Kalsium Azlığı Nədir? Kalsium azlığı Əlamətləri Hansılardır?

Kalsium bədən üçün vacib bir mineraldır və sümük sağlamlığı, sinir keçiriciliyi və əzələ funksiyası kimi bir çox vacib funksiyada rol oynayır. Bununla belə, dünyada bir çox insan bu problemdən əziyyət çəkir. Bu çatışmazlığa qidalanma, udma problemləri və ya hormonal dəyişikliklər kimi bir çox faktor səbəb ola bilər. Bu durumun simptomları arasında sümük ağrısı, əzələ zəifliyi, asanlıqla yorulma və tez-tez sümük sınıqları ola bilər. Bu vəziyyət, xüsusilə uşaqlıq və yeniyetməlik dövründə sümük inkişafı üçün kritikdir. Xəstəliyin qarşısını almaq üçün balanslı bir pəhriz qəbul etmək, kalsiumla zəngin qidalar istehlak etmək və lazım olduqda əlavələrdən istifadə etmək vacibdir. Bundan əlavə, müntəzəm məşq də sümük sağlamlığını dəstəkləyə bilər. 

Kalsium azlığı nədir?

Kalsium çatışmazlığı bədəndə kifayət qədər kalsium mineralının olmaması deməkdir. Kalsium sümüklərin və dişlərin sağlamlığı, əzələ funksiyaları, sinir keçiriciliyi və qanın laxtalanması kimi bir sıra həyati funksiyalarda mühüm rol oynayır. Bədən kalsiumu təbii olaraq istehsal edə bilmədiyi üçün xarici mənbələrdən almalıdır. Bu durum bir çox amillərə görə baş verə bilər. Pis qidalanma, xüsusilə süd məhsulları, yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər və kalsiumla zəngin qidalardan məhrum olan pəhriz bu vəziyyətə səbəb ola bilər. Bundan əlavə, D vitamini çatışmazlığı, hormonal dəyişikliklər, müəyyən dərmanlar və ya bədənin kalsiumu düzgün qəbul etmə qabiliyyətinə təsir edən həzm xəstəlikləri də bu problemə səbəb ola bilər. Əgər bu durumdan şübhələnirsinizsə, həkimi ilə məsləhətləşmək, müvafiq testlər aparmaq və müalicə planını təyin etmək vacibdir. Unutmaq olmaz ki, kalsium orqanizm üçün vacib mineraldır və sağlam həyat üçün lazımdır.

Kalsium azlığına səbəb nədir?  

Kalsium çatışmazlığının əsas səbəbləri adətən yemək vərdişləri, hormonal dəyişikliklər və udma problemləridir. Düzgün qidalanmamaq bu problemin ən çox yayılmış səbəblərindən biridir. Bu çatışmazlıq xüsusilə süd məhsulları, pendir və qatıq kimi kalsiumla zəngin qidalar kifayət qədər istehlak edilmədikdə baş verə bilər. Eyni zamanda, müəyyən pəhriz seçimləri və ya həzm problemləri də qidalardan kalsiumun düzgün udulmasına mane ola bilər. D vitamini çatışmazlığı da bu hala səbəb ola bilər. D vitamini bağırsaqlardan kalsiumun udulmasını artırır və sümük sağlamlığını dəstəkləyir. Günəş işığına məruz qalmamaq və ya böyrək problemləri kimi amillər bədənin lazımi miqdarda D vitamini istehsal etməsinə mane ola bilər. Hormonal dəyişikliklər də sözügedən problemə səbəb ola bilər, xüsusən də menopoz zamanı qadınlarda. Hormonal balanssızlıq sümük sıxlığına təsir göstərərək, bədəndə kalsiumun düzgün istifadəsinə mane olur. Bəzi dərmanlar, xüsusən də uzun müddətli istifadə ilə kalsiumun udulmasını azalda və ya böyrəklərdən kalsium ifrazını artıra bilər.

Kalsium azlığının əlamətləri nələrdir?

Kalsium çatışmazlığı bədənin vacib funksiyaları yerinə yetirməsində çətinlik çəkməsinə səbəb ola bilər. Kalsium çatışmazlığının əlamətləri bunlardır:

• Sümük və diş problemləri: Kalsium sümük və diş minerallarının əsas komponentidir. Bu hal osteoporoz riskini artırır və dişlərin çürüməsinə səbəb ola bilər.

• Əzələ zəifliyi və ağrılar: Kalsium əzələlərin daralması və rahatlaması üçün lazımdır. Çatışmazlıq halında əzələ zəifliyi, ağrı və kramplar yarana bilər.

• Sinir sistemi problemləri: Kalsium sinir keçiriciliyində mühüm rol oynayır. Çatışmazlıq sinir sistemi problemlərinə, uyuşmalara, və ya hissiyat dəyişikliklərinə səbəb ola bilər.

• Qanın laxtalanması problemləri: Kalsium qanın laxtalanma prosesində mühüm amildir. Çatışmazlıq qanın normal laxtalanmasına mane ola bilər ki, bu da qanaxma problemlərinə səbəb ola bilər.

• Ürək problemləri: Kalsium ürək əzələlərinin düzgün işləməsi üçün lazımdır. Çatışmazlıq halında ürək ritmi pozula və digər ürək problemləri yarana bilər.

• Allergiya və İmmunitet Sistemi Problemləri: Kalsium immunitet sistemini dəstəkləyir və allergiya və infeksiyalara qarşı qoruma təmin edir. Çatışmazlıq halında immunitet sistemi zəifləyə bilər.

Bu problemin simptomları adətən zamanla görünür və onların şiddəti insandan insana dəyişə bilər. Buna görə də, kalsiumla zəngin qidaları istehlak etmək və lazım olduqda əlavələrdən istifadə etmək ümumi sağlamlığı qorumaq üçün vacibdir. Ancaq hər hansı bir sağlamlıq problemi ilə qarşılaşdıqda, bir tibb işçisinə müraciət etmək daha yaxşıdır.

Kalsium azlığının diaqnozu necə qoyulur?  

Kalsium çatışmazlığı və ya hipokalsemiya diaqnozu adətən simptomlar, klinik qiymətləndirmələr və laboratoriya testləri vasitəsilə qoyulur. Bununla belə, müxtəlif amillərin qarşılıqlı təsiri səbəbindən diaqnoz bəzən çətin ola bilər. Həkimlər xəstənin simptomlarına, xəstəlik tarixinə və ailə tarixinə diqqətlə baxaraq diaqnostika prosesinə başlayırlar. Simptomlar əzələ krampları, sümük ağrısı, uyuşma, sinir sistemi problemləri və diş problemləri ola bilər. Bu əlamətlər həkimin düzgün diaqnozu üçün yardımçı olur. Laboratoriya testləri qanda kalsium səviyyəsini təyin etmək üçün istifadə olunur. Bədəndəki kalsium miqdarı haqqında məlumat vermək üçün ümumi kalsium, sərbəst kalsium və albumin səviyyələri ölçülür. Bundan əlavə, parathormon (PTH) və vitamin D səviyyələri də qiymətləndirilir, çünki bu hormonlar kalsium mübadiləsini tənzimləyir. Həkim həmçinin sümük mineral sıxlığını ölçən densitometriya testindən də istifadə edə bilər. Bu test osteoporoz kimi sümük xəstəliklərini aşkar etməyə kömək edə bilər. Digər müvafiq testlər də kalsium çatışmazlığının spesifik əsas səbəblərini müəyyən etməkdə həkimə rəhbərlik edə bilər. Diaqnozdan sonra müalicə adətən kalsium əlavələri, D vitamini əlavələri və yemək vərdişlərinin tənzimlənməsini əhatə edir. Xəstənin vəziyyətindən asılı olaraq, əsas səbəbləri aradan qaldırmaq üçün xüsusi müalicə planları da tətbiq oluna bilər.

Kalsium azlığının hansı riskləri var?

Bu problem sümük və diş sağlamlığına mənfi təsir göstərə bilən ciddi bir vəziyyətdir. Bu çatışmazlıq uzunmüddətli sağlamlıq riskləri yaradır. İlk öncə, sümüklərin zəifləməsinə səbəb ola bilər, osteoporoz riskini artırır. Bu xüsusilə postmenopozal qadınlara və yaşlı insanlara aid ola bilər. Çatışmazlıq əzələ və sinir sistemlərinə də təsir edərək əzələ ağrılarına, əzələ zəifliyinə, uyuşmalara və sinir sistemi problemlərinə səbəb ola bilər. Diş sağlamlığına təsir göstərərək, diş çürüməsi, diş əti problemləri və diş itkisi riskini artırır. Bu da ürək sağlamlığına mənfi təsir göstərə bilər. Ürək ritminin pozulması kimi ürək-damar problemləri inkişaf edə bilər. Hamiləlik dövründə bu problem ana və körpənin sağlamlığına mənfi təsir göstərə bilər. Körpədə az çəki, erkən doğuş və sümük inkişafı kimi problemlərə səbəb ola bilər. Bundan əlavə, bəzi tədqiqatlar sözügedən halın kolorektal xərçəng riskini artıra biləcəyini göstərdi. Bu risklər kalsiumun orqanizmdə bir çox həyati funksiyaları tənzimləməsindən irəli gəlir. Buna görə də, bu durumun qarşısını almaq və ya müalicə etmək üçün balanslı bir pəhriz qəbul etmək, müntəzəm olaraq kalsiumla zəngin qidalar istehlak etmək və lazım olduqda əlavələrdən istifadə etmək vacibdir. Risk faktorları olan şəxslər üçün müntəzəm sağlamlıq yoxlamaları, mütəxəssis məsləhətlərinə əməl etmək və sağlam həyat tərzi vərdişlərini saxlamaq bu hal ilə bağlı riskləri azalda bilər.

Kalsium azlığı necə müalicə olunur?

Aşağı kalsium və ya hipokalsemiya üçün müalicə ümumiyyətlə əsas səbəblərdən və xəstənin ümumi sağlamlıq vəziyyətindən asılı olaraq müəyyən edilir. Müalicə kursu simptomların şiddətinə, kalsium səviyyəsinə və xəstənin reaksiyasına əsasən fərdiləşdirilir. Müalicə adətən kalsium preparatlarının istifadəsini nəzərdə tutur. Bu əlavələr bədənə kalsium tədarükünü artıraraq sümük sağlamlığını və digər bədən funksiyalarını dəstəkləyir. Müxtəlif formalarda və dozalarda mövcud olan kalsium karbonat və ya kalsium sitrat kimi əlavələr həkimin tövsiyələrinə uyğun olaraq qəbul edilməlidir. Bundan əlavə, müalicədə tez-tez D vitamini əlavələri istifadə olunur. D vitamini bağırsaqlardan kalsiumun udulmasını artıraraq orqanizmdə kalsiumun istifadəsini optimallaşdırır. Bu, kalsiumun sümüklərə və digər həyati funksiyalara inteqrasiyasını dəstəkləyir. Müalicə prosesi zamanı qidalanma vərdişlərini, həmçinin kalsium və D vitamini əlavələrini nəzərdən keçirmək də vacibdir. Pəhrizdə kalsiumla zəngin qidaların olması tövsiyə olunur. Süd məhsulları, yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər və badam kimi qidalar kalsiumun təbii qaynaqlarıdır. Bu problemə səbəb olan əsas xəstəliklər varsa, ilk növbədə bu şərtləri müalicə etmək lazımdır. Məsələn, tiroid problemləri və ya böyrək xəstəlikləri kalsium səviyyələrinə təsir edə biləcək şərtlər arasındadır. Müalicə prosesində müntəzəm sağlamlıq yoxlamaları və laboratoriya testləri ilə kalsium səviyyələrini izləmək vacibdir. Bu, müalicənin effektivliyini qiymətləndirmək və zəruri hallarda müalicə planını tənzimləmək üçün tibb işçisi tərəfindən istifadə olunur.

İnteqrativ tibb ənənəvi tibb üsullarını tamamlayıcı və alternativ yanaşmalarla birləşdirərək xəstənin ümumi sağlamlığını yaxşılaşdırmaq məqsədi daşıyır. Bu problemin inteqrativ müalicəsi ilk növbədə pəhrizin nəzərdən keçirilməsini və kalsiumla zəngin qidaların artırılmasını nəzərdə tutur. Eyni zamanda, kalsiumun bədəndə udulmasını artırmaq üçün D vitamini qəbuluna diqqət yetirmək olar. Ayurveda, bitki mənşəli təbabət və ənənəvi Çin təbabəti kimi alternativ tibb təcrübələri də kalsium mübadiləsinə müsbət təsir göstərə bilər. Bununla belə, bu müalicələrin istifadəsi əvvəlcə ixtisaslı bir tibb işçisi ilə müzakirə edilməlidir. İnteqrativ tibb fərdi ehtiyacları nəzərə alan hərtərəfli yanaşma təklif etməklə kalsium çatışmazlığının müalicəsinə şəxsi ölçü əlavə edə bilər. Bununla belə, hər hansı bir müalicə planını həyata keçirməzdən əvvəl ixtisaslı bir sağlamlıq məsləhətçisi ilə məsləhətləşmək vacibdir.

Kalsium azlığı haqqında ən çox verilən suallar

Kalsium azlığı müalicə olunmasa nə olar?
Sözügedən problem bədəndə bir sıra mənfi təsirlərə səbəb ola bilər. Müalicə edilməzsə, bu vəziyyət sümük sağlamlığına əhəmiyyətli təsir göstərə bilər. Kalsium sümük və dişlərin əmələ gəlməsi, sinir keçiriciliyi, əzələlərin yığılması və qanın laxtalanması kimi bir çox əsas bioloji funksiyalar üçün lazımdır. Bu hal baş verdikdə ürək ritmi pozula bilər və qan laxtalanma problemləri yarana bilər. Xəstəliyi müalicə etmədən buraxmaq uzun müddətdə ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər, buna görə də mütəxəssis səhiyyə işçiləri tərəfindən idarə olunan müalicə vacibdir.

Kalsium azlığında hansı xəstəliklər müşahidə olunur?
Bu problem bir sıra sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Hər şeydən əvvəl, osteoporoz sümüklərin zəiflədiyi və qırılma riskinin artdığı bir vəziyyətə aiddir. Kalsium da ürək əzələlərinin düzgün işləməsində mühüm rol oynayır. Buna görə çatışmazlıq ürək ritminin pozulmasına səbəb ola bilər. Bu xəstəliklər kalsium azlığının bədənə necə geniş təsir göstərdiyini göstərir və beləliklə, kalsiumla zəngin pəhrizin və lazım olduqda əlavələrin vacibliyini vurğulayır.

Hansı qidalar kalsiumla zəngindir və gündəlik kalsiuma ehtiyacımızı ödəmək üçün hansı pəhrizə riayət etməliyik?
Gündəlik kalsium ehtiyacını ödəmək üçün müxtəlif qida maddələrini ehtiva edən balanslaşdırılmış bir pəhriz qəbul etmək vacibdir. Süd və süd məhsulları, qatıq və pendir kalsiumun zəngin qaynaqlarıdır. Kalsium yaşıl yarpaqlı tərəvəzlərdə (ispanaq, brokoli), balıqda (sardina, qızılbalıq), badam, fındıq və tofuda da olur. D vitamini qəbulunun artırılması da kalsiumun udulmasını dəstəkləyə bilər. Ümumiyyətlə, müxtəlif qida maddələrini ehtiva edən balanslaşdırılmış pəhriz gündəlik kalsium ehtiyacını ödəmək üçün ən təsirli yanaşmadır.