Aşağı Ürək Döyüntüsü Qorxuludur? Bradikardiyanın 7 Səbəbi
Aşağı ürək döyüntüsü tibbdə "bradikardiya" adlanır və böyüklərdə dəqiqədə 60-dan az olan ürək döyüntüsünə deyilir. Normal ürək döyüntüsü fərdin yaşından, sağlamlıq vəziyyətindən və fiziki fəaliyyətindən asılı olaraq dəyişir. Aşağı ürək döyüntüsünün ən çox görülən səbəbləri arasında yaşlanma, ürək xəstəliyi, elektrolit balansının pozulması və müəyyən dərmanların istifadəsi daxildir. Simptomlar yorğunluq, başgicəllənmə, nəfəs darlığı, sinə ağrısı və huşunu itirmə hissidir. Bu simptomlarla qarşılaşdıqda həkimə müraciət etmək vacibdir. Ürək döyüntüsünün aşağı olmasının müalicəsində əsas səbəbdən asılı olaraq həyat tərzinin dəyişməsi, dərman müalicəsi və ya cərrahi müdaxilələr tələb olunur. Daimi müayinələr və sağlam həyat tərzi vərdişləri ürək sağlamlığını qorumaq üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir.Aşağı ürək döyüntüsünün səbəbi nələrdir?
Bradikardiya müxtəlif əsas səbəblərdən qaynaqlanır və hər bir fərddə fərqli simptomlar göstərir. Ürək döyüntüsünün aşağı olmasının əsas səbəbləri bunlardır:- Yaşlanma
- Ürək Xəstəlikləri
- Elektrolit balanssızlıqları
- Hipotermiya
- Dərmanlar
- Tiroid Xəstəlikləri
- Yuxu Apnoesi
Ürək Xəstəlikləri: Koronar arteriya xəstəliyi, infarkt, ürək əzələ xəstəlikləri (kardiyomiyopatiya) və ürək qapaq xəstəlikləri kimi müxtəlif ürək xəstəlikləri bradikardiyaya səbəb olur. Bu xəstəliklər ürəyin elektrik keçirici sistemini pozur və ürək döyüntüsünün azalmasına səbəb olur.
Elektrolit balanssızlıqları: Bədəndəki kalium, kalsium və maqnezium kimi elektrolitlərin tarazlığı ürəyin elektrik fəaliyyətinə birbaşa təsir edir. Elektrolit balanssızlığı ürək döyüntüsünün azalmasına səbəb olur.
Hipotermiya: Bədən istiliyi normadan aşağı düşdükdə ürək döyüntüləri yavaşlayır. Hipotermiya bradikardiyaya səbəb olan və təcili tibbi yardım tələb edən vəziyyətdir.
Dərmanlar: Beta blokerlər, kalsium kanal blokerləri və digoksin kimi bəzi dərmanlar ürək döyüntüsünü azaldır. Bu dərmanlar adətən yüksək qan təzyiqi, ürək ritm pozğunluqları və digər ürək xəstəliklərini müalicə etmək üçün istifadə olunur.
Tiroid Xəstəlikləri: Hipotiroidizm (tiroid vəzinin zəif işləməsi) ürək döyüntüsünün azalmasına səbəb olur. Tiroid hormonları ürəyin elektrik keçirici sisteminə birbaşa təsir göstərir.
Yuxu Apnoesi: Yuxu apnoesi olan insanlarda yuxu zamanı tənəffüsün dayanması ürək döyüntülərində dalğalanmalara səbəb olur ki, bu da bradikardiya yaradır.
Erkən diaqnoz və müalicə əsas səbəbi idarə etməyə və ağırlaşmaların qarşısını almağa kömək edir. Ürək sağlamlığını qorumaq üçün mütəmadi olaraq müayinələrdən keçmək və sağlam həyat tərzinə yiyələnmək vacibdir.
Aşağı ürək döyüntüsünün simptomları hansılardır?
Aşağı ürək döyüntüsü bir çox insanlar üçün nəzərə çarpan simptomlara səbəb olmaya bilər, lakin bəzi hallarda ciddi simptomlarla müşahidə edilir. Bu durumun ümumi simptomları bunlardır:- Yorğunluq və Zəiflik
- Başgicəllənmə və Huşunu itirmə
- Nəfəs darlığ
- Sinə Ağrısı
- Yaddaş və Konsentrasiya Problemləri
- Məşq qabiliyyətinin azalması
- Soyuq və Nəm Dəri
- Yuxu pozğunluqları
Başgicəllənmə və Huşunu itirmə: Yetərli qan axınının olmaması beyinə kifayət qədər oksigen çatmamasına səbəb olur. Bu, başgicəllənmə, huşunu itirmə kimi simptomlara gətirib çıxardır.
Nəfəs darlığı: Bradikardiya bədənin oksigen ehtiyacını qarşılamamasına səbəb olur. Bu, nəfəs darlığı və məşq etməkdə çətinlik kimi simptomlarla nəticələnir.
Sinə Ağrısı: Adekvat qan axını təmin edilmədikdə ürək əzələsi kifayət qədər oksigen ala bilmir və bu da sinə ağrısına yol açır. Bu, xüsusilə fiziki fəaliyyət zamanı və ya sonra aydın olur.
Yaddaş və Konsentrasiya Problemləri: Beyinə kifayət qədər oksigen çatmadıqda yaddaş və konsentrasiya problemləri yaranır. İnsan gündəlik fəaliyyətlərində çətinlik çəkə və zehni olaraq yorğun hiss edə bilər.
Məşq qabiliyyətinin azalması: Bradikardiya məşq zamanı adekvat performans göstərə bilməməyə səbəb olur. Əvvəllər asanlıqla edilə bilən fiziki fəaliyyətlərdə çətinlik çəkilir.
Soyuq və Nəm Dəri: Qeyri-kafi qan dövranı dərinin soyuq və rütubətli olmasına səbəb olur. Bu vəziyyət xüsusilə əllərdə və ayaqlarda özünü göstərir.
Yuxu pozğunluqları: Aşağı ürək döyüntüsü yuxu keyfiyyətinə də təsir edir. Bu durumdan əziyyət çəkən insanlar gecələr tez-tez oyanır və istirahət edə bilmirlər.
Aşağı ürək döyüntüsü olduqda idmanın riskləri və faydaları nələrdir?
Ürək döyüntüsünün aşağı olması idman edən və aktiv həyat tərzi keçirənlər arasında geniş yayılmışdır. Bradikardiya adətən insanın yaxşı fiziki vəziyyətdə olduğunu göstərir. Ancaq bunun həm faydaları, həm də bəzi riskləri var. Məşqin bradikardiya üzərindəki riskləri və faydaları bunlardır:Ürək döyüntüsünün aşağı olmasının faydaları aşağıdakılardır:
- Artan Ürək-Damar Sağlamlığı
- Daha Effektiv Ürək Fəaliyyəti
- Yüksək Fiziki Performans
Daha Effektiv Ürək Fəaliyyəti: İdman edən fərdlərdə ürək daha az səylə daha səmərəli işləyir. Ürək döyüntülərinin aşağı olması, istirahət zamanı ürəyin daha az yorulmasına imkan verir ki, bu da ürək sağlamlığını uzun müddət qoruyur.
Yüksək Fiziki Performans: Sözügedən hal məşq performansını yaxşılaşdırır. İdmançılar ürək döyüntüsünün aşağı olması sayəsində daha yüksək dözümlülük və performans nümayiş etdirirlər. Bu, uzunmüddətli məşqlər zamanı daha az yorğunluq və daha sürətli bərpa təmin edir.
Ürək döyüntüsünün aşağı olmasının riskləri aşağıdakılardır:
- Elektrolit balanssızlıqları
- Ürək Xəstəlikləri
Ürək Xəstəlikləri: Bu durum bəzən əsas ürək xəstəliklərinin əlaməti olur. İdman edərkən bu kimi problemlərdən xəbərdar olmaq və mütəmadi olaraq sağlamlıq yoxlamalarından keçmək vacibdir.
Məşq edərkən ürəyinizin sağlamlığını izləmək və mümkün simptomları gözardı etməmək vacibdir.
Aşağı ürək döyüntüsü necə müalicə olunur?
Ürək döyüntüsünün aşağı olmasının müalicə üsulları aşağıdakılardır:Əsas səbəblərin müalicəsi: Bradikardiyanın müalicəsi adətən əsas səbəbi müalicə etməkdən asılıdır. Məsələn, tiroid xəstəlikləri, infeksiyalar və ya elektrolit balanssızlığı kimi şərtlər bradikardiyanın inkişafına səbəb olur. Bu şərtlərin müalicəsi ürək döyüntüsünün normallaşmasına kömək edir.
Dərmanların tənzimlənməsi: Bəzi dərmanlar bradikardiyaya səbəb olur. Həkiminiz bu dərmanların dozasını tənzimləməklə və ya alternativ müalicə variantları təklif etməklə ürək döyüntüsünü normallaşdıra bilər.
Həyat tərzi dəyişiklikləri: Sağlam həyat tərzini mənimsəmək ürək sağlamlığını dəstəkləyir. Müntəzəm məşq etmək, balanslaşdırılmış pəhriz yemək və stresdən qaçmaq ürək döyüntüsünü tənzimləyir. Alkoqol və kofein qəbulunu azaltmaq da bradikardiyanın idarə olunmasına kömək edir.
Kardiostimulyator: Sözügedən durum ağır və simptomatikdirsə, ürək stimulyatoruna ehtiyac olur. Kardiostimulyator ürəyin elektrik keçirici sisteminə dəstək verir və müntəzəm ürək döyüntüsünü təmin edir. Bu cihaz sinə nahiyəsinə yerləşdirilir və ürəyin normal ritmini saxlamağa kömək edir.
Elektrofizioloji Tədqiqatlar və Ablasiya: Bəzi hallarda ürək ritm pozğunluqlarının diaqnozu və müalicəsi üçün elektrofizioloji tədqiqatlar tələb olunur. Ablasyon anormal elektrik yollarını məhv edərək ürək ritmini düzəldir.
Təcili müalicə: Bradikardiya qəfil və ciddi simptomlarla baş verərsə, təcili tibbi yardım tələb olunur. Bu vəziyyətdə venadaxili dərmanlar və ya müvəqqəti kardiostimulyator istifadə edilir.
Bu durumun simptomları olan insanlar üçün həkimə müraciət etmək və müvafiq müalicə variantlarını qiymətləndirmək vacibdir. Erkən diaqnoz və müalicə ağırlaşmaların qarşısını almağa və həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmağa kömək edə bilər.
Bradikardiya hər kəsdə təhlükəlidirmi?
Bradikardiya, yəni ürək döyüntüsünün normadan aşağı olması, hər kəs üçün təhlükəli sayılmır. Məşqlə məşğul olan sağlam insanlarda bu hal normal sayılır və bəzən ürəyin daha effektiv işlədiyini göstərə bilər. Ancaq bu hal halsızlıq, başgicəllənmə və ya nəfəs darlığı ilə müşahidə olunursa, bu, bədənə kifayət qədər oksigen getmədiyini göstərə bilər.
Yaşlı insanlarda və ürək xəstəliyi olanlarda bradikardiya daha ciddi nəticələrə səbəb ola bilər. Bəzən bu hal beynə gedən qan axınının azalmasına, huş itirməyə və hətta ürək dayanmasına gətirib çıxara bilər. Bu səbəbdən simptomlarla müşayiət olunan bradikardiya vəziyyətində tibbi yardım gecikdirilməməlidir.
Bradikardiyanın diaqnozu üçün elektrokardioqrafiya (EKQ) və Holter monitorinq kimi testlərdən istifadə olunur. Doğru müayinə və vaxtında müdaxilə ilə bu vəziyyətin idarə olunması mümkündür.
Ürək döyüntüsü az olduqda təcili hallarında nə etməli?
Bu hal ciddi simptomlarla baş verdikdə təcili müdaxilə tələb edir. Belə fövqəladə vəziyyətlərdə dəqiq və tez hərəkət etmək çox vacibdir. Ürək döyüntüsünün aşağı olmasının fövqəladə hallarında aşağıdakıları etmək lazımdır:Simptomları tanıyın: Bradikardiyanın simptomlarına şiddətli başgicəllənmə, huşunu itirmə, sinə ağrısı, nəfəs darlığı, şiddətli yorğunluq daxildir. Bu simptomlar ürəyin bədənə kifayət qədər qan pompalamadığını göstərir və təcili tibbi yardım tələb edir.
Təcili Yardım üçün zəng edin: Siz və ya başqası bu simptomlarla qarşılaşarsa, dərhal təcili tibbi yardıma zəng edin. Bu simptomlar ciddi ürək probleminin əlaməti ola bilər və peşəkar tibbi yardım tələb edir.
İnsanı yerə yatırın: Huşunu itirmə və ya şiddətli başgicəllənmə keçirən bir adamı yerə uzadın və ayaqlarını yüngülcə qaldırın. Bu, qanın beynə daha asan çatmasını təmin edir və huşunu itirmə riskini azaldır.
Ürək masajı: Əgər şəxs nəfəs almırsa və ya nəbz yoxdursa, dərhal ürək masajına başlayın. CPR müvəqqəti olaraq ürək döyüntüsünü və nəfəs almağı dəstəkləməklə bir insanın sağ qalma şansını artırır.
Aşağı ürək döyüntüsü fövqəladə hallarda ciddi olaraq həyat üçün təhlükə yaradan vəziyyətdir. Simptomları tanımaq, tez hərəkət etmək və peşəkar tibbi yardım axtarmaq insanın sağlamlığını qorumaq üçün çox vacibdir.
İnteqrativ təbabətdə xəstəliyin müalicəsi səbəbə yönəlmiş aparılır. Yəni bradikardiya bir simptomdur. Bradikardiyaya səbəb olan əsas xəstəlik aşkar olunur və buna uyğun mərhələli müalicə aparılır. Xəstəliyin səbəbi fərqli olduğu üçün hər pasientə uyğun drenaj detoksikasiya, orqan preparatları və mineral balansın tənzimlənməsini əhatə edən müalicə təyin olunur.
Ürək Döyüntüsü ilə Bağlı Çox Soruşulan Suallar
Urek doyuntusu cox olarsa ne etmeli?
Urek doyuntusu cox olarsa ne etmeli sualının cavabı vəziyyətin səbəbindən asılıdır. Əgər bu hal ani baş veribsə və nəfəs darlığı, başgicəllənmə kimi əlamətlərlə müşayiət olunursa, dərhal tibbi yardım alınmalıdır. Stress, kofein və fiziki fəaliyyət də urek doyuntusunun artmasına səbəb ola bilər.
Normal ürək döyüntüsü neçə olmalıdır?
Normal ürək döyüntüsü bir dəqiqədə 60 ilə 100 arası olmalıdır. Bu aralıq fərdin yaşı, fiziki durumu və sağlamlıq vəziyyətindən asılı olaraq dəyişə bilər. Məşq edən insanlarda bu rəqəm daha aşağı ola bilər.
Ürək döyüntüsü çox olarsa nə etməli?
Ürək döyüntüsü çox olarsa nə etməli sualı tez-tez verilir. Əgər bu vəziyyət tez-tez baş verirsə və halsızlıq, baş ağrısı, sinə ağrısı kimi əlamətlərlə müşayiət olunursa, həkimə müraciət olunmalıdır. Gündəlik həyatda stressin azaldılması və kofein istifadəsinin məhdudlaşdırılması da faydalıdır.
Urek doyuntusu az olarsa ne etmeli?
Urek doyuntusu az olarsa ne etmeli sualı bradikardiya ilə bağlı narahatlıqlarda yaranır. Əgər ürək döyüntüsü 50-dən aşağı düşürsə və halsızlıq, başgicəllənmə kimi simptomlarla birlikdədirsə, bu, tibbi müdaxilə tələb edə bilər. Bu hallarda kardioloqa müraciət olunmalıdır.
Ani urek doyuntusu nədən yaranır?
Ani urek doyuntusu emosional gərginlik, panik atak və ya kəskin qorxu nəticəsində yarana bilər. Bu vəziyyət adətən qısa müddətli olur, amma təkrarlanarsa, altında yatan səbəblərin araşdırılması vacibdir.
Urek doyuntusu ucun derman varmi?
Urek doyuntusu ucun derman istifadə etmək yalnız həkim təyinatı ilə olmalıdır. Əgər ürək ritm pozğunluğu diaqnozu qoyulubsa, xüsusi antiaritmik dərmanlar təyin oluna bilər. Özbaşına dərman qəbulu təhlükəlidir.
Urek doyuntusu cox olmasinin sebebi nedir?
Urek doyuntusu cox olmasinin sebebi müxtəlif ola bilər. Bura stress, hormonal pozğunluqlar, yüksək hərarət, qan azlığı və ürək xəstəlikləri daxildir. Bu səbəbləri müəyyənləşdirmək üçün kardioloji müayinə tələb olunur.
Ürək döyüntüsü zamanı nə etməli?
Ürək döyüntüsü zamanı nə etməli sualına ilk cavab sakitləşmək və dərin nəfəs almaqdır. Əgər döyüntü ilə yanaşı sinə ağrısı, tərləmə və ya huş itirmə varsa, təcili yardım çağırılmalıdır.
Halsizliq urek doyuntusu ilə əlaqəlidirmi?
Halsizliq urek doyuntusu ilə əlaqəli ola bilər. Xüsusilə bradikardiya zamanı bədənə kifayət qədər qan çatmadığı üçün halsızlıq və yorğunluq hissi yarana bilər. Bu əlamətlər müntəzəm hal alırsa, mütəxəssisə müraciət vacibdir.
Ürək döyüntüsünü azaltmaq üçün nə etmək olar?
Ürək döyüntüsünü azaltmaq üçün ilk növbədə stress idarə olunmalıdır. Bununla yanaşı, müntəzəm fiziki aktivlik, tənəffüs məşqləri və sağlam qidalanma da döyüntünün normallaşmasına kömək edir.
