üçün vacibdir. Bununla belə, simptomlar çox vaxt əsas səbəbdən asılı olaraq dəyişir. Məsələn, paratiroid vəzləri həddindən artıq aktiv olduqda simptomlar daha aydın görünür. Xəstəliyin simptomları aşkar edildikdə, həkim ilə məsləhətləşərək lazımi testləri aparmaq vacibdir. Bu, erkən diaqnoz və müvafiq müalicə ilə potensial fəsadların qarşısını almağa kömək edə bilər.

Qanda kalsium səviyyəsini necə azaltmaq olar?

Qanda kalsium səviyyəsini azaltmaq üçün ilk növbədə əsas səbəbi müəyyən etmək və müvafiq müalicə planı yaratmaq vacibdir. Müalicə kalsium səviyyəsinin yüksək olmasına səbəb olan əsas amillərə uyğunlaşdırılır. Qandakı kalsiumu azaltmaq üçün bəzi ümumi strategiyalar bunlardır:

• Dərmanlar
• Sidikdə Natrium Artıran Dərmanlar
• Maye qəbulunun artırılması

Dərmanlar. Həkimlər tez-tez kalsium səviyyəsini azaltmaq üçün diuretiklər və bifosfonatlar kimi dərmanlar təyin edirlər. Diuretiklər bədəndən artıq kalsiumun sidiklə xaric olmasına kömək edir, bifosfonatlar isə sümüklərdən kalsiumun buraxılmasını azaldır.

Sidikdə Natrium Artıran Dərmanlar. Kalsiumun ifrazı sidiklə natrium ifrazını artıran dərmanlardan istifadə etməklə təşviq edilə bilər. Bu, kalsiumun böyrəklər vasitəsilə bədəndən çıxarılmasına kömək edir.

Maye qəbulunun artırılması. Bol su içmək böyrəklərin kalsiumu daha effektiv şəkildə ifraz etməsinə kömək edir. Bununla belə, maye qəbulunu artırmaq üçün həkimə müraciət etmək vacibdir, çünki bəzi hallarda maye qəbuluna nəzarət etmək lazımdır.

Hər hansı bir kalsium səviyyəsinin pozulması halında, həkimə müraciət etmək və tövsiyə olunan müalicə planına riayət etmək vacibdir.

Kalsium çoxluğunun diaqnozu necə qoyulur?

Bu vəziyyət müxtəlif sağlamlıq problemlərini göstərə bilər və adətən bir sıra tibbi testlərdən istifadə etməklə diaqnoz qoyulur. Əvvəlcə həkim xəstənin tibbi tarixini və simptomlarını qiymətləndirir. Sonra qanda kalsium səviyyəsini təyin etmək üçün qan testi aparılır. Yüksək kalsium səviyyələri tiroid xəstəlikləri, böyrək xəstəlikləri, xərçəng və ya hormonal pozğunluqlar kimi müxtəlif səbəblərə görə ola bilər. Bundan əlavə, parathormon (PTH) səviyyələri də yoxlanılır. Parathormon kalsium və fosfor balansını tənzimləyən bir hormondur. Yüksək kalsium səviyyələri tez-tez aşağı PTH səviyyələri ilə əlaqələndirilir.

Əlavə müayinə üçün kompüter tomoqrafiyası (CT) və ya maqnit rezonans görüntüləmə (MRT) kimi görüntüləmə testlərindən istifadə edilir. Bu testlər potensial səbəbləri, xüsusilə böyrəklərdə, qalxanabənzər və ya paratiroid vəzlərində anormallıqları müəyyən etməyə kömək edir. Xəstəliyin diaqnozu qoyulduqdan sonra, əsas səbəbi müəyyən etmək və müvafiq müalicəyə başlamaq üçün mütəxəssis həkimlə məsləhətləşmək vacibdir. Bu, xəstənin sağlamlığına təsir edə biləcək ciddi şərtlərin erkən aşkarlanması və idarə olunması üçün vacibdir.

Kalsium çoxluğu necə müalicə olunur?

Hiperkalsemiyanın müalicəsi əsas səbəblərdən asılı olaraq təyin olunur. Müalicə adətən həm simptomları idarə etmək, həm də kalsium səviyyələrini tənzimləməkdən ibarətdir. İlk növbədə, xəstənin simptomlarını aradan qaldırmaq üçün tədbirlər görülür. Bu adətən adekvat maye qəbulunu təmin etmək, sidiklə kalsium ifrazını artırmaq və bədəndə artıq kalsiumun yığılmasının qarşısını almaqdan ibarətdir. Bu durumun əsas səbəbini müəyyən etmək vacibdir. Müvafiq olaraq, müalicə tiroid, paratiroid və ya böyrək xəstəlikləri kimi əsas sağlamlıq problemlərinə yönəldilə bilər. Paratiroid vəzlərindən yaranan problemlər cərrahi müdaxilə tələb edə bilsə də, tiroid və ya böyrək problemləri üçün dərmanlar və digər müalicə variantları qiymətləndirilir. Xəstənin kalsium səviyyəsini tənzimləmək üçün dərmanlar istifadə edilir. Müalicə prosesində müntəzəm təqib və qan testləri kalsium səviyyələrini izləməyə və müvafiq düzəlişlər etməyə imkan verir. 

Kalsium çoxluğunun inteqrativ müalicəsi ənənəvi tibbi yanaşmalarla yanaşı, tamamlayıcı və alternativ tibb üsullarını da əhatə edir. Bu müalicə insanın ümumi sağlamlığını dəstəkləmək, stressi azaltmaq və bədən sistemlərini tarazlaşdırmaq üçün müxtəlif strategiyaları özündə birləşdirir. Qidalanmada kalsium və D vitamini qəbuluna diqqət edilməli, bitki mənşəli əlavələrdən və təbii vasitələrdən istifadə etməlidir. Bundan əlavə, yoqa, meditasiya və akupunktur kimi stressi azaldan üsullar və fiziki fəaliyyətlər də birləşdirilə bilər. Bu müalicə üsullarını tətbiq etməzdən əvvəl həkim ilə məsləhətləşmək vacibdir, çünki hər bir fərdin vəziyyəti fərqlidir və fərdi yanaşma tələb oluna bilər.

Kalsium çoxluğunun fəsadları və risk faktorları hansılardır?

Bu durumun müxtəlif fəsadları və risk faktorları var. Əsas ağırlaşmalara böyrək problemləri, ürək ritminin pozulması, sümük problemləri və sinir sisteminə mənfi təsirlər daxildir. Böyrəklər kalsiumun bədəndən çıxarılmasında mühüm rol oynayır. Bu hal böyrəklərin normal fəaliyyətini poza və böyrək daşlarına səbəb olur. Bundan əlavə, bu durum böyrək çatışmazlığı riskini də artırır. Ürəkdə kalsium səviyyəsinin yüksək olması ürək ritminin pozulmasına səbəb ola bilər ki, bu da ciddi ürək problemlərinə gətirin çıxarda bilər. Sümük sağlamlığı da bu vəziyyətdən təsirlənən bir sahədir. Qanda kalsium səviyysəinin yüksək olması sümük toxumasının zəifləməsinə və sınıq riskinin artmasına səbəb olur.

Bundan əlavə, sinir sisteminə təsirləri səbəbindən bu durum əzələ zəifliyi, narahatlıq, depressiya və konsentrasiyada çətinlik kimi nevroloji simptomlara səbəb olan durumdur. Sözügedən xəstəlik üçün risk faktorlarına ümumiyyətlə böyrək xəstəlikləri, qalxanabənzər vəzinin xəstəlikləri, həddindən artıq D vitamini qəbulu, immobilizasiya və bəzi xərçəng növləri daxildir. Bu risk faktorları fərdlərin kalsium səviyyələrini yoxlamaq və müntəzəm tibbi monitorinq almaq ehtiyacını vurğulayır.

Kalsium çoxluğu: Uşaqlarda və Yaşlılarda Necə Görülür?

Kalsium çoxluğu bütün yaş qruplarında baş verə bilən, lakin uşaqlar və yaşlılarda fərqli simptomlar göstərə bilən bir vəziyyətdir. Uşaqlarda ümumiyyətlə kalsium səviyyəsinin yüksək olması böyümə dövründə sürətli kalsium istifadəsi səbəbindən baş verir. Bu vəziyyət iştahsızlıq, qarın ağrısı, qusma və ümumi narahatlıq kimi əlamətlərlə özünü göstərir. Uşaqlarda bu xəstəlik tez-tez hormonal balanssızlıq və ya genetik faktorlarla əlaqələndirilir. Yaşlılarda isə bu durum tez-tez tiroid, paratiroid və ya böyrək problemləri kimi yaşa bağlı xəstəliklər nəticəsində baş verir. Yaşlı insanlarda xəstəliyin simptomları sümük ağrısı, əzələ zəifliyi, sidik problemləri və konsentrasiyada çətinlikdir.

Yaşlılarda kalsium çoxluğu osteoporoz kimi vəziyyəti pisləşdirir və ürək sağlamlığına mənfi təsir göstərir. Hər iki yaş qrupunda bu xəstəliyin diaqnozu qan testləri və görüntüləmə işləri kimi üsullarla edilir. Müalicə adətən əsas səbəblərə yönəlir və simptomları idarə etməyə əsaslanır. Hər iki halda, kalsiumun tənzimlənməsi yaşdan asılı olaraq fərqli ola bildiyi üçün müntəzəm tibbi nəzarət və mütəxəssis tövsiyələrinə riayət etmək vacibdir.

Kalsium çoxluğunun qarşısını almağın və nəzarət etməyin yolları hansılardır?

Kalsium səviyyəsinin yüksəlməsinin qarşısını almaq və nəzarət etmək üçün bir neçə vacib strategiya var. Birincisi, sağlam həyat tərzi keçirmək və balanslı bir pəhriz qəbul etmək vacibdir. Unutmaq olmaz ki, kalsium lazımi miqdarda qəbul edilməlidir. Gündəlik kalsium ehtiyacını qarşılamaq üçün süd, qatıq, pendir, tərəvəz və qoz-fındıq kimi müxtəlif mənbələrdən istifadə etmək faydalıdır. Bundan əlavə, D vitamini qəbuluna diqqət yetirilməlidir, çünki bu vitamin kalsiumun udulmasını artırır. D vitaminini günəş işığından, balıq yağı və bəzi qidalardan almaq buna kömək edə bilər. Həddindən artıq əlavə qəbulundan qaçınılmalı və hər hansı əlavə istifadəsi həkim ilə əvvəlcədən məsləhətləşərək edilməlidir.

Müntəzəm olaraq hərəkət etmək və məşq etmək bədənin kalsiumdan balanslı şəkildə istifadəsinə kömək edə bilər. Nəhayət, müntəzəm tibbi müayinələr və böyrək, qalxanabənzər və ya paratiroid vəzi kimi potensial sağlamlıq problemləri üçün təqiblər də kalsiumun tənzimlənməsini təmin etmək üçün vacibdir.