Əzələ Ağrılarının Riskləri və Simptomları nələrdir?
Əzələ ağrıları gündəlik rifaha əhəmiyyətli dərəcədə təsir edən, həyat fəaliyyətini azaldan və səbəb olduğu ağrılarla narahatlıq verən vəziyyətdir.
Əzələ Ağrılarının səbəbi nələrdir?
Bu tip ağrıların bir neçə səbəbi var, o cümlədən:- Həddindən artıq gərginlik və ya əzələ gərginliyi. Əzələlərinizin istifadə etmədiyi intensiv fiziki fəaliyyət və ya təkrarlanan hərəkətlərlə məşğul olmaq əzələ gərginliyinə və ağrıya səbəb ola bilər. Bu tip ağrılara adətən gecikmiş əzələ ağrıları (DOMS) da deyilir.
- Yaralanmalar. Əzələ xəsarətləri qəzalar, yıxılmalar və ya idmanla əlaqəli hadisələr nəticəsində baş verə bilər. Əzələ liflərindəki bu gərginliklər, dartılmalar və yırtıqlar bu tip ağrılara səbəb olan başlıca amillərdəndir
- Əzələ gərginliyi. Emosional stress və narahatlıq, xüsusilə boyun, çiyinlər və yuxarı arxa əzələlərdə gərginliyə səbəb ola bilər ki, bu da əzələ ağrısı ilə nəticələnir.
- İnfeksiyalar. Qrip və ya bəzi viral infeksiyalar simptom olaraq bu xəstəliyə səbəb ola bilər. Bu daha çox qripə bənzər digər simptomlarla müşayiət olunur.
- İltihabi şərtlər. Fibromialji, polimialji revmatika və miyozit kimi vəziyyətlər əzələlərin xroniki iltihabını ehtiva edir və davamlı əzələ ağrısına səbəb olur.
- Dərmanlar. Bəzi dərmanlar yan təsir olaraq əzələ ağrıları və zəifliyə səbəb ola bilər.
- Autoimmun pozğunluqlar. Lupus və revmatoid artrit kimi vəziyyətlər simptomologiyasının bir hissəsi olaraq ağrılara və iltihaba səbəb ola bilər.
- Qida çatışmazlıqları. Kalium və ya maqnezium kimi müəyyən qida maddələrinin qeyri-kafi qəbulu əzələ kramplarına və ağrıya səbəb ola bilər.
- Susuzlaşdırma. Lazımi maye qəbulunun olmaması ağrılara, kramplara və narahatlığa səbəb ola bilər.
- Sinir sıxılması. Fəqərəarası disklərin, yırtıq, protuziya vəziyyətlərində yaranan əzələ ağrısı.
- Əzələ pozğunluqları. Əzələ distrofiyası və ya miyasteniya gravis kimi nadir genetik və ya qazanılmış əzələ pozğunluqları xroniki əzələ zəifliyinə və bu kimi xəstəliklərə səbəb ola bilər.
- Əsas tibbi vəziyyətlər. Şəkərli diabet və hipotiroidizm kimi bəzi tibbi şərtlər simptom olaraq əzələ krampları yarada bilir.
- Damar pozğunluqları. Periferik arteriya xəstəliyi kimi qan axını təsir edən şərtlər, xüsusilə fiziki fəaliyyət zamanı əzələ ağrısı yaradır.
- Toksinlər və infeksiyalar. Müəyyən toksinlərə və ya bakterial infeksiyalara məruz qalma, botulizm və ya trixinoz kimi əzələ əzələ kramplarına səbəb ola bilər.
- Həddindən artıq məşq. Adekvat istirahət və bərpa olmadan bədəni həddindən artıq məşq etdirmək və ya çox sıxmaq əzələ ağrısı və rabdomiyoliz kimi daha ciddi vəziyyətlərlə nəticələnə bilər.
Əzələ ağrıları adətən bədənin hansı nahiyəsində olur?
Mialji olaraq da bilinən bu narahatlıq bədənin müxtəlif yerlərində baş verə bilər. Onun yeri əsas səbəbdən asılı olaraq dəyişir. İnsanlarda bu tip ağrıların baş verə biləcəyi bəzi ümumi sahələr bunlardır:- Bel.Beldəki ağrılar aşağı arxa (bel bölgəsi) və ya yuxarı arxa (torakal bölgə) təsir edə bilər. Zəif duruş, əzələ gərginliyi və zədələr bel əzələ ağrısının ümumi səbəbləridir.
- Boyun və çiyinlər. Boyun və çiyinlərdə bu tip ağrılar daha çox stress, zəif duruş və ya təkrarlanan hərəkətlər nəticəsində yarana bilən gərginlik və ya təsirlə əlaqəlidir.
- Ayaqlar. Ayaqlardakı olan belə ağrılar bud əzələlərini (quadriseps), hamstring əzələlərini, baldır əzələlərini və hətta alt ayağın və ayaqların əzələlərinə təsir edə bilər. Həddindən artıq , gərgin idman və ya əzələ yorğunluğu ayaq əzələ ağrılarına səbəb olan amillərdir.
- Qollar. Qollardakı ağrılar biceps, triceps, ön qollar və digər yuxarı ətraf əzələlərini əhatə edə bilər. Təkrarlanan hərəkətlər, ağır qaldırma və ya idmanla əlaqəli fəaliyyətlər qol əzələ kramplarına təkan verən səbəblərdəndir.
- Sinə. Daha az yayılsa da, əzələ ağrıları sinə bölgəsində, xüsusən də pektoral əzələlərdə baş verə bilər. Bunun səbəbi adətən sinə əzələlərinə verilən gərginlik olur.
- Qarın. Qarın əzələ narhatlıqları əzələ gərginliyi və ya həddindən artıq yüklənmə nəticəsində yarana bilər ki, bu da daha çox əsas gücləndirici məşqlərlə məşğul olan idmançılarda və ya fərdlərdə müşahidə olunur.
- Omba və bud. Omba və bud bölgəsindəki əzələ krampları əzələ gərginliyi, həddindən artıq yüklənmə və ya siyatik kimi vəziyyətlərdən qaynaqlana bilər.
- Çənə. Çənədəki əzələ ağrıları temporomandibular oynaq pozğunluğu (TMJ) və ya dişlərin üyüdülməsi (bruksizm) kimi şərtlərlə əlaqələndirilə bilər.
- Çanaq və qasıq. Çanaq və qasıq nahiyəsində əzələ ağrıları əzələ gərginliyi, həddindən artıq yüklənmə və ya qasıq gərginliyi kimi şərtlər səbəbindən baş verə bilər.
- Əllər və ayaqlar. Bu kimi ağrılar, xüsusən əl və ya ayaqların təkrarlanan hərəkətləri və ya plantar fasiit kimi vəziyyətlərdə əllərin və ayaqların əzələlərini təsir edə bilər.
Əzələ ağrıları ilə qarşılaşmamaq üçün nə etmək lazımdır?
Bu narahatlıqların qarşısını almaq və əzələ zədələri riskini azaltmaq üçün bu profilaktik tədbirlərə əməl etmək lazımdır:- Məşqdən əvvəl isinmə. Gərgin fiziki fəaliyyətə başlamazdan əvvəl həmişə əzələlərinizi istiləşdirin. Zərif uzanma və yüngül aerobik məşq əzələlərinizi daha intensiv fəaliyyətə hazırlamağa və gərginlik riskini azaltmağa kömək edə bilər.
- Düzgün texnika. Fiziki fəaliyyətlər həyata keçirərkən düzgün forma və texnikadan istifadə etdiyinizə əmin olun. Yanlış idman texnikaları əzələlərinizə əlavə stress yarada bilər ki, bu da potensial olaraq əzələdə ağrılar yaradacaq.
- Tədricən irəliləyiş. Yeni məşq rejiminə başlayırsınızsa və ya məşqlərinizin intensivliyini artırırsınızsa, bunu tədricən edin. Bu üsul əzələlərinizin zamanla uyğunlaşmasına və güclənməsinə imkan verir.
- Maye qəbulu. Əzələdə ağrıların və yorğunluğun qarşısını almaq üçün düzgün maye qəbulu vacibdir. Fiziki fəaliyyətdən əvvəl, ərzində və sonra kifayət qədər su içmək bura daxildir.
- Balanslaşdırılmış qidalanma. Əzələ sağlamlığı üçün vacib olan kalsium, maqnezium və kalium kimi kifayət qədər qidaları ehtiva edən balanslaşdırılmış qidalarla qidalanmağa diqqət yetirin. Xüsusi pəhriz narahatlığınız varsa, həkimlə məsləhətləşərək sizin üçün faydalı olan qidaları təyin etməyiniz lazımdır.
- Adekvat istirahət və bərpa. Həddindən artıq məşq əzələ yorğunluğuna və ağrıya səbəb ola biləcəyindən, məşqdən və ya fiziki gücdən sonra əzələlərinizin bərpasına imkan vermək üçün kifayət qədər istirahət etdiyinizdən əmin olun.
- Uzatma. Xüsusilə məşqdən sonra müntəzəm uzanma hərəkətlərini rutininizə daxil edin. Dartma elastikliyi yaxşılaşdırmağa kömək edir ki, bu da əzələ sərtliyini azalda bilir.
- Düzgün ayaqqabı. Seçdiyiniz fəaliyyət üçün uyğun ayaqqabı geyinin. Uyğun olmayan və ya köhnəlmiş ayaqqabılar ayaq və ayaq əzələlərində ağrıya səbəb ola bilər.
- Erqonomika. İşdə, iş masasında oturarkən və ya təkrarlanan hərəkətləri əhatə edən hər hansı fəaliyyətlə məşğul olmağınızdan asılı olmayaraq, yaxşı duruş və erqonomikanı qoruyun.
- Dəstəkləyici vasitələrdən istifadə edin. Lazım olduqda, fiziki fəaliyyətlər zamanı biləklər, dizlər və ya ayaq biləyi kimi həssas sahələri qorumaq üçün breket və ya sarğı kimi dəstəkləyici vasitələrdən istifadə edin.
- Bədəninizə qulaq asın. Bədəninizin siqnallarına diqqət yetirin. Fiziki fəaliyyət zamanı narahatlıq və ya ağrı hiss edirsinizsə, dayandırın və istirahət edin. Ağrıları göz ardı etmək uzun müddət davam edən fiziki ağrılara səbəb ola bilər.
- Aktiv qalın. Daimi fiziki fəaliyyət əzələ gücünü və elastikliyini qorumağa kömək edə bilər. Gəzinti və ya üzgüçülük kimi az təsirli məşqlər belə əzələ elastikliyini qorumaqda effektivdir.
- Peşəkarla məsləhətləşin. Əgər yeni məşq proqramına başlayırsınızsa, ehtiyaclarınıza və qabiliyyətlərinizə uyğunlaşdırılmış təhlükəsiz və effektiv rejimə əməl etdiyinizə əmin olmaq üçün fitness məşqçisi və ya fiziki terapevtlə məsləhətləşin. Mürəxəssislər əzələ kramplarına səbəb olmayacaq hərəkətləri düzgün formada sizə öyrədəcək.
Qeyd edim ki, əzələ narahatlıqlarının yaranma səbəbləri tək fizi fəaliyyətdən deyil, tibbi vəziyyətlərdən də qaynaqlana bilər. Bunun müalicəsi üçün səbəbi müəyyənləşdirmək insanlar arasında dəyişir və fərdi müayinə ilə diaqnoz qoymaq mümkündür. Ona görə də belə ağrılardan qısa zamanda xilas olmaq və ona səbəb səbəb olan vəziyyəti də müalicə etmək üçün həkim müayinəsi mütləqdir.
Digər məqalələrimizə nəzər yetirin:
