Uşaqlarda laringit, boğazda yerləşən səs qutusu olan qırtlaqın iltihabı ilə xarakterizə olunan ümumi bir vəziyyətdir. Adətən 2 həftə müddətində davam edən laringitə müxtəlif amillər səbəb olsa da, ən çox səbəb virus infeksiyalarıdır. 

Uşaqlarda laringitin səbəbləri

Qırtlağın iltihabı olan laringitin kəskin və ya xroniki olmasına görə bir birindən fərqli səbəbləri ola bilər. 
Uşaqlarda laringitin bəzi ümumi səbəbləri bunlardır:

• Viral infeksiyalar. Uşaqlarda kəskin laringitin ən çox görülən səbəbi viral infeksiyalardır. Soyuqdəymə, qrip və respirator sinsitial virus (RSV) kimi viruslar uşaqlarda laringitə səbəb ola bilər. Çünki viral infeksiyalar uşaqlarda səs tellərinin qıcıqlanmasına və şişməsinə səbəb ola bilər ki, bu da laringitlə nəticələnir.
  
  
• Bakterial infeksiyalar. Daha az rast gəlinsə də, streptokok və ya stafilokok kimi bakterial infeksiyalar da laringitə səbəb ola bilər. Bu infeksiyalar adətən antibiotik müalicəsi tələb edir.
  
  
• Allergiyalar. Tozcuqlara, toz gənələrinə, ev heyvanlarının tüklərinə və ya digər ətraf mühit allergenlərinə qarşı allergiyalar tənəffüs yollarının, o cümlədən qırtlaqın xroniki iltihabına səbəb ola bilər ki, bu da xroniki laringitə səbəb olur.
  
  
• Ətraf mühitin qıcıqlandırıcıları. Tütün tüstüsü, hava çirkliliyi və ya kimyəvi maddələr kimi qıcıqlandırıcılara məruz qalmaq boğazı və səs tellərini qıcıqlandıraraq laringitə səbəb ola bilər.
  
  
• Həddindən artıq səs istifadəsi. Qışqırmaq və ya yüksək səslə danışmaq kimi səsdən həddindən artıq istifadə və ya sui-istifadə xüsusilə səslərini güclü şəkildə istifadə edən uşaqlarda səs tellərini gərginləşdirə və laringitə səbəb ola bilər.
  
  
• Gastroesophageal Reflux Disease (GERD). Mədə turşusunun özofagusa geri axdığı turşu reflü, qırtlaqın qıcıqlanmasına və iltihabına səbəb ola bilər və bu, reflü laringit kimi tanınan bir vəziyyətə səbəb ola bilər.
  
  
• Travma. Boğaz nahiyəsinin fiziki zədələnməsi, məsələn, boyuna zərbə və ya yad cismin təsadüfən qəbulu bu xəstəliyə səbəb ola bilər.
  
  
• Qıcıqlandırıcıları tənəffüs etmək. Tüstü, buxar və ya kimyəvi maddələr kimi maddələrin tənəffüs edilməsi qırtlağın qıcıqlanmasına və kəskin laringitə səbəb ola bilər.
  
  
• Səs tellərinin düyünləri və ya polipləri. Səs tellərindəki xroniki gərginlik səs tellərində düyünlərin və ya poliplərin inkişafına səbəb ola bilər ki, bu da həddindən artıq danışan uşaqlarda xroniki laringitə səbəb ola bilər.
  
  
• Əsas tibbi şərtlər. Nadir hallarda, otoimmün xəstəliklər, nevroloji pozğunluqlar və ya qırtlaqın anadangəlmə anomaliyaları kimi əsas tibbi şərtlər laringitə kömək edə bilər.

Uşaqlarda kəskin laringit hallarının çoxu yüngüldür və istirahət, nəmlənmə və səs istirahəti ilə öz-özünə həll olunur. Lakin, laringit şiddətli, davamlıdırsa və ya yüksək hərarət, tənəffüs çətinliyi və ya digər əlamətlərlə müşayiət olunursa, düzgün qiymətləndirmə və müalicə üçün pediatr ilə məsləhətləşmək vacibdir. 

Uşaqlarda laringitin simptomları

Bu xəstəlik müxtəlif simptomlarla özünü göstərə bilər və bu simptomların şiddəti əsas səbəb və fərdi uşaqdan asılı olaraq dəyişə bilir. 
Uşaqlarda laringitin ümumi simptomlarına aşağıdakılar daxildir:

• Səs batması. Səsin batması laringitin əsas əlamətidir. Laringitli uşaqlar xırıltılı, kobud və ya gərgin səs tonunda olurlar və hətta bəzi hallarda uşaqlar laringit zamanı səslərini tamamilə itirə də bilərlər.
  
  
• Boğaz ağrısı. Bu xəstəlik uşaqda boğaz ağrısına və ya boğazda qaşınma hissinə səbəb ola bilər. Bu narahatlıq adətən uşaq udqunarkən və ya danışarkən daha aydın hiss olunur.
  
  
• Quru və ya qıdıq hissi. Bəzi uşaqlar laringit zamanı boğazlarında narahat edici quruluq və ya qıdıq hissi ilə qarşılaşa bilərlər.
  
  
• Öskürək. Laringit onlarda quru, davamlı öskürəyə səbəb ola bilər. Öskürək sərt və qeyri-məhsuldar ola (bəlğəmsiz) və boğazın qıcıqlanmasını ağırlaşdıra da bilər.
  
  
• Udmada çətinlik. Laringit zamanı boğazdakı iltihab səbəbiylə udma narahat və ya ağrılı ola bilər.
  
  
• Nəfəs alma dəyişiklikləri. Laringitin ağır hallarında və ya laringit tənəffüs yollarının əhəmiyyətli dərəcədə daralması və ya tıxanması ilə əlaqəli olduqda, uşaqlar nəfəs almaqda çətinlik çəkə bilər. Tənəffüs çətinliyinin əlamətlərinə stridor (yüksək, səs-küylü tənəffüs səsi) və ya geri çəkilmə (nəfəs alma zamanı sinə divarının görünən çəkilməsi) daxildir.
  
  
• Qızdırma. Əgər laringit virus və ya bakterial xəstəlik kimi bir infeksiyadan qaynaqlanırsa, uşaqda digər simptomlarla birlikdə qızdırma ola bilər.
  
  
• Burun axıntısı və ya tutulması. Bəzi hallarda bu xəstəliyə soyuqdəyməyə səbəb olan eyni viruslar səbəb ola biləcəyi üçün, o burun axması və ya tıxanıqlığı kimi digər yuxarı tənəffüs yollarının simptomları ilə əlaqələndirilə bilər.

Valideynlər uşaqlarda laringitin qarşısını necə ala bilərlər?

Bu xəstəliyin qarşısının alınması infeksiya riskini azaltmaq və qırtlağın iltihabına səbəb ola biləcək qıcıqlandırıcılara məruz qalmanı minimuma endirmək üçün tədbirlər görməkdən ibarətdir. 

Valideynlər laringitin qarşısını almaq aşağıdakıları həyata keçirə bilərlər:

• Əl gigiyenası. Laringitə səbəb ola biləcək viral və bakterial infeksiya riskini azaltmaq üçün əllərin sabun və su ilə müntəzəm yuyulmasını vərdişini uşaqda yaradın.
  
  
• Yaxın təmasdan çəkinin. Uşaqlara soyuqdəymə və ya qrip kimi tənəffüs yoluxucu xəstəlikləri olan şəxslərlə yaxın təmasdan çəkinməyi öyrədin. Bu, yoluxucu infeksiyaların yayılmasının qarşısını almağa kömək edəcək.
  
  
• Peyvəndlər. Bu xəstəliyin qarşısını almaq üçün qrip və pnevmokok kimi ümumi tənəffüs yoluxucu infeksiyalar da daxil olmaqla tövsiyə olunan peyvəndlərin tətbiq olunduğundan əmin olun.
  
  
• Sağlam həyat tərzi. Laringit olmaması üçün ona immunitet sistemini və ümumi sağlamlığı gücləndirmək üçün balanslaşdırılmış qidalarla qidalanma, müntəzəm məşq və kifayət qədər yuxu daxil olmaqla sağlam həyat tərzini təbliğ edin.
  
  
• Nəmləndirmə. Boğazı nəm saxlamaq və laringitin səbəb olduğu qıcıqlanmanı azaltmaq üçün uşağınıza bol maye, xüsusilə ev temperaturunda su içizdirin.
  
  
• Havanı nəmləndirin. Xüsusilə quru qış aylarında uşağınızın otağında optimal daxili rütubət səviyyəsini saxlamaq və boğaz quruluğunun qarşısını almaq üçün otaq nəmləndiricidən istifadə edin.
  
  
• Qıcıqlandırıcılardan çəkinin. Uşağınızın boğaz və səs tellərini qıcıqlandıra bilən tütün tüstüsü və hava çirkliliyi kimi ətraf mühitin qıcıqlandırıcılarına məruz qalmasını minimuma endirin.
  
  
• Səsə qulluq. Laringitin olmaması üçün ona qışqırmamaq və ya həddindən artıq yüksək səslə danışmamaq da daxil olmaqla düzgün səs gigiyenasını öyrədin. Onları rahat səslə danışmağa təşviq edin və səslərini gərginləşdirməməli olduğunu başa salın.
  
  
• Allergiya idarəetmə. Əgər uşağınızın xroniki laringitə səbəb olan allergiyası varsa, simptomları qıcıqlandıran allergenləri müəyyən etmək və idarə etmək üçün pediatra müraciət edin.
  
  
• Xəstə olanda evdə qalın. Əgər uşağınız viral və ya bakterial infeksiya ilə xəstədirsə, xəstəliyin yayılmasının qarşısını almaq üçün sağalanadək uşağın digər uşaqlarla birlikdə təmasına şərait yaratmayın.
  
  
• Qab-qacaq paylaşmaqdan çəkinin. Uşağınızı infeksiya riskini azaltmaq üçün yemək qablarını, stəkanları və ya su şüşələrini başqaları ilə paylaşmamalı olduğunu öyrədin.
  
  
• Düzgün öskürək və asqırma. Laringit infeksiya qaynaqlıdırsa, tənəffüs yolu infeksiyalarının yayılmasının qarşısını almaq üçün öskürərkən və ya asqırarkən övladınıza ağız və burnunu salfet və ya dirsəklə örtməyi öyrədin.
  
  
• Müntəzəm müayinələr. Uşağınızın ümumi sağlamlığına nəzarət etmək və hər hansı laringit narahatlığını dərhal aradan qaldırmaq üçün onun pediatr ilə müntəzəm müayinələr planlaşdırın.

Bu profilaktik tədbirlər laringit riskini azalda bilsə də, bəzi hallarda tamamilə laringitin qarşını almaq mümkün olmur və uzun müddət davam edir. Əgər uşağınızda laringit inkişaf edərsə və ya davamlı laringit simptomlar yaşayırsa, müvafiq diaqnoz və müalicə ilə laringitin tamamilə qarşısının alınması üçün həkim müayinəsi vacibdir.

İnteqrativ Təbabət yanaşması ilə müalicə üsulunu seçməklə “+” dinamika əldə etmiş olarıq. Xəstəlik virus, yaxud bakterial etiologiyaya bağlıdırsa, ilk növbədə əsas səbəbə doğru müalicə seçilir. Qıcıqlandırıcı qidalar (şəkərli, duzlu, istiotlu, ədviyyatlar) rasiondan çıxarılır. İnhalyasiya terapiyası tətbiq olunur.

Disfoniyalar zamanı Vinceel preparatıdan, burun tənəffüsünü bərpa etmək üçün Euphorbium compositum (nazal sprey) istifadə etmək müalicədə “+” effekt verir.